Havranlı Seyid Onbaşı''nın 215 okkalık(275 kilo) gülleyi tek başına sırtlayıp topun ateş yuvasına yerleştirip, İngilizlerin Ocean''ının ağır yara aldıktan sonra manevra yaparken Nusrat''ın mayınına çarpıp Morto koyunda denizin dibini boyladığı gündür...
Bu tarihî günü okuyucularımıza hatırlatmakta fayda görüyoruz. Çanakkale zaferi hakkında, savaşta görev almış yabancı komutanların değişik değerlendirmeleri vardır. İşte bunlardan biri de Amiral Keyes''dir.
2 SAAT İÇERSİNDE GELEN BOZGUN
O yenilmez dedikleri armadanın Kurmay Başkanı Amiral Keyes, Çanakkale''nin kolayca geçileceğinden emindi. Buna kesin olarak inanan Amiral Keyes 18 Mart''ta, savaşın durumunu hatıra defterine şu gerçekçi cümlelerle yazıyordu: "Yenilmiş bir düşman karşısında olduğumuza kesin inancım vardı. Öğleden sonra saat 14.00''te yenildiğimi sanıyordum; saat 16.00''da ise yenildiğimi biliyordum." Aradan geçen 2 saat amiralin uğradığı bozgunu anlatmaya yetiyordu. Oysa aynı amiral savaş başlamadan önce hatıra defterine şöyle yazmıştı: "Churchill, İngiliz donanmasını büyük bir imtihana hazırladı. Biz bu imtihanı verip Çanakkale Boğazı''nı geçeceğiz." Keyes 18 Mart gecesi bu yazdıklarının altını şöyle dolduracaktı: "Yazık... Churchill''in hazırladığı imtihanı veremedik, Çanakkale''yi geçemedik. Müthiş bir yenilgiye uğradık; bu inkar edilemez. İtiraf etmeliyim ki Türk topçusu büyük bir gayret gösterdi. Bunu da ileride tarih yazacaktır."
TARİHİN YAZDIĞI TÜRK TOPÇUSU
2 saat içerisinde o yenilmez denen armadayı boğazın dibine yollayan Türk topçusunun başarısı ise şu sözlerde gizliydi:
Savaşın bunalttığı bir anda Kurmay Başkanı Selahattin Adil Bey''in Dardanos bataryasına gönderdiği bir atlı, Hasan ve Mevsuf teğmenlerin top başında şehit oldukları haberini getirmişti. Selahattin Adil Bey, tankerdeki topçu kumandanına bu üzüntüyle; ''Niçin denizde toplarınız su fışkırtmıyor'' diye sitemle sormuş, ''Çünkü mermilerimiz suya değil. Düşman gemilerinin güvertesine düşüyor'' cevabını almıştı.
Bir benzetme de Akdeniz Seferi Kuvvetler Baş Kumandanı General Ian Hamilton''dan: "Irresistsble, Ocean ve Bouvet battı. Diyorlar ki Bouvet, banyoya fırlatılmış bir fincan tabağının kayarak batışı gibi denizde kaybolmuş." Akdeniz Seferi Kuvvetler Baş Kumandanı General Ian Hamilton Gelibolu Günlüğü adlı hatıratında böyle yazıyordu.
