Mustafa Kemal’in Bolu gezileri
Mustafa Kemal’in Bolu bölgesini ilk ziyareti 1922 Haziran’ında olmuştur. Cepheyi teftiş ve Fransız yazarı Claude Farrer’le İzmit’te görüşme nedeni ile Adapazarı’na, pek kullanılmayan Nallıhan, Göynük, Geyve yoluyla, otomobille gitmiştir. Geçiş noktası üzerindeki Göynük’te karşılama için Bolu Mutasarrıflığı’nca tedbirler alınmış ise de, Mustafa Kemal ve maiyeti, hemen Adapazarı’na geçmişlerdi.
Bolu Mutasarrıflığı’nın mahalli gazetelerinden Derdli, Bolu ve Türkoğlu’nda gezi ile ilgili enteresan bilgilere rastlanmaktadır. Bu gazetedeki Mustafa Kemal Paşa’ya, Mutasarrıflığa dair haberler şöyledir:
“BMM Reisi, Başkumandan Gazi Mustafa Kemal Paşa hazretlerinin Livamız dahilinden geçerek İzmit’e teşrif buyuracakları evvelce istihbar edilmiş olduğundan, Paşayı müşarünileyh Göynük’de istikbal ve Livamız nâmına arz-ı hoş âmedi ile avdetlerine merasim-i teşyi’yeyi ifa eylemek üzere Heyet-i Mahsûsa ihzar ve tertip edilmiş ise de Başkumandan Paşa hazretlerinin teşrifleri âni ve habersiz vuku olmakla, Hey’et, İstikbal-i şerefiyeden mahrum kalmış ve Mutasarrıf Fahreddin Beyefendi tarafından keşide buyurulan telgrafla vürûd cevabi telgraf suretleri aynen derc olunmuştur:
Türkoğlu Gazetesi’nin bu haberinden öğrenildiğine göre, Adapazarı-İzmit yolculuğu ’ani ve habersiz’yapılmıştı. Bu nedenle, Mutasarrıf Fahreddin Bey ve karşılama heyeti zamanında Göynük’de hazır bulunamamıştı. Mutasarrıf, 24 Haziran 1338 (1922)de, BMM Reisi Başkumandan Gazi Mustafa Kemal Paşa hazretlerine şu telgrafı göndermişti:
“Liva mıntıkasını şeref-i kudüm-ı devletlerini büyük bir meserretle karşılamayı cana minnet bilûb bu hususla umûmi hazırlıklar yapmakta iken teşrif ve azimet-i samilerinin ani ve habersiz olması bu vazife-i mukaddesenin ifasından mahrum bırakmakla şu şerefli selâmdan mahrum olan ve na-kâbil telâfi bulunan teessûrat-ı umûmiyenin iblağ ve lâyezal ve ebed nişan olan hissiyât-ı tâzimkârenemiz Bolu nâmına arzına müsaade buyurulmasını istirham ederim. Ferman...
24 Haziran 1338
Bolu Mutasarrıfı Fahreddin”
İki gün sonra, Mustafa Kemal Paşa da aşağıdaki, kısa, cevabi telgrafı Mutasarrıfa gönderdi.
“Bolu Mutasarrıflığına,
24 Haziran 1338 tarihli telgrafnâmemizi aldım. Hakkımda bütün Liva ahalisinin ibraz eylediği hissiyat ve tezâhûrat-ı samimâneden pek mütehassis oldum. Teşekkür etmek (için) kendilerine iblağını rica ederim.
26 Haziran 1338
Türkiye Büyük Millet Meclisi
Reisi Başkumandan Mustafa Kemal”
