Fransız Mareşali Maurice de Saxe’nin ifadesiyle “Savaş, o kadar saçma ve kusurlu bir bilimdir ki içinde genel olarak nasıl yürütüleceği ile ilgili olarak belli kesinliklere indirgenebilir hiçbir kuralı yoktur. Onun yegane temeli ve desteği cehaletten destek alan görenek ve önyargıdır”. Bu görenek ve önyargılarla hukukunun çiğnendiği savaşlardan birisi de tarihin kaydettiği en kanlı savaşlardan biri olan Çanakkale muharebeleridir.
Çanakkale Muharebeleri, Dünya Harp Tarihinde bir çok özellikleriyle yer almış, muharebeler esnasında uygulanan savaş taktikleri, gösterilen kahramanlık ve fedakârlıklarla gerek müttefik kuvvetler, gerekse Türk tarafınca insanî ve millî duygu yoğunluğu içinde unutulmaz hatıralar bırakmıştır. Yüzyılın son centilmenler savaşı olarak tarihe geçen ve Türkler, Avustralyalılar ve Yeni Zelandalılar arasında kurulan dostluklara şahit olan Çanakkale savaşlarında gösterilen centilmenlik kadar, zaman zaman hukuk dışı uygulamalara da rastlanmıştır. Taraflar birbirlerini uluslararası savaş hukukuna uymamakla suçlamışlar, notalarla birbirlerini protesto etmişlerdir. Dünyanın en büyük ordularının, en modern silahlarla giriştikleri bu savaş ortamında yaşanan hukuk ihlalleri, savaşın genel seyrini etkileyecek düzeyde olmamakla birlikte, özellikle müttefik kuvvetler tarafından sıklıkla başvurulan bir savaş yöntemi olmuştur.
Çanakkale muharebelerinde görülen hukuk ihlalleri, hastanelerin ve hastane gemilerinin bombalanması, esir alınan askerlerin kurşuna dizilmesi, domdom kurşunu kullanılması, zehirli gaz kullanılması, muharip olmayan bölgelerin bombalanması, yolcu gemilerine saldırılması, esirlerin angarya işlerinde çalıştırılması gibi olaylardı. ( Hamdullah Suphi(Tanrıöver) Çanakkale’yi ziyaretiyle ilgili izlenimlerinde “Harp bittiği zaman İngiltere ve Fransa, Türkler arasında evvelce haiz oldukları hürmete mukabil, muhakkar olduklarını göreceklerdir. Bombalarını zehirleyenler, bir kemiği doksan parçaya ayıracak patlar kurşun kullananlar, türbeleri camileri topa tutanlar cezalarını asıl manen çekeceklerdir” diyerek savaştaki hukuksuzluklara dikkat çeker ‘Hamdullah Suphi “Çanakkale’de Gördüklerimiz”, Çanakkale Savaşanlar Anlatıyor, İstanbul 2006, s.404’)
Özellikle hastane ve hastane gemilerinin bombalanması en sık rastlanan olaylardan idi. Zira Başbakanlık Osmanlı Arşivi’ndeki bu olaylara ait çok sayıda belge, ihlallerin sıklıkla yaşandığını göstermektedir.
