ÇANAKKALE SAVAŞI VE TÜRK KADINI -13-

ÇANAKKALE SAVAŞI VE TÜRK KADINI -13-
Ele geçirilen Fransız denizaltısını 1 liraya gezdirerek yardım topladılar

Asker Ailelerine Yardımcı Hanımlar Cemiyeti yararına düzenlenen faaliyetlerden bir diğeri, diğerlerine nazaran daha dikkat çekicidir. Cemiyet tarafından verilen ilân ile “Çanakkale önünde mürettebatı ve ağabeytanı ile esir edilip Müstecip Onbaşı tesmiye edilen denizaltının bir iki güne kadar halkın ziyâretine Harbiye Nezâreti’nin izni ile açılacağı, varidâtının Asker Ailelerine Yardımcı Hanımlar Cemiyeti’ne verileceği”  bildirilmekteydi. Mürettebâtıyla beraber esir edilip asıl adı Turquoise olan Fransız denizaltısının ziyâretinin bedeli olan 1 liralık biletlerin satışı şehrin önemli mağazalarından yapılmakta ve denizaltının ziyareti Cuma ve Cumartesi günleri hanımlara, Pazar ve Pazartesi ise erkeklere tahsis edilmiştir.

Türk Kadınları Biçki Yurdu Cemiyeti

Çanakkale Muharebeleri sırasında faaliyet gösteren cemiyetlerden olan Türk Kadınları Biçki Yurdu Cemiyeti, Esirgeme Derneği’nden ayrılan Behire Hakkı Hanım’ın şahsî gayretleriyle Divân-ı Umûmiye civarında bir yurtta faaliyetlerine başlamıştır. Burada fakir Türk kızlarına biçki-dikiş kursu verilmiştir. Daha sonra Kadıköy, Üsküdar gibi İstanbul’un çeşitli semtlerinde şubeler açan cemiyet, kadınların kendi ayakları üzerinde durmasını sağlamayı amaçlamıştır. Bu amaçla açılan dershanede 5 sene içinde 900 öğrenci yetişmiştir. Biçki, metotlu bir şekilde ilk defa burada gösterilmiş, bunun için bir de kitap yayınlanmıştır. Müslüman Türk kadınının kişisel çabalarından ve fedakârlığından doğan Türk Kadınları Biçki Yurdu Cemiyeti, kısa sürede gösterdiği bu başarı ile “Millî Müessese” durumuna gelmiştir.

Çanakkale Savaşı sırasında Biçki Yurdu çalışanlarının hazırladığı sergide iki takım kostüm tayyör için düzenlenen piyangonun gelirinin, şehit çocukları adına Müdâfaa-i Milliye Cemiyeti’ne bağışlandığına dair basında haber yayınlanmıştır.

Esirgeme Cemiyeti

Esas itibariyle Balkan Muharebeleri’nde kafile kafile İstanbul’a gelen bîçare muhacirlere yardım etmek maksadı ile hanımların kurduğu bu cemiyet, Çanakkale Savaşları’nda önemli hizmetleri olmuştur. Cemiyet, İstanbul’a gelen gazileri ziyâret ederek hatırlarını sormuş, onlara hediyeler takdim etmiştir. Bu faaliyetlerden biri basına şöyle yansımıştır; “Osmanlı Hanımları Esirgeme Cemiyeti heyeti idaresi azaları geçen hafta Daruşşafaka Mektebinde bulunan gazilerimizi ziyâretle ikişer adet portakal hediye etmiştir...”

Teâlî-i Nisvân Cemiyeti

Çanakkale Savaşları boyunca aktif bir vazife üslenen cemiyetlerden biri de şehitlerin evlâtlarını himaye ederek, onlardan bir annenin şefkatini esirgemeyen Teâlî-i Nisvân Cemiyeti’dir. Başkanlığını Halide Edip Adıvar’ın yaptığı bu cemiyet, 1908 yılında kurulmuştur. Cemiyetin vazifesi “millî geleneklerden vazgeçilmeden kadınların yükselmesi” olarak ifade edilmiştir.

Cemiyetlerin yardım toplama faaliyetlerinde öncelikli konulardan biri şehit çocukları olmuştur. Yaklaşan bayram öncesi şehit çocukları da unutulmamış, 350 kadar şehit evlâdına bayram elbiseleri hazırlamak ve onları bayramda mutlu etmek amacıyla gerekli meblağı toplamak için Müdâfaa-i Milliye ile birlikte çalışan Teâli Nisvân Cemiyeti, 25 Temmuz 1331’de (7 Ağustos 1915) Şişli Osman Bey Gazinosu’nda gündüz ve gece sırf hanımlara müsâmere düzenlemiştir. Katılımcıların evlerine rahat dönebilmeleri için gece yarısı İstanbul’a tramvay da tahsis edilmiştir. Çoğunluğu küçük kızlardan ibaret olan Mekâtib-i Vakfiye talebeleri, arkadaşlarını sevindirmek üzere kendi harçlıklarından topladıkları meblağı, Müdâfaa-i Milliye Cemiyeti’ne bağışlamışlardır.