Sosyal medyada beğeni almak, insanların kendilerini değerli ve sevilen hissetmelerini sağlayabilir. Ancak bu durum, aynı zamanda, kişilerin gerçek hayattan uzaklaşmalarına, kendilerini yeterli görmemelerine, başkalarıyla kıyaslamalara, kaygı ve depresyona neden olabilir. Psikiyatri Uzmanı Dr. Gamze Yüksel, sosyal medya bağımlılığı ve beğeni beklentisinin hayatı olumsuz etkilediğini söyledi. Yüksel, sosyal medyanın insanlardan kaçmak ya da onay kabul almak, beğeni almak için de kullanılabildiğini belirtti.
BİRÇOK ALANDA FAYDASI DA VAR
Sosyal medya, teknolojinin ve internetin sunduğu birçok faydadan yararlanmamızı sağlayan bir araçtır. Ancak bu aracı, hayatımızı zenginleştirmek, geliştirmek ve paylaşmak için kullanmalıyız. Sosyal medyada beğeni almanın, hayatımızın kalitesini ve mutluluğunu belirlemediğini unutmamalıyız. Kendimizi, başkalarının beğenilerine göre değil, kendi öz değerlerimize göre tanımlamalıyız. Sosyal medyayı, gerçek hayatımızın bir yansıması olarak değil, bir tamamlayıcısı olarak görmeliyiz.
“SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIĞI” TANIMLANDI
Sosyal medya kullanımının sağladığı faydalar olmakla birlikte aşırı kullanımlarının ortaya çıkardığı duruş bozukluğu, görmede bozulma, uykusuzluk, zamanı yönetmekte zorluk, etkinliklere katılamama, sosyal medya dışında iletişim kurarken zorlanma, ders başarısında ve çalışma veriminde düşüş gibi fiziksel ve sosyal sorunlarda artış olduğunu belirten Yüksel, "Teknoloji araçlarına ve sosyal medya hesaplarına hızlıca ulaşabiliyor olmak sosyal medya kullanımına ilgiyi artırmaktadır. Bununla birlikte sosyal medya uygulamaları kullanım amacından çıkarak bağımlılık haline de gelebilmektedir. Sağlıklı sosyal medya kullanımı, sosyal medyayı istediğimiz hedefe ulaşmak için, rahatsızlık duymadan, uygun zamanda kullanmaktır.
Bağımlılığı ise, bir nesne veya eylem üzerinde kontrol sağlayamama ve onsuz yaşamını sürdürememe durumu şeklinde tanımlayabiliriz. Her ne kadar çalışmalarda sosyal medya bağımlılığı yer alsa da, teşhis kılavuzlarında sosyal medya bağımlılığı tanımlanmamıştır. İnternet bağımlılığı olası tanımından yola çıkarak bir tanım yapmaya çalışabiliriz. Sosyal medya bağımlılığı; sosyal medyayı kullanma isteğinin önüne geçememe, sürekli sosyal medyayı düşünme, sosyal medyaya bağlı olmadan geçirilen zamanın önemini yitirmesi, sosyal medya kullanımını kontrol etme, azaltma ya da bırakma girişimlerinin sonuçsuz kalması, planlanandan daha uzun süre sosyal medyada kalma, kullanımdan yoksun kalındığında aşısı sinirlilik hali, saldırganlık olması ve kişinin sosyal ve aile hayatının giderek bozulması ile kendisini gösterir" diye konuştu.
"SOSYAL ANKSİYETE BOZUKLUKLARINA NEDEN OLABİLİR"
Ayrıca kontrolsüz sosyal medya kullanımının, yalnızlık, sosyal becerileri eksikliği, depresyon, benlik saygısında düşüklük ve algılanan sosyal destek azlığıyla bağlantılı olduğu gösterildiğini belirten Yüksel, "Duygudurum bozuklukları, sosyal anksiyete bozukluğu, madde kullanım bozukluğu da problemli internet kullanımına eşlik edebilmektedir. Beğenilmek, sevilmek, kabul görmek, onaylanmak insanların evrensel ihtiyaçlarıdır. Fakat bireyler bazen beğenilme, onay alma, kabul görme ihtiyaçları sebebiyle kendilerini fiziksel ya da kişisel olarak olduğundan farklı göstermeye ve başka insanların beklentilerine göre davranmaya, kendilerinden ödün vermeye başlarlar. Bu durumda kişi, kendisi gibi kabul edilme deneyimini yaşayamaz.
‘ŞU AN GERÇEKTE NEYE İHTİYACIM VAR?’ SORUSU
Paylaşım yaparken ‘mükemmel’ olma, ‘toplumun güzellik standartlarına uyma’ gerekliliği hissedebilirsiniz. Ancak, paylaşımların altında yatan ihtiyaçlara odaklanmak faydalı olabilir. Paylaşım yapmadan ya da sosyal medyada vakit geçirmeden önce durup ‘Şu an gerçekte neye ihtiyacım var?’ sorusu kişilere yardımcı olabilir. ‘Onay almaya mı, kabul görmeye mi, ait hissetmeye mi, bağ kurmaya mı ihtiyacım var ve bunu sosyal medyadan almak yerine, daha sağlıklı olarak hangi yoldan alabilirim’ diye kendinize sorabilirsiniz.
BİR UZMANDAN YARDIM ALINABİLİR
Bireylerle kişisel ihtiyaçları üzerine çalışılması, beden memnuniyetini geliştirmeye, sosyal becerileri ve benlik saygısını güçlendirmeye yönelik destek verilmesi bu konuda faydalı olabilir. Günlük yaşamın içerisinde, yüz yüze etkileşimlere olanak sağlayacak sosyal ve fiziksel aktivitelere yer vermek sosyal medya bağımlılığını önlemede yardımcı olabilir. Kişinin sosyal, ailevi, mesleki, işlevselliği bozulmaya başladıysa bir uzmandan yardım alınabilir.
BİRÇOK OLUMSUZ ETKİYE NEDEN OLABİLİR
Sosyal medya bağımlılığı, birçok olumsuz etkiye sahip olabilir. Bunlar arasında anksiyete, depresyon, yalnızlık hissi, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, uyku problemleri, ikili ilişkilerde sorunlar, notların düşmesi ve derslere odaklanamama, obsesif kompulsif bozukluk, algı bozukluğu, siber zorbalık, sosyal güvensizlik, kıskançlık, nefret söylemleri, isteksizlik (bir işe başlamada, ders çalışmaya başlamada) gibi birçok olumsuz etki sayılabilir.
‘BEĞENİ’ ALMA TAKINTISI
Sosyal medya mecralarından paylaşılan gönderilerin “like” alması bir tür takıntı haline gelmiş bulunmakta. Bu beğeni butonu aslında paylaşan kişi açısından bir tepkinin ötesi haline gelmiş bulunmakta. Kişi için beğenilme, onaylanma, takdir edilme ve sevilme gibi anlamlar yüklenilmekte. Bireyler, beğeni aldıkça kendilerini daha iyi hissetmekle beraber az beğeni aldıkça kendilerini kötü hissetmektedirler. Bireylerin egosuna olumlu ve olumsuz etki olarak da tanımlama yapılabilmektedir. Kişinin özgüven değerlendirmesi de aynı oranda etkilenmektedir. Sosyal medyadaki beğeni kavramı insanları depresyon ve yalnızlığa sürüklemekle birlikte kimliklerine olan yabancılaşmaya da neden olmaktadır. Böylece bir güvensizlik hissi, özgüven eksikliğe de görülebilmektedir. Sonuç olarak, sosyal medyanın bu etkileri bireyin psikolojisini azımsanamayacak oranda etkilemektedir.
