Tarihin gördüğü en ilgi çekici ve etkileyici şehirlerden biri olan Şanlıurfa ili sınırları içinde yer alan Göbeklitepe, 1995 yılında son derece gizemli bir keşfe ev sahiliği yaptı. Kazı başkanı değerli arkeolag Prof. Dr. Klaus Schmidt önderliğinde başlatılan kazıların ardından yapılan incelemeler sonucu, keşfedilen yapıların dünryanın en eski yapımı tapınaklar olduğu ortaya çıktı. Kazılan bu bölgenin bir tapınak kompleksi veya kült alanı olduğu bilim insanları tarafından kabul edildi. Tapınakların yaklaşık 12 bin yıl önce inşa edilmeye başlandığı anlaşıldığında ister istemez tüm ilgi Göbeklitepe üzerinde yoğunlaştı. Çünkü avcı-topyayıcı biçimde hayatını sürdüren insan topluluklarının bu şekilde muazzam tapınaklar inşaa edebilmesi bilim camiasında imkansız olarak görülüyordu.
Yeni görüş
O güne kadar bilim insanları arasında genel kabul edilen görüş insanların avcı-toplayıcı yaşam tarzından yerleşik ve tarım odaklı yaşam tarzına geçtikten ve ilk evleri, yerleşim yerlerini vb. inşa ettikten sonra ve bilirli bir zamanın ardından kült evleri ve tapınaklar yapmış oldukları yönündeydi. Fakat Göbeklitepe tapınaklarının keşfi bu hipotezi altüst etti. Ortaya çıkan yeni görüşe göre çok büyük ihtimalle bu tapınaklar yerleşim yerlerinden daha önce inşa edilmişti. Bu demekki dini inançlar tarımdan sonra veya tarımla birlikte değil ondan önce ortaya çıkmıştı. Avcı-toplayıcı ilkel sanılan insanlard inşa etmesi son derece güç olan bu tapınakları bir şekilde inşa edebilmişlerdi. Üstelik yalnızca tonlarca ağırlıktaki taşları yüzmetrelerce öteden taşıyıp daha önceden belirlenmiş yerlere yerleştirmemiş, bu taşların ezerine hayvan kabartmaları ve birtakım semboller de işleyebilmiştir.
En heyecan verici keşif
İnsanlık tarihi boyunca yapılmış olan arkeolojik keşiflerin pek azı Göbeklitepe'nin keşfi kadar kendi geçmişimize bakış açımızı değiştirebilmiştir. İnsanlığın geçmişi zaman olarak ne kadar geriye alınırsa ortaya çıkan gizem o oranda artmaktadır. Bundan yüzyıl öncesine ait bir yapının keşfi asla aynı merakı uyandırmamaktadır. Geçmişle ilgili merak uyandıran keşifler genelde biyolojik, antrolopolojik keşiflerdir. İşte Göbeklitepe papınaklarını keşfi yakın zamanda yapılmış olan en uzak ve heyecan verici keşiftir.
