Barışın adı güzel

Dünya, Kolombiya'da yapılan barışı konuşuyor. 52 yıldır süren ve 220 bin kişinin ölümüne ve yaklaşık 7 milyon kişinin yerinden ayrılmasına neden olan iç çatışma 26 Eylül'de imzalanan barış anlaşmasıyla bitirildi. Güney Amerika, tarihi boyu hep istilalara maruz kalmıştır. Portekizliler ve İspanyollar başta olmak üzere İngiltere ve Fransa gibi, Batılı emperyalist ülkelerin sömürdüğü bir bölgedir. 19. Yüzyıldan itibaren de ABD, komşusu olan bu ülkeleri rahat bırakmamıştır. Latin Amerika, verimli ve zengin topraklara sahip olmakla birlikte, bölgedeki ülkeler "başarısız devletler" sınıfındadır.

***

Emperyalist ülkeler, bölge ülkelerini kendilerine daha sonra da mecbur kılmak için, sınırları etnik yapılarına göre değil, sorun çıkması için kendi çıkarlarına göre ülkeler arasında etnik ve toprak değiştirerek yapmışlardır. Yaratılan bu etnik sorunlara ilave olarak, sömürüden kaynaklanan yoksulluk ve sömürgecilerin desteği ile iktidara gelen diktatörler, Latin Amerika'yı kana bulamışlardır. Brezilya, Meksika, Arjantin ve Venezuela gibi, bölgenin iyi durumda olan ülkelerin yanında, Uruguay, El Salvador ve Guatemala gibi sorunlu ülkeler de mevcuttur. Kolombiya da sorunlu ülkelerden birisiydi. İç çatışma, yoksulluk ve gelir dağılımı bozukluğu hat safhadadır.

Ülkede iç savaş, 1948'de Liberal Parti genel başkanı bir suikastla öldürülünce, bunu Muhafazakar Parti yöneticileri yaptı savıyla başlamıştır. Bu savaş dokuz yıl sürmüştür. Tam barış geldi derken, ülkedeki komünistler, toprak ağalarına ve yoksulluğa karşı organize bir hareket başlatmışlar ve ülkenin güneyinde 1964'te Marquaetalia Cumhuriyeti adıyla bir ülke kurmuşlardır. Merkezi hükümet kuvvetleri ülkeye girmiş ve militanlar dağa kaçmıştır. Dağa kaçan komünist militanlar, Kolombiya Devrimci Askeri Güç -FARC- adlı bir örgüt kurarak hükümete karşı savaşmaya başlamıştır. Ülkenin güneyinde ve Panama-Venezuela sınırında tutunmuşlardır. Aynı yıl bir başka komünist örgüt Ulusal Bağımsızlık Ordusu -ELN- de kurulmuştur. ELN, 26 Eylül'de yapılan barış anlaşmasına karşı çıkarak katılmamıştır.

Siyasi mücadele zaman içinde yozlaşmış ve örgüt, uyuşturucu, silah, insan kaçakçılığı ve illegal işlerle uğraşmaya başlamıştır. İmza törenine 15 ülkenin devlet ve hükümet başkanı ile ABD Dışişleri Bakanı katılmıştır. Ayrıca, Türkiye de dahil olmak üzere, çok sayıda ülke de temsilci göndermiştir. Buna ilave olarak BM, Dünya Bankası, IMF başta olmak üzere çok sayıda uluslararası kuruluşun başkanlarıyla birlikte 2500 davetli hazır bulunmuştur. Anlaşmanın yöntemi benzerlerinden farklılık arz etmektedir. Barış görüşmeleri, 2011 yılından bu tarafa kesintilerle devam etmiştir. Daha önceki tecrübeleri de dikkate alarak, FARC, tek taraflı ateşkes ilan etmiş ama Kolombiya devleti resmen ateşkes ilan etmemiş ama askeri operasyon da yapmamıştır. Taraflar arasındaki görüşmelerin başlamasında Venezuela eski başkanı Hugo Chavez'in önemli rolünün olduğu bilinmektedir. Görüşmeler arabulucu ülkelerle birlikte sürdürülmüştür. Bu anlaşmanın yapılmasında bu ülkelerin büyük rol oynadığı açıklanmıştır. Küba ve Norveç müzakerelerde aktif rol almıştır. Bunlara ilave olarak kolaylaştırıcı ülke adı altında FARC kendisini Venezuela, Kolombiya hükümeti de kendisini Şili'nin temsil etmesini istemiş ve sorunun çıktığı yerde bu dört ülke önemli görevler üstlenmişlerdir.

***

Anlaşmada FARC'ın ortaya çıkmasında temel sebep olan toprak reformunun yapılması, örgüt yöneticilerinin siyasete katılması ve mağdurların haklarının verilmesi gibi konularla da uzlaşmışlardır. Yaklaşık yedi bin militan, sekiz farklı kampta toplanacak ve rehabilite edilecek, devlete karşı olan suçlar affedilecek ama kişilere karşı işlenen adi suçlar cezalandırılacaktır. Örgüt siyasi partiye dönüşecek, aldıkları oya bakmadan on kişiye iki dönem milletvekilliği verilecektir. Silahlar Birleşmiş Milletler gözetiminde toplanacaktır. Bu barış ülkede ve bölgede büyük sevinç yarattı, diğer sorunlu ülkelerde de umut doğurdu. Umarız bu barış başarılı olur ve Kolombiya halkı huzura kavuşur.

Yazarın Diğer Yazıları