İmralı’nın dediği oldu
İmralı’da Öcalan’la varılan mutabakat hayata geçiriliyor. Yerel yönetimlerde yetkilerin genişletileceğini tekrarlayan Başbakan, Türkiye’nin Yerel Yönetimler Özerklik Şartı’na koyduğu çekincelerin kaldırılacağının ipucunu verdi.
Bölünmeye götürür
Avrupa Konseyi ülkelerinin imzaladığı anlaşmanın 10 maddesine Türkiye çekince koymuş, ülkenin üniter yapısını tehdit eden maddelere karşı çıkmıştı. Bu maddelerin Türkiye’yi bölünmeye götürecek süreci başlatacağı vurgulanmıştı.
Hangisi kaldırılacak
Şimdi tartışmanın odağında Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartnamesi’ne Türkiye’nin koyduğu çekincelerin kaldırılıp, kaldırılmayacağı var. Ya da çekincelerin tümü kaldırılmayacaksa hangisi veya hangileri geri çekilecek.
Pakete formül arıyor
Şartnamedeki yetkilerin benzerine açılım paketinde yer veren iktidar, şimdi kendisini ve açılım paketini güvence altına almak için belediye başkanlarını görevden alma yetkisini genişleterek paketi çıkarmak için formül arıyor.
Davutoğlu hangi çekinceyi kaldıracak
Başbakan Davutoğlu’nun yerel yönetimlerin yetkilerinin genişletileceğini açıklaması, Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartnamesi’ne Türkiye’nin koyduğu çekincelerin hangilerini kaldıracağını gündeme getirdi.
AKP Genel Başkanı ve Başbakan Ahmet Davutoğlu, partisinin grup toplantısında yaptığı konuşmada Mardin’de yaptığı açıklamayı tekrarladı. Davutoğlu, yerel yönetimlerin yetkilerini artıracaklarını söyledi. İmralı Cezaevinde ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını çekmekte olan teröristbaşı Abdullah Öcalan ile PKK elebaşıları ile yapılan müzakerelerde de yerel yönetimlerin güçlendirilmesi konusunda mutabakata varılmıştı. Davutoğlu, Mardin’de açıkladığı eylem planında da; kapsamlı bir demokratik reform süreci, yeni anayasa, kampsamlı reformlardan bahsederek, “Yeni yasa ve idari düzenlemeler olacak. Yerel yönetimlerin yetkileri genişletilecek. Ancak istismar edilmesine izin verilmeyecek. Yapılan her harcama en etkin bir şekilde denetlenecek. Terörü teşvik eden ve destekleyenlere asla taviz verilmeyecek. Her türlü idari tedbir alacağız Türkiye’yi silahtan arındıracağız” demişti.
Üniter yapı çekinceleri
Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartnamesi’ne Türkiye’nin koyduğu çekinceler varken, Davutoğlu’nun yerel yönetimlerin yetkilerinin artırılmasından söz etmesi yeni bir tartışma konusu oldu. Tartışmanın odağında Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartnamesi’ne Türkiye’nin koyduğu çekincelerin kaldırılıp, kaldırılmayacağı var. Ya da çekincelerin tümü kaldırılmayacaksa hangisi veya hangileri geri çekilecek. Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı, Avrupa Birliği’nde 15 Ekim 1985tarihinde imzaya açıldı. Türkiye anlaşmaya 21 Kasım1988 tarihinde imza koymuş, anlaşma 9 Aralık 1992 tarihinde onaylanmıştı. Yürürlük tarihi ise 1 Nisan 1993 olarak belirlenmişti. 3 Ekim 1992 tarih ve 21364 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştı. Türkiye, üniter yapısıyla çelişkili gördüğü için şartnamenin bazı maddelerine çekince koymuştu.
Görevden alma
Davutoğlu’nun yerel yönetim açılımı AKP’de de tartışılıyor. Hükümet, AB Yerel Yönetim Şartnamesi içindeki belediyelere verilecek yetkilerin benzerlerine kendi hazırladığı yerel yönetim açılım paketinde de yer verdi. Hükümet, kendisini ve açılım paketini güvence altına almak için belediye başkanlarını görevden alma yetkisini de genişleterek paketi çıkarmak için formül arıyor. İktidar kulislerinde konuşulanlara göre; bu şartnamedeki maddelerin benzerini açılım paketine alan AKP, yetki devrinin ardından çözüm sürecinde yaşananların tekrarlanmaması için güvence olarak yeni madde ekleyecek. Buna göre İçişleri Bakanlığı’nın, belediye başkanlarını görevden alma yetkileri genişletilecek.
Değişik arayışlar
Bu maddede en büyük sorun ise, belediye başkanının görevden alındıktan sonra belediye meclis üyelerinin tekrar kendi partilerinden benzer zihniyetteki bir üyeyi göreve getirmesi. Hükümet ve AKP kurmayları bu nokta üzerinde yoğunlaşmış durumda. Bir taraftan belediye meclis üyelerinin kendisi arasından tekrar belediye başkanını seçsin fikri savunulurken, diğer taraftan bunun önüne geçip belediye meclislerinin baypas edilmesi için görevden alınan belediye yönetimine kayyum atanması gündemde. Kayyum atanması ise özellikle demokratikleşme açısından sıkıntı yaratacağı için bunun yerine de alternatif bir formülün üzerinde çalışıldığı öğrenildi.
Tehlikeli bulunmuştu
Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı’na Türkiye, ülke bütünlüğüne zarar vereceği gerekçesiyle bazı çekinceler koymuştu. İşte o çekinceler:
Özerk Yerel Yönetimin Kapsamı
Madde 6- Yerel makamları doğrudan ilgilendiren tüm konulara ilişkin planlama ve karar alma süreçleri içinde, kendileriyle olanaklar ölçüsünde zamanında ve uygun biçimde danışılacaktır.
Yerel Yönetim Sınırlarının Korunması
MADDE 6- 1- Kanunla düzenlenmiş daha genel hükümlere halel getirmemek koşuluyla, yerel makamlar kendi iç idari örgütlenmelerini, bunları yerel ihtiyaçlarla uyumlu kılmak ve etkin idare sağlamak amacıyla, kendileri kararlaştırabileceklerdir.
Sorumlulukların Kullanılma Koşulları
MADDE 7-3- Yerel olarak seçilmiş kişilerin görevleriyle bağdaşmayacak işlev ve faaliyetler kanunla veya temel hukuki ilkelere göre belirlenir.
Faaliyetlerin İdari Denetimi
MADDE 8- 3- Yerel makamların idari denetimi, denetleyen makamın müdahalesinin korunması amaçlanan çıkarların önemiyle orantılı olarak sınırlandırılmasını sağlayacak biçimde yapılmalıdır.
Yerel Makamların Mali Kaynakları
MADDE 9- 4- Yerel makamlara sağlanan kaynakların dayandığı mali sistemler, görevin yürütülmesi için gereken harcamalardaki gerçek artışların mümkün olduğunca izlenebilmesine olanak tanımaya yetecek ölçüde çeşitlilik arz etmeli ve esneklik taşımalıdır.
MADDE 9-6- Yeniden dağıtılan kaynakların yerel makamlara tahsisinin nasıl yapılacağı konusunda, kendilerine uygun bir biçimde danışılacaktır.
MADDE 9-7- Mümkün olduğu ölçüde, yerel makamlara yapılan hibeler belli projelerin finansmanına tahsis edilme koşulu taşımayacaktır.
Birlik Kurma ve Birliklere Katılma Hakkı
MADDE 10-2- Her devlet, yerel makamların ortak çıkarlarının korunması ve geliştirilmesi için birliklere üye olma ve uluslararası yerel makamlar birliklerine katılma hakkını tanıyacaktır.
MADDE 10-3- Yerel makamlar, kanunla muhtemelen öngörülen şartlar dahilinde, başka devletlerin yerel makamlarıyla işbirliği yapabilirler.
Özerk Yerel Yönetimlerin Yasal Korunması
MADDE 11- Yerel yönetimler kendi yetkilerinin serbestçe kullanımı ile anayasa veya ulusal mevzuat tarafından belirlenmiş olan özerk yönetim ilkelerine riayetin sağlanması amacıyla yargı yoluna başvurma hakkına sahip olacaklardır.
Eş başkanları tutuklandı
HDP’nin eş partisi DBP’nin 18 belediye eş başkanı tutuklu: Dilek Hatipoğlu (Hakkari Merkez), Nurullah Çiftçi (Hakkari Merkez), Seyit Narin (Diyarbakır/Sur), Fatma Şık Barut (Diyarbakır/Sur), Yüksel Bodakçı (Diyarbakır/Silvan), Harun Erkuş (Diyarbakır/Lice), Rojbin Sevil Çetin (Van/Edremit), Handan Bağcı (Van/Özalp), Diba Keskin (Van/Erciş), Ali Özkan (Mardin/Mazıdağ), Nizamettin Özden (Ağrı/Diyadin), Ekrem Bingül (Kars/Digor), Şengül Erkmen (Kars/Digor), Şaziye Önder (Iğdır), Mehmet Gültekin (Iğdır/Tuzluca), Ali Çam (Iğdır/Hoşhaber), Kadir Özsular (Iğdır İl Genel Meclis Eş Başkanı), Evin Keve (DBP Çatak Belediye Eş Başkanı).
Eylem planı toplantısı
Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölge illerinde yürütülen Terörle Mücadele ve Rehabilitasyon Çalışmaları kapsamında hazırlanan eylem planıyla ilgili başbakan yardımcıları ve bakanlarla bir araya geld. TBMM’de gerçekleştirilen toplantıda ayrıca Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarı Muhammed Dervişoğlu ve Başbakanlık Müsteşarı Kemal Madenoğlu da hazır bulundu.
İşte yetkileri genişletilecek belediyeler
İktidarın yetkilerini genişletmeyi planladığı bölge belediyelerin büyük bölümü DBP’li. BDP 11 il, 68 ilçe, 23 belde olmak üzere toplam 102 belediye kazandı. HDP kurulduktan sonra BDP adını DBP olarak değiştirdi. Belediye başkanları DBP bünyesinde bırakıldı.
MARDİN
Mardin Büyükşehir Belediyesi, Artuklu, Dargeçit, Derik, Kızıltepe, Mazıdağı, Nusaybin, Ömerli ve Savur
AĞRI
Ağrı Merkez, Diyadin, Doğubayazıt ve Tutak.
BATMAN
Batman merkez, Beşiri, Gercüş ilçeleri ile İkiköprü ve Balpınar beldeleri
BİTLİS
Bitlis merkez, Ovakışla, Ahlat, Güroymak, Hizan Mutki ilçeleri ile Yolalan beldesi
DİYARBAKIR
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, Bağlar, Bismil, Çınar, Dicle, Eğil, Ergani, Hani, Hazro, Kayapınar, Kocaköy, Kulp, Lice, Silvan, Sur ve Yenişehir
HAKKARİ
Hakkari merkez, Çukurca, Şemdinli, Yüksekova ilçeleri ile Büyükçiftlik ve Esendere beldeleri
IĞDIR
Iğdır Merkez, Tuzluca ilçesi ve Hoşhaber beldesi
ELAZIĞ
Karakoçan
ERZURUM
Hınıs, Karaçoban, Karayazı ve Tekman
KARS
Digor
ADIYAMAN
Pınarbaşı ve Kömür beldeleri
MERSİN
Akdeniz
MUŞ
Bulanık, Malazgirt, Varto ilçeleri ve Esentepe, Rüstemgedik ve Uzgörür beldeleri
SİİRT
Siirt Merkez, Baykan, Eruh ilçeleri ile Veyselkarani, Kayabağlar, Gökçebağ ve Beğendik beldeleri
URFA
Bozova, Halfeti, Suruç ve Viranşehir
ŞIRNAK
Şırnak Merkez, Beytüşebap, Cizre, İdil, Silopi, Uludere ilçeleri ile Fındık, Sırtköy, Balveren, Kumçatı, Başverimli ve Görümlü beldeleri
TUNCELİ
Tunceli Merkez ve Akpazar beldesi
VAN
Van Büyükşehir Belediyesi, Bahçesaray, Başkale, Çaldıran, Çatak, Edremit, Erciş, Gürpınar, İpekyolu, Muradiye, Özalp ve Saray
