Son yıllarda yaşanan gelişmelerle beraber Özbekistan’ın ABD nezdinde çok da olumlu bir imaja sahip olmadığını söylemek mümkündür. Hatta bu durum ABD’deki çeşitli yayın organlarınca “ABD Özbekistan’ı kara listeye aldı” şeklinde değerlendirilmiş ve ilişkiler giderek gerilmiştir. Bu süreçle birlikte Özbekistan Devlet Başkanı İslam Kerimov, bölgedeki diğer ülkelerin yaşadığı “devrim” leri de dikkate alarak ülkesindeki ABD üssünü kapatmıştır. Aslında bu kararı oldukça doğal karşılamak gerekir. ABD ve özellikle buradan yayılan bazı örgütler daha önce de isteklerini tam anlamıyla kabul ettiremedikleri yönetimleri değiştirmek amacıyla iç karışıklıklar ve çatışmalar çıkarmakla kalmamış, sonu işgalle biten “demokrasi” öncülüğüne soyunmuşlardır. Örneğin Irak, Afganistan, Kırgızistan, Gürcistan... Yine bugünlerde, İran’da hepimizi yakından ilgilendiren gelişmeler yaşanmaktadır. Nitekim söz konusu olayların ABD basınında “İran’daki gelişmeler ABD’de endişe yarattı” önyargısıyla verilmesi “Acaba müdahale için yeni yollar mı aranıyor?” sorusunu gündeme getirdi. Çünkü düne göre Ahmedinecad yönetimi ABD için ciddi bir tehlike haline gelmiştir. Bütün baskı ve ambargolara rağmen hâlâ Ahmedinecad direnişi sürmekte, uranyum zenginleştirme konusunda geri adım atılmamaktadır. Dönelim Afganistan’a... ABD güçleri bütün çabalar karşısında Taliban kuvvetlerini yenebilmiş değil. Hatta Güney bölgesinde neredeyse tam bir hâkimiyet sağlayan Taliban’ın, yavaş yavaş Kuzeyde de gücünü artırdığı ileri sürülebilir. Pakistan’da da görüntü farksız değil. Kaotik pek çok sebep ve unsur Pakistan’ı çoktan etkilemiş durumdadır.
Yeni bir strateji
ABD artık planladığının çok üstünde bir alanda mücadele etmekte ve kendi kamuoylarının tedirginliğini gidermekte zorlanmaktadır. Böylelikle düne kadar “kara listeye” aldığı Özbekistan’la neredeyse işbirliği yapabilecek bir düzeye gelinmektedir. Zira Özbekistan’ın istikrar ve huzuru, bölgenin pek çok bakımdan istikrarını sağlam tutacak bir muhtevaya bürünmektedir. Özbekistan, öncelikle Afganistan’da ABD kuvvetlerinin başarısı için kilit bir konuma yükselmektedir. Öyle ki Afganistan’ın kuzeyindeki Özbek nüfusunun oranı ciddi seviyededir. Kerimov bu bilinçle Afganistan’ın yeniden imarında etkin rol oynamaktadır. Aynı şekilde, Özbekistan Devlet Başkanı İslam Kerimov’un 2008 Nisan’ında Bükreş’te düzenlenen NATO Zirvesi sırasında sunduğu öneri önemli ilgi görmüştür. İç içe geçmiş karmaşık süreçlerle gelecek için umutları azaltan kaotik bir yapı, Özbekistan’ın ulaşım koridoru olma yolunda da istikrarını gerekli kılmaktadır. Özbekistan bu güvensizlik ortamında demiryolu ulaşımı açısından ciddi bir alternatif haline gelmektedir. Bir anlamda Orta Doğu’ya konuşlanmış olan ABD için dışarıya açılan kapı artık Özbekistan koordinatlarını da göstermektedir. Böyle bir gelişme ve süreç karşısında Özbek yönetiminin dünyayı okuma, meseleleri analiz etme ve stratejileri yeniden gözden geçirme konusunda daha istekli olacağını ifade etmek mümkündür.
Kerimov’un partisi birinci
Özbekistan’da dün düzenlenen parlamento seçimlerinin resmi olmayan sonuçlarına göre, 135 bölgeden 94’ünde milletvekilleri belli oldu. Liberal Demokrat Partinin 33, Milli Diriliş Partisinin 26, Halk Demokrat Partisinin 20 ve Adalet Sosyal Demokrat Partinin 15 sandalye kazandığı belirtildi. Seçime katılma oranı %87 olarak gerçekleşirken belli olmayan diğer milletvekillikleri için en yüksek oyu alan iki aday arasında seçimler yapılacak. Son olarak Kerimov’un 2007 seçimlerinde birinci olan Liberal Demokrat Parti’den adaylığını koyduğunu ve diğer seçimlerin tersine hiçbir gözlemcinin bu sonuçlara itiraz etmediğini vurgulamak gerekir.
