‘Dar bölge’ formülüyle muhalefet bitirilecek
Başbakan Erdoğan’ın “Çalışmalar sürüyor, bitince Meclis’e getireceğiz” dediği dar bölge seçim sistemi muhalefeti kızdırdı. Bu sistem son genel seçimde yürürlükte olsa MHP 53 yerine ancak 13 vekil çıkarabilecekti. Yeni sistemin seçime yetişmesi açısından son tarih 12 Haziran...
AKP’yi 400 vekile taşıyabilecek modele muhalefetten sert tepkiler geldi. YP lideri Tantan, “Federatif yapı için her yolu deniyorlar” derken, CHP’li Keskin “Sivil diktatörlüğü pekiştirmeye çalışıyorlar” yorumu yaptı. MHP’li Yalçın ise “AKP ile ruh ikizi BDP’ye yarar” dedi.
‘Daraltılmış bölge’ muhalefete darbe
2015 genel seçimlerinde tamamiyle AKP’nin işine yarayacak sistem uygulanırsa CHP milletvekili sayılarını az da olsa arttıracak. Ancak MHP büyük kan kaybedecek
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın geçen sene açıkladığı demokratikleşme paketinde yer alan “Dar Bölge Seçim Sistemi” AKP’nin kurmayları tarafından gündeme getirilmeye başlandı. Önümüzdeki sene yapılacak genel seçimler için düşünülen sistem uygulanırsa siyasi iktidarın Meclis gücü artacak. Sistem uygulanırsa seçim barajı tarihe karışacak. Yeni sistemle Türkiye, milletvekili sayısı kadar seçim bölgesine ayrılacak, her bölgeden en fazla oyu alan bir milletvekili seçilecek. Ancak muhalefete göre, Türkiye bu sisteme hazır değil. Başbakan Erdoğan, dün yaptığı açıklamada “Dar bölge, şu anda bizim gündemimizdedir. Muhalefet bir yandan ‘Barajlar azaltılsın’ diyor, ‘hodri meydan’ deyip şu anda çalışmayı yaptırıyorum. Similasyonlar, vesaireler bittikten sonra ‘dar bölge’ sistemini Meclis’e getirebiliriz” dedi.
Her vekile 1 bölge
Anayasa’ya göre seçimlerle ilgili değişikliğin, seçim tarihinden 1 yıl önce yapılması gerekiyor. Aksi halde seçimlerde uygulanamıyor. Bu nedenle dar bölge seçim sisteminin 12 Haziran’a kadar çıkarılması gerekiyor. Dar bölge seçim sistemi, her milletvekili için bir bölge oluşturulmasını öngörüyor. Türkiye 550 bölgeye ayrılacak. Böylece 550 sandalyeden oluşan Meclis’te her vekile bir bölge düş müş olacak. Örneğin, şu anda 3 bölgesi olan İstanbul 81 bölgeye ayrılacak. O bölgede en çok oyu alan partinin adayı kazanacak. Diğer partilerin adayları kaç oy alırsa alsın seçilemeyecek Ak Parti için yapılan simülasyonlara göre “dar bölge” de MHP vekil kaybediyor. 2011 genel seçimlerinde alınan yüzde 49 oyla Meclis’te 327 sandalye kazanan AK Parti’nin vekil sayısı 342’ye yükseliyor. CHP’nin vekil sayısı 135’ten 138’e çıkarken, MHP’nin vekil sayısı 53’ten 32’ye düşüyor. BDP’nin milletvekili sayısı ise 36’dan 38’e yükseliyor.
MHP’yi çökerten sistem
Başbakan Erdoğan tarafından gündeme taşınan daraltılmış bölgeli seçim sistemi 2011 seçimlerinde uygulanmış olsaydı MHP, kazanmış olduğu toplam 53 milletvekilinden 40’ını çıkaramayacaktı. Bu 40 milletvekilinin büyük bir bölümü de Türkiye genelinde 1. parti durumundaki AKP’nin hanesine yazılacaktı. 5’er milletvekillerinden oluşan dar seçim bölgeleri öngören sistem örtülü biçimde yüzde 20’lik barajı getirdiği için MHP yüzde 20’yi aşamadığı bölgelerde vekil çıkaramayacaktı. Bu sistem uygulansaydı MHP’nin toplam milletvekili sayısı 53 yerine sadece 13 olacaktı. Eğer bu sistem kabul edilip önümüzdeki genel seçimlerde uygulanırsa MHP’nin yüzde 20 barajını kılpayı aşmış olduğu Adana ve Antalya gibi illerde de milletvekili sayısında azalma veya hiç milletvekili çıkaramama ihtimali bulunuyor.
“Nüfus yapısıyla oynanacak”
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın buzdolabına koyduğu ancak yerel seçimlerin ardından yeniden gündemine aldığı dar bölge seçim sistemi için CHP Bolu Milletvekili Tanju Özcan, “Dar bölge seçim sistemi CHP ve MHP’de ciddi bir milletvekili kaybına yol açar. Çünkü AKP bölgeleri kendine göre belirler” dedi. AKP’nin yerel seçimlerde olduğu gibi dar bölge sisteminde de nüfus yapısıyla oynayacağını vurgulayan Özcan, CHP-MHP ve BDP’nin ancak yüz 50 milletvekili çıkarabileceklerini söyledi. AKP’nin 400 dolayında milletvekili ile Anayasayı değiştirebilecek sayıya ulaşabileceğine dikkat çeken Özcan, “Sistemle birlikte güçlü olduğumuz yerlerde AKP, nüfus yapısıyla oynayarak istediği milletvekili sayısına ulaşır. Dar bölgede AKP 400 sayısını rahatlıkla yakalar” diye konuştu. MHP’nin sıfır milletvekili çıkarma ihtimalinin de yüksek olduğunu kaydeden Özcan, “CHP ancak 50-60 arası milletvekili çıkarabiliriz. En güçlü olduğumuz Trakya bölgesinde bile AKP bize rakip oldu. Belediye başkanlığı kazandığımız bir çok yerde biz yüzde 39 aldıysak AKP de yüzde 36 almış durumda. Dolayısıyla bu oy oranlarıyla AKP istediği kadar milletvekili alır, bize de ancak gerisi kalacak” diye konuştu.
Federatif bir yapı kurulmak isteniyor
Yurt Partisi Genel Başkanı Sadettin Tantan, 2014 genel seçimlerinde uygulanması düşünülen dar bölge sisteminin Türkiye’nin hayrına olmadığını söyledi. Tantan, “Türk halkının iradesi dar bölge sistemiyle tam olarak Meclis’e yansımaz. Bu sistemle güçlü olanın iradesi daha yetkili bir şekilde Meclis’te olacak. Darbeci sistemiyle, yani güçlü siyasi bir parti, hak etmediği bir şekilde sayısal üstünlüğü sahip olacak. Başbakan’ın hedefi, ülkeyi federatif bir sisteme dönüştürmektir. En başından beri ona verilen görev budur. Hayalinde başkanlık sistemini oturtmak istediği için bu dar bölge sistemine de 2015’te uygulamak için bu sistemi tartışmaya açtı” dedi. Başbakan Erdoğan’ın hedefi olan başkanlık sistemine geçebilmesi için Meclis’te daha fazla milletvekiline ihtiyaç duyduğunu belirten Tantan şunları söyledi: “Başkanlık sistemine geçebilmek için Anayasayı değiştirmek mecburiyetindedir. Bugünkü Türkiye’de ki parlamenter sistemi yok etmek için Anayasayı değiştirmeli.Diğer partilerin Meclis’e girme hakkı azalacak, muhalefet partilerinin de milletvekili sayılarında düşüşler olacak.”
Sivil diktatörlük
CHP Genel Başkan Yardımcısı Adnan Keskin de “AKP artık demokrasiyi tamamen unuttu. AKP demokrasinin temel ilkelerinden vazgeçti. Parlamentodaki çoğunluğu sağlayarak demokrasinin sağlıklı işlemesini engelleyecek bütün uygulamaları devreye sokmaktadır. Bu konuda daha önce Cumhurbaşkanlığı ile ilgili çalışmalar yaptı. Şimdi de Türkiye’de gündemi değiştirmek, hem de kafasındaki sivil diktatörlüğü pekiştirmek amacıyla dar bölge seçim sistemine geçmeyi amaçlıyor. Türkiye için doğru bir karar değil. Türkiye’de demokrasinin işleyişini ciddi sıkıntılara sokacaktır” diye konuştu.
Ruh ikizi BDP’ye yarayacak
Dar bölge sistemine tepki gösteren bir başka siyasetçi olan MHP Genel Başkan Yardımcısı Edip Semih Yalçın ise şunları söyledi: “Dar bölge sistemi şu ana kadarki uygulanmış şekliyle ilçelerde birinci sırada gelen partilere yarar. İlk sıradaki parti, normalde aldığı oydan çok daha fazlasıyla temsil edilir. AKP’nin isteği de bu. Bütün çaba AKP’nin Meclis’teki siyasi tabloyu tamamen lehlerine döndürmek. Aynı zamanda böyle bir sisteme geçerek kafasındaki Amerikanvari bir devlet başkanlığın önünü açmaktır. Çünkü dar bölge, iki partili bir yapıyı zorlar. Şu anda Cumhurbaşkanlığı’na geçmeyi kafasına koyduğu için Başbakan geçtikten sonra kendisini bir devlet başkanı olarak görmek istiyor. Yerel seçimlerde AKP birinci çıksa da oy kaybettiğini gördü. Telaşa düştüler. Hakkari’de BDP çıkaracak bütün milletvekillerini Konya’da da AKP çıkaracak. Bu bölgede diğer partileri diğer kesimi temsil eden bir milletvekili olmayacak. Daha önemli bir husus ise bu seçim sistemi AKP’ye yaradığı gibi ruh ikizi olan BDP’ye de aynı anda yarayacak.”
