Parmakların ucunda dönen dünyanın büyüsünü en iyi dansçılar bilir. Müziğin ritmi, güçlü adımlar ve estetik yine aynı oranda başarılı bir koreografi, sabır ve inançla da buluşunca ortaya çıkan artistik, sanatsal bir gösterime dönüşür...
Bale sanatı güçlü bir fiziksel bedenin yanı sıra, yoğun egzersiz ve provalarla desteklenen sağlam bir dans tekniği ve zarafeti besleyen duyguyu da gerektirir. Sahne sanatları içinde en zor olanı bence. Bununla birlikte maalesef dünyanın başka ülkelerinde olduğu gibi Türkiye’de çoğunluğun değil, sınırlı bir kitlenin ilgisini çeken sanat dalı. Ancak Nevsal Baysal’ın biyografik çalışması “Dansa Aşık Bir Kuğu” Meriç Sümen isimli kitabını okuduğunuzda devlet balesinin kuruluşundan 25 yıl gibi az bir süre sonra çok yetenekli, nitelikli dansçılar ve eğitmenler sayesinde dünya çapında bir başarıya ulaşmış olduğunu görüyorsunuz.
Tabii dönemin sanatı destekleyen hükümet politikalarını ve sanatı en ön sıralarda izleyen bakan ve siyasetçileri, yıkıcı eleştirilerden çok yapıcı tanıtım ve tahlillerle sanatı destekleyen köşe yazarlarını görmek ve Türklerin dansa yatkın fiziklerini de yadsımamak gerekir. Nevsal Baysal’ın araştırmalar sonucu okuyucu ile buluşturduğu biyografik kitabı için bakınız Türkiye Cumhuriyetinin ilk Kültür Bakanı olan Prof. Dr. Talat Sait Halman önsöz olarak ne yazmış; “İngiliz olsa bugün ‘dame’ unvanını taşıyacaktı. Türk balesinde ‘prima, ballerina, assoluta’ mertebesi yok, ama olsa idi bu şanı hak etmiş tek ve ilk sanatçı olarak onu bu isimle anacaktık. O hem ilk büyük balerinimizdi hem de gelmiş geçmişlerin sıralamasında tartışmasız birinci. Devletimiz onun değerini bilmiştir. Meriç Sümen 1981’de ‘Devlet Sanatçısı’ unvanını alan ilk ve tek bale sanatçımız olarak kaldı.”
Konservatuvar öğrencilik yıllarımdan beri benim de hayran olduğum Meriç Sümen kuşkusuz Türk balesinin en başarılı baş balerini. Hatta kendisi ile ilk kadın Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürü olarak yaptığım röportajı da yine sizlerle köşemde paylaşmıştım. Baysal’ın kitabını okuduğunuzda sadece Sümen’in değil, Türk balesinin kurucusu Dame Ninnette deValois’in Türk balesine katkılarını, hayatını da buluyorsunuz. Sümen’in dünya sahnelerindeki başarısını, bale dünyasının gelmiş geçmiş en ünlü yıldızlarından Nureyev ve Margot Fonteyn gibi isimler ve efsane bale öğretmenlerinin yer aldığı anektodlarla birlikte bir çok resimli detayı hem Sümen’in hayatı, hem de Türk bale tarihine dair detayları kronolojik ve biyografik bir çalışma içinde okuyorsunuz. Enfes bir rehber kitap niteliğinde. Yapı Kredi yayınlarından çıkan kitap bence her sanat severin kütüphanesinde bulunması gereken bir çalışma. Nevsal Baysal’ın ellerine sağlık.
Dansın büyülü dünyasını tanımak isteyen tüm okuyucuların incelemesi gereken hem didaktik, hem kronolojik, hem de biyografik harika bir eser. Bale sanatının daima taktir görmesi dileğiyle sanatsız kalmayınız.
