Depresyonun fiziksel bir hastalığın sonucunda ortaya çıkabileceği ve özellikle yaşlılarda riskin arttığı bilinmektedir. Çok sayıda çalışmada depresyonun hipertansiyon, kalp hastalıkları, kanser, inme, angina ve diyabet gibi hastalıklar için başlatıcı bir faktör olabileceği belirtilmiştir. Depresyon diyabetli hastalarda iki kat fazla görülmektedir. Depresyon, hastalığa bağlı yıkım ve moraliteyi arttırması bakımından önemlidir. Kronik hastalığa eşlik eden depresyon hem tedaviye uyumu ve hastalığın gidişini olumsuz etkilemekte hem de tedavi maliyetini arttırmaktadır.
Depresyonun eşlik ettiği diyabetik hastalarda motivasyon azalmasına bağlı olarak kilo alımını önlemek, diyet ve egzersiz gibi yaşam biçimini de içeren düzenlemeleri yapmak güçleşebilir. Yanı sıra depresyona bağlı nörohormonal ve nörotransmitter düeyindeki değişiklikler ve immum değişikliklere bağlı diyabetin seyrinde değişiklikler olabilir.
Diyabetli bir hastada depresyon ile ilgili belirti ve duyguları şu şekilde özetleyebiliriz:
Hiçbir şeyden zevk almama, ilgisizlik ve isteksizlik. İlgi alanları ve etkinliklere yönelik yaygın isteksizlik.
Değersizlik duyguları, suçluluk düşünceleri yaşadıklarını yaptığı ya da yapamadıklarının sonucu olarak kendisine yönelik bir ceza olduğunu düşünme. Hastanın kendisini değersiz hissetmesi durum ve hastalığıyla ilgili değil, doğrudan kendisiyle ilgilidir.
Başarısızlık ve çaresizlik düşünceleri
Tekrarlayıcı ölüm düşünceleri
Kararsızlık
Ağlama nöbetleri
Diyabette ve depresyonda ya da başka bir psikiyatrik hastalık tanısının konulmasında dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:
Fiziksel hastalığa beklenen doğal tepkinin dışında aşırı uygunsuz ya da patolojik durumun varlığı ayırt edilmelidir.
Tıbbi hastalığa bağlı bedensel yakınma ve bulgular ile depresyona bağlı fiziksel belirtiler ayırt
edilmelidir.
Yorgunluk kilo kaybı ya da artışı, uykusuzluk, psikomotor yavaşlama depresyona bağlı olabileceği gibi fiziksel hastalığa da bağlı olabilir. Bu nedenle depresyon tanısında bedensel vegetatif bulgular yerine bilişsel ve duygudurum belirtileri dikkate alınmalıdır.
Hasta etkin olmasına karşın tedaviyi reddediyorsa tıbbi durumu dengede olmasına rağmen kendini iyi hissetmiyorsa, ilgi alanlarına yönelik isteği azaldıysa depresyon yönünden düşünmek gerekir.