Azerbaycan’ın kuruluş tarihçesi
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti 1918 yılında kurulmuştur, ancak iki yıl sonra 1920, 26 Nisan''da Kızıl Ordu sınırı geçerek Azerbaycan''a girmiş, 28 Nisan 1920''de Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kurulmuş ve ardından Sovyetler Birliği topraklarına katılmıştır. Azerbaycan’ın tekrar bağımsızlığını kazanması 1991''de Sovyetler Birliği''nin dağılması ile gerçekleşmiştir.
1991 yılının Eylül ayında, çatışmalı bölge Dağlık Karabağ’daki Ermeni çoğunluk, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti’nden ayrılmak istemiş ve SSCB''nin çözülme sürecinde başlayan Birinci Dağlık Karabağ Savaşı 1994 yılında sona ermiştir. Dağlık Karabağ ve onu çevreleyen 7 bölge o zamana kadar uluslararası alanda Azerbaycan’a bağlı kabul edilirken Savaş sonrasında bölge, AGİT öncülüğünde yapılan görüşmeler sonucunda fiilen bağımsız kabul edildi.
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti, fiilen savaşın sona ermesinden bu yana bağımsız olmasına rağmen, diplomatik anlamda hiçbir devlet tarafından tanınmamaktadır ve Azerbaycan''a bağlı bir de jure bölge olarak kabul edilmektedir. Ancak 2020 yılında gerçekleşen çatışma nihayetinde Dağlık Karabağ ve 7 bölge yeniden Azerbaycan yönetimi altına girdi.
AZERBAYCAN’IN ULUSLARARASI İLİŞKİLERİ
Azerbaycan, üniter bir anayasal cumhuriyettir. Türk Keneşi ve TÜRKSOY''un etkin üyesidir. 158 ülkeyle diplomatik ilişkisi ve 38 uluslararası kuruluşa üyeliği vardır. GUAM, Bağımsız Devletler Topluluğu ve Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü''nün kurucu üyelerindendir. 1992''den bu yana Birleşmiş Milletler''e üyedir, 9 Mayıs 2006''da Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kurulan İnsan Hakları Konseyi''nin üyeliğine seçilmiştir. Ayrıca Bağlantısızlar Hareketi, AGİT ve Avrupa Konseyi''ne de üyedir, Barış İçin Ortaklık projesinde NATO ile iş birliği yapmaktadır.
AZERBAYCAN’DA DİN
Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası''nda resmî din yoktur ve ülkedeki tüm ana siyasi güçler laik milliyetçidir ancak halkın çoğunluğu ve kimi muhalefet güçleri Şii İslam inancına sahiptir. Diğer Doğu Avrupa ve Bağımsız Devletler Topluluğu ülkeleri ile karşılaştırıldığında Azerbaycan, sosyal ve ekonomik gelişme ile okuryazarlık oranında yüksek seviyelere ulaşmıştır. İşsizlik ve intihar oranları da düşüktür.
