Bütçe eğitimde %7,9 sağlıkta %10,9 konut ve toplumsal servislerde %41 kısılacak.
Petrol fiyatlarındaki düşüş, Batılı ülkelerin yaptırımları ve ülkeye giren sermaye akışındaki durgunluk yüzünden zor günler geçiren Rus ekonomisi için 2016’nın da negatif yönlü baskılarla geçmesi bekleniyor. Ukrayna krizi üzerine ABD ve AB tarafından uygulanan yaptırımlar ve bütçesinin yarısını elde ettiği petrol ve doğal gaz fiyatlarındaki sert düşüş sebebi ile Rus ekonomisi geçen yıldan bu yana ekonomik krizle boğuşuyor.
Rusya Federal İstatistik Bürosu Servisinin açıkladığı verilere göre, 2015 ilk çeyrekte yüzde 2,2 daralan Rus ekonomisi, 2. çeyrekte yüzde 4,6, 3. çeyrekte ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4,1 küçüldü. AA muhabirinin, gelecek yıl Rus ekonomisini nelerin beklediğine dair sorularını cevaplandıran Rus Dışişleri Bakanlığına bağlı Moskova Devlet Üniversitesi Dünya Ekonomisi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Aleksandr Bulatov, 2016’nın Rusya ekonomisi için parlak bir yıl olmayacağını belirtti. Bulatov, gerek Rus yetkililerin gerekse de IMF’nin, gelecek yıl petrol fiyatlarının varil başına 50 dolar civarında seyredeceği öngörüsüne dikkati çekerek, “Bu nedenle Rusya, gayri safi milli hasılasının 2016’da sadece 0,7 artmasını, IMF ise daha kötümser bir tahminle yüzde 0,6 düşmesini bekliyor” dedi.
Kemer sıkma devri
Ekonomideki negatif yönlü baskılar nedeniyle önümüzdeki yıl Rusya’nın birçok sosyal harcamada kemer sıkacağına işaret eden Bulatov, “Eğitimde yüzde 7,9, sağlıkta yüzde 10,9, konut ve toplumsal servislerde yüzde 41’lik bütçe kısıtlamasına gidilecek” ifadelerini kullandı. Bulatov, Rus rublesinin, kriz başladığından bu yana yaklaşık yüzde 50 değer kaybetmesinin ise ihracat vergilerini arttırdığını, bunun da bütçeye katkı sağladığını anlatarak, “Yaklaşık 66 milyar dolarlık Rus Rezerv Fonu ve 74 milyar dolarlık Ulusal Refah Fonu da 2016’da Rusya ekonomisi için önemli yer tutacak” diye konuştu. Mevcut krizin, Rus ekonomisindeki zayıf noktaları gösterdiğini vurgulayan Bulatov, “Rus hükümetinin bu noktaları nasıl düzelteceğine dair kesin ve detaylı bir cevabı yok” yorumunda bulundu.
Yatırım %8 azaldı
Yeni Ekonomi Üniversitesi Finans Bölümü Öğretim Üyesi Oleg Shibanov da yaptırımlar sebebi ile özellikle Rus petrol şirketlerinin Batılı firmalardan aldığı ekipmanların engellenmesi yüzünde büyük zorluk yaşadığını söyledi. Rusya’da yılın ilk yarısında yatırımların yüzde 8 azaldığına dikkati çeken Shibanov, “Rusya’daki şirketler makro belirsizlikten ötürü yatırım yapmaya çekiniyor” dedi. St. Petersburg Avrupa Üniversitesi Uluslararası Enerji Merkezi Direktörü Shamil Yenikeyeff de önümüzdeki yılın Rus ekonomisi için en zorlu yıl olacağı görüşünü dile getirdi. Yaptırımın yanı sıra önümüzdeki yıl da petrol fiyatlarının da düşük seyredeceğini belirten Yenikeyeff, dolayısıyla kriz durumunun devamı sebebi ile Rusya’da ekonomik anlamda sıkıntılı bir yıl beklendiğini kaydetti. Renaissance Capital Başkan Yardımcısı Oleg Kozmin ise Batılı finans şirketlerine erişimi engellenen Rus firmaları için yerel kredi imkanlarının önümüzdeki yıl da olumsuz koşullarda seyredeceğini vurguladı. Rus pazarındaki yerel talebin 2016’da da fazla toparlanamayacağını aktaran Kuzmin, Rusya’da sanayinin bu yıl yüzde 3,4 küçülmesinin, seneye ise yüzde 0,8 büyümesinin beklendiğini anlattı. Ukrayna’ya bağlı Kırım Özerk Cumhuriyeti’nde 2013 sonunda ortaya çıkan protestolar ve Rusya’nın Kırım’ı ilhakı sonrası Batılı ülkeler Mart 2014’te Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e yakın siyasetçi ve iş adamlarına bazı yaptırımlar uygulamaya başladı. Rusya’nın, Ukrayna’daki askeri faaliyetlerini durdurması amacıyla AB ülkeleri ve ABD, doğrudan Rus ekonomisini hedef alan yaptırım paketini devreye soktu. Rus bankacılık, enerji ve savunma sektörlerine yönelik bu yaptırımlar neticesinde, Rus şirketlerin Batılı kurumlardan kredi alması yasaklanırken, Batılı şirketlerle birçok alanda yürütülen ticari ilişkiler donduruldu veya ertelendi. Dünyanın en büyük petrol ve doğal gaz ihracatçısı ülkelerinden Rusya’nın geçen yıl bu kaynakların satışından elde ettiği gelir, ülkenin toplam milli gelirinin yüzde 68’ini oluşturdu. Petrol fiyatlarındaki 10 dolarlık düşüş, Rusya’nın döviz gelirlerini 20 milyar dolar azaltıyor. Rusya, bu yılın 8 ayında bütçe açığını kapatabilmek amacıyla Rezerv Fonu’ndan yaklaşık 13 milyar dolar harcamak zorunda kaldı.
‘Ekonomik krize sürüklenebiliriz’
Türkiye ve Rusya arasındaki uçak krizi artarak devam ediyor. Ekonomist Uğur Civelek, Rusya’nın uyguladığı ekonomik yaptırımların kısa vadede Türkiye ekonomisine çok büyük zararlar vereceğini öne sürdü. Uğur Civelek, “Rusya’ya ürün satamamamız durumunda büyümede oluşacak birkaç puan daralma, bize çok büyük sorunlar oluşturabilir” dedi. Rusya Başbakanı Dmitry Medvedev, Türkiye ile yaşanan uçak krizinin ardından sebze ve meyveleri de içerisine alan yaptırım kararnamesini imzaladı. 1 Ocak’tan itibaren geçerli olacak bu kararların Rusya’ya oranla Türkiye’ye daha fazla zarar vereceğini ifade eden Uğur Civelek, şunları kaydetti: “Biz Ruslara göre çok ciddi bir açık veriyoruz. Rusya’dan aldığımız zorunlu ihtiyaç maddeleri ağırlıklı olarak enerji ve hububattır. Ama bizim Rusya’ya sattığımız ürünler onlar için zorunlu ihtiyaç ürünleri değil. Bu nedenle biz onlara daha fazla bağımlıyız. Uzun vadede Rusya bundan zararlı çıkacaktır. Ama kısa vadede bize daha çok etkisi olacaktır. Ekonomimiz çok kırılgan. Biz finansman ve ilişkiler açısından batıya daha çok bağımlıyız. Ama ekonomik açıdan da Rusya’ya çok aşırı bağımlıyız. Rusya’ya mal satamadığımız durumda büyümede birkaç puan daralma olur. Bu daralmanın maliyetleri de bize çok büyük sorunlar oluşturabilir.” Uğur Civelek, Rusya’nın Türkiye’yi ekonomik krize sokmaya çalıştığını vurguladı. Özellikle Suriye konusunda Rusya’nın avantaj sağladığını aktaran Uğur Civelek, bunun üzerine Rusya’nın hamle üzerine hamle yaptığını söyledi.
Türkiye’ye maliyeti 7.2 mİlyar lİra
Ekonomistler Platformu “uçak krizi” nin Türkiye’ye maliyetini açıkladı: 2016’nın ilk yarısı için toplam maliyet 7,2 milyar TL oldu. Kendi ekonomisini adeta Türkiye üzerinden doğrultacak çok stratejik karar alan Rusya, Türkiye ekonomisine 2016’nın ilk altı ayında 7,2 milyar TL’lik ağır bir yük bindirmeye hazırlanıyor. Bu, Türkiye için ilk 6 ayda 75 adet F-16 savaş uçağına denk bir mali kayıp demek. Rusya ile krizin turizm alanında 2016’nın ilk yarısı için 2,3 milyar TL’ye yakın bir yük çıkartacağını hesaplayan platform, aynı dönem için tarım, hayvancılık ve gıda ile birlikte 7,2 milyar TL’lik bir kayıp görülebileceğini açıkladı. Gerginliğin sürmesi halinde bu kaybın daha da artacağını belirten Ekonomistler Platformu Başkanı Dr. Oğuz Demir, Türkiye ve Rusya arasında dış ticaret, turizm, inşaat ve doğrudan yabancı yatırımları içeren ekonomik ilişkilerin yıllık hacminin 116 milyar TL olduğunu belirten Demir, “Buna bavul ticareti, iki ülke arasındaki, eğitim gibi ticaret dışı faaliyetler ve ekonomik ilişkiler dahil değil” diye konuştu.
