MOSTAR - Mostar'a girip merkeze doğru giderken gözünüze en yüksek tepeye dikilmiş bir haç ilişiyor. Hırvatlar, oldubittiyle bir gecede dikmişler. Denildiğine göre, sökülmesin diye etrafını mayınlamışlar. Bunun anlamı "kaşıma" ve kaşınma"dır! İki toplum yaşıyor. Ortak nokta bulunması lâzım.
Yunus Emre Enstitüsü'nün bir şubesi var. Diğer ülkelerde sadece başşehirde iken, Bosna Hersek'te hem Saraybosna'da, hem Mostar'da şube bulunuyor. Mostar'dakinin başında seçilip gönderilmiş gibi Yunus Emre'yle aynı adı taşıyan Yunus Dilber bulunuyor.
Yunus Emre için enstitüler kurulmasını çok önce yazmış, tartışmalarda da dile getirmiştim. Yunus'u bilen Türkçeyi bilir ve Yunus'u bilen bizi bilir.
Türkiye ile diğer İslâm ülkelerinin, Bosna-Hersek gibi Müslümanların yaşadığı bölgelerde faaliyetleri bulunuyor.
Allah var... Suudîler meselâ, İranlılar meselâ, savaşta, Boşnaklara büyük yardımlarda bulundular. (Burada farklı olarak Yahudilerin yardımından da bahsetmeliyiz. İkinci Dünya Savaşı'nda Hitler'in işgali sırasında Yahudiler Boşnaklardan büyük destek almışlar ve katliamdan, sürgünden Müslümanlar sayesinde kurtulmuşlar. Yahudiler, Boşnakların bu yardımını unutmamışlar, 1992-1995 arası savaşta, ellerinden gelen desteği vermişler.) Suudîlerden ve diğer Arap ülkelerinden gelen savaşçılar Türklerden kat kat fazlaydı. (Savaştan hemen sonra gittiğimde, Türkiye şehitleri üzerine bir çalışma yapma fikri doğmuş, hatta bazı şehirlerde, Mostar'da Hırvat tarafındaki mezarlıklarda Türk şehit kabirleri aramış, bir kısmını bulmuştum. (Bir sivil kuruluş bu işi üstlenmeli.)
Suudîler, gibi, İranlılar gibi diğer İslâm ülkelerinin desteğinden bahsettim... Onlar bir cami yapsalar, kendilerine (Hadi adını da koyayım: Mezhep ve meşreplerine) fayda bekliyorlar. Nasıl mı? Yaptıkları camiye imamı kendileri tayin etmek, kurs açsalar hocaları kendileri göndermek istiyorlar. Türkiye insan odaklı ve şartı yok. Ne güzel değil mi?
Yunus Emre Enstitüsü, Neredva'nın kıyısında köprüye yakın... Güzel bir yerde... Nehri kuşbakışı seyrediyorsunuz. Yunus Dilber, nasıl çalışma yaptıklarını bize çok güzel özetledi... Bu özet, bütün dünyada enstitünün faaliyetlerinin de bir bakıma özeti:
1. Yabancılara Türkçe öğretiliyor. Üç ay sürüyor kişi başı 50 Euro.
2. Boşnakların ders müfredatında Türkçe ikinci seçmeli dil. 6. sınıftan 12. sınıfa kadar okutuluyor. 130 okulda 7352 öğrenciye haftada 2 saat ders veriliyor. Senede 1000-1500 öğrenci bir haftalığına Türkiye'ye kültür gezisine götürülüyor. Bosna Hersek'te okullarda tek ücretsiz ders kitabı Türkçe kitabı. Ayrıca okullara kırtasiye yardımı yapılıyor.
3. Üniversitelerde Türk Dili ve Edebiyatı derslerine, Türkiye'den bir yıllığına 4-6 arası Doç. ve Prof. seviyesinde öğretim üyesi getiriliyor. Saraybosna Üniversitesi ise enstitünün faaliyetleri dışında eskiden beri doğrudan Millî Eğitim Bakanlığı'yla bağlantılı.
Enstitünün faaliyetleri bunlarla bitmiyor. Yunus Dilber daha başka faaliyetleri de sıraladı. Bu anlatılanlar ayrıca ele alınacak.
