BÜYÜK TAARRUZ ÖNCESİ ILGIN MANEVRASI – 5 –

BÜYÜK TAARRUZ ÖNCESİ ILGIN MANEVRASI – 5 –
“Çektiği büyük sıkıntılara rağmen Türk ordusu başarılı olacaktır”

esat-atalay-001.jpg
6 Mart 1922 gecesi Ankara’dan Biçer’e hareket eden Mustafa Kemal Paşa, oradan da Sivrihisar’a geçmiştir. 8 Mart tarihinde de Sivrihisar civarındaki askerî birlikleri denetlemiş, bölgedeki köylülerle görüşerek halkın genel taarruz öncesi durumunu, beklentilerini tespit etmeye çalışmıştır. Afyon Aziziye (Emirdağ)’de bulunan 3. Süvari tümenini ziyaret eden Mustafa Kemal Paşa, 11 Mart 1922 tarihinde defterine “Teftiş ettiği birliklerden memnun kaldığını, büyük sıkıntılara rağmen, Türk ordusunun başarılı olacağını” ifade eden notları yazmış ve teftiş gezisinden kısaca bahsetmiştir. Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Batı Cephesindeki birlikleri teftişini 1922 yılı Mart ayı boyunca sürdürmüş; hatta, ayın sonlarına doğru Sovyet elçisi S.İ. Aralov ile Azerbaycan elçisi Abilov da yanında olduğu halde orduyu teftişe gitmiştir.

Öte yandan 5. Süvari Kolordusu Ilgın’a yerleştikten sonra düzenli bir şekilde talim ve terbiyeye başladı, bir yandan da kolordunun noksanlarının teminine gidildi. Subaylar için binicilik okulu açılarak yüz kadar subayın burada eğitimi tamamlandı. Cephede açılan imalathane ile ordunun eğer takımları yenilendi. Süvari birlikleri, kolordu komutanı Fahrettin Paşa’nın ifadesi ile “süvari denilebilecek bir hale geldi.” Bu arada süvari tümenlerindeki toplar Rus cebel bataryalarıyla değiştirilerek süvari kolordusunun ağır silahlar bakımından güçlendirilmesi yoluna gidildi.

Mustafa Kemal Paşa, cephedeki teftiş gezilerini sürdürürken, bir yandan da Ankara’daki gelişmeleri takip ederek, yapılacak çalışmalara katkı sağlamak amacıyla görüş ve önerilerini zamanında iletiyordu. Batı Cephesi’nden Ankara’ya döndüğünde kendisini Sovyet elçisi Semiyan İvaneviç Aralov(Semiyan ’Simeon’İvaneviç Aralov, 1880 yılında Moskova’da doğdu. Sovyet diplomatıdır. Birinci Dünya Savaşı’nda Alman cephesinde savaştı. Ordudaki ihtilâlci eylemlere katıldı. Siyasî komitelerde görev aldı. Sovyetler adına Polonya ile antlaşma imzalayan heyette bulundu. Lenin’in isteği üzerine 1921-1923 yılları arasında Ankara elçisi olarak görev yaptı. 1928 yılında Dışişleri Bakanlığından ayrıldı. Türkiye’deki görevine ait anılarını Bir Sovyet Diplomatının Türkiye Hatıraları 1922-1923 adıyla 1960 yılında Sovyetler Birliğinde yayımladı. Eseri daha sonra Türkçe’ye de çevrilmiştir. Aralov 1960 yılında vefat etmiştir) ile Azerbaycan elçisi İbrahim Abilov (İbrahim Abilov, Azerbaycan’ın yetiştirdiği önemli hariciyecilerinden biridir. 11 Ekim 1921’de Azerbaycan elçisi olarak Ankara’ya gelmiş ve Kurtuluş Savaşı boyunca büyükelçi olarak görev yapmıştır. İzmir İktisat Kongresine de katılmıştır. Türkiye’deki izlenimlerine ait notları Azerbaycan’da kitap olarak yayımlanmıştır), ziyaret etmişti. Sovyet yardımının gelişinden sonra Lenin’in gönderdiği elçiye, cephedeki hazırlıkları göstermek ve yapılacak yardımın devamını sağlamak maksadıyla Mustafa Kemal Paşa, her iki sefiri de yanına alarak 27 Mart 1922 günü trenle Akşehir’e hareket etmiştir. Sovyet Elçisi Aralov, hatıralarında bu konuyu ayrıntılı olarak vermekte ve bu gezi hakkında Mustafa Kemal Paşa’nın “Ordu birliklerimizin, dostlarımızın memnunluğunu ve övgüsünü doğurabilecek bir durumda olduklarını” göstermek maksadıyla kendilerini cepheye davet ettiğini belirtmekte idi. Bu arada yol güzergahındaki tümenler de bu vesileyle heyetle birlikte teftiş edilmiştir.