İmparatorluktan cumhuriyete uzanan siyasal sürecin öncü kadrosu olan İttihat ve Terakki’nin, Türk siyasi hayatındaki izleri aradan geçen bir asra rağmen tartışılmaya devam ediliyor.
Hakkında pek çok siyasi eğilimin önyargı beslemesine karşın, İttihat ve Terakki hakkındaki yayınların sayısındaki önemli artış dikkat çekiyor. Son günlerde bu yayınlara bir yenisi daha eklendi. Editörlüğünü Araştırmacı-Yazar Hakan Boz’un üstlendiği, on altı akademisyen ve bilim insanının katkılarıyla hazırlanan ve İhtimal Dergisi Yayınevi tarafından basılan “Bayrak Kalpak Revolver, İttihat ve Terakki Cemiyeti” raflardaki yerini aldı.
İttihat ve Terakki’nin az bilinen, hatta yer yer hiç bilinmeyen yönlerine ışık tutan Bayrak Kalpak Revolver, “imparatorluğu parçalayan siyonist uşağı masonlar” olarak görülen İttihatçıları, yeniden tartışmaya açıyor.
Kitabın editörü Boz, İttihatçıların imparatorluğun son dönemine dair etkilerini şu sözlerle özetliyor:
“…hakkı verilmelidir ki; iktidarlarının son evresine kadar Doğu coğrafyasında yer alan, farklı din ve etnik kimliklerden Asyalı kavimlerin Batı karşısında konumlandırıldığı, mekânın yeniden anlamlandırıldığı ve merkezinde “Türk Kültür Havzası”nın bulunduğu, anti-emperyalist bir tasarım hareketinin liderliğini üstlenmesi, meşrutiyet ve ulus devlet düşüncesinin doğuşu, modern ordu ve milli iktisat modelinin kurulması, vatandaşlık, kimlik ve mensubiyet şuurunun inşası süreçlerinde İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin önemli roller üstlendiği görülmektedir.”
Araştırmacılar İçin Önemli Bir Çalışma
Bilimlerin disiplinlerarası bir eğilim kazanmaya başladığı günümüzde, bu yöntemle hazırlanan “Bayrak Kalpak Revolver, İttihat ve Terakki Cemiyeti” isimli çalışmanın kendi alanında önemli bir boşluğu dolduracağı düşünülüyor.
İttihat ve Terakki konusunda Türkiye’nin otorite isimlerinden ABD'li ve Türk tarihçi Prof. Dr. Feroz Ahmad ise arka kapak için kaleme aldığı metinde kitabı şöyle takdim ediyor:
“20. Yüzyıl, Osmanlı İmparatorluğu için 1908 yılında İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin meşrutiyeti ilan etmesi ile başladı. 1908 yılı, Türkiye Cumhuriyeti’nin temel kurallarının belirlendiği, modern Türkiye için bir dönüm noktası oldu. Bununla birlikte cemiyet, 1919 yılına kadar politik yaşamda imparatorluğun temel gücüydü. On altı makaleden oluşan bu kitap, İttihat ve Terakki Cemiyeti’ni her yönden inceliyor. Kitap, Abdülhamid'in uzun süren sultanlık dönemini anlatan bölüm ile başlamakla beraber, cemiyetin politik, sosyal, ekonomik ve ideolojik fikirlerini de analiz ediyor. Derin analizlerin yer aldığı bu kitabın, yararlı ve akıcı bir şekilde modern Türkiye’nin temellerini anlamak isteyenlere yardımcı olacağını düşünüyorum.”
