Enerji içecekleri, bebek mamaları, bal, bitkisel sıvı yağlar ve siyah çay ve takviye edici gıdalar gibi ürünleri, cep telefonu, mobil uygulamalar ve internet sayfasından sorgulama imk‰nı sağlayacak "akıllı etiket" uygulaması bugün başlıyor.
İktisadi Kalkınma Vakfı'ndan yapılan açıklamaya göre, AB müktesebatına uyum çerçevesinde hazırlanan ve 29 Aralık 2011 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliği'nin ilgili maddesinde, gerekli görülen durumlarda belirli gıda veya gıda gruplarına yönelik olarak ürünün izlenebilirliğini temin etmek amacıyla, etiketlerde ürün takip sisteminin uygulanmasına ilişkin özel uygulamalar yapılabileceği yer almaktaydı. Bu doğrultuda Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (GTHB), sahte, taklit ve tağşiş edilmiş ürünlerin üretim ve satışının engellenmesi ile tüketicilerin güvenli gıdaya erişimi için Ürün Doğrulama ve Takip Sistemi (ÜDTS) uygulamasına başlıyor.
Gıdanın izlenebilirliği ve takibi konusunda tüketiciler için önemli kazanımlar getiren ve uygulanmasına ilk olarak 1 Ocak 2014 tarihinde başlanması düşünülen sistem, sektörden gelen talep ve çekinceler doğrultusunda bakanlık tarafından önce 31 Ağustos 2014'e daha sonra ise 6 ay daha uzatarak 1 Mart 2015'e çekilmişti.
İKV Gıda Güvenliğinden Sorumlu Uzmanı Gökhan Kilit yeni uygulamayı şöyle yorumladı: "Ürün ile ilgili her türlü bilgiye ulaşımı sağlayacak olan yeni etiket düzenlemesi, uygulama olarak dünyada ilk olacak. Büyük çoğunluğu KOBİ'lerden oluşan sektöre yük getireceği endişeleri ile yürürlüğe girmeye hazırlanan sistem ile ilgili olarak AB'li gıda üreticilerinde de açıklama gelmişti. Sistemin, AB üye ülkelerindeki gıda ve içecek üreticileri ve ihracatçıları için etkileri olacağını vurgulayan AB Gıda ve İçecek Endüstrileri Konfederasyonu, AB Ticaret Genel Müdürlüğü'ne başvurarak, yeni sistemin endişe uyandırdığını ve maliyetli olduğunu belirterek sistem konusundaki çekincelerini ortaya koymuşlardı. Tüm itirazlara karşın uygulama 1 Mart'ta yürürlüğe giriyor ve gıdanın izlenebilirliğine ilişkin Türkiye'yi farklı bir standart seviyesine ulaştırıyor. Yapılan yeni düzenleme ile gıdanın güvenilirliğine ilişkin uygulamalar daha da artarken, sistem kapsamında tüketiciler de birer fahri müfettiş gibi ürünleri denetleme imkanına kavuşuyor."
Hassas ürünler
Yaşanan tüm tartışmaların ardından bugün uygulanmaya başlanacak düzenlemeye göre, bu tarihten önce piyasaya arz edilen sistem etiketi olmayan ürünlere raf ömrü boyunca piyasada kalma izni tanınacak. Başlangıçta alkollü içecekleri de kapsayan sistemden, Danıştay'ın alkollü içeceklerin sisteme dahil edilmesine yönelik yürütmeyi durdurma kararı vermesi nedeniyle bu ürün türü çıkarıldı. Sistem, takviye edici gıdalar, bal, enerji içecekleri, siyah çay, bitkisel sıvı yağlar ve bebek mamaları için geçerli olacak. Bu ürün gruplarının seçilmesindeki kriter ise sıklıkla taklit ve tağşiş yapıldığı tespit edilen hassas ürünler olmaları.
