Bunun başlıca nedenleri arasında içeriklerindeki “endokrin karıştırıcı/jammer” olarak adlandırılabilecek hormon bozucu maddeler yer alıyor. Memorial Etiler Tıp Merkezi Endokrinoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Gökhan Özışık, endokrin bozucular ve korunma yöntemleri hakkında bilgi verdi. İnsan sağlığı ve neslinin devamı metabolizma, büyüme-gelişme, zihinsel fonksiyonlar, bağışıklık sistemi ve üreme için hayati rolleri bulunan hormon ve benzeri sinyal taşıyıcı maddelerin kusursuz çalışmasına bağlıdır.
Bu maddelere dikkat!
Endokrin ve nöroendokrin sistemler olarak bilinen ve vücut içinde bir noktadan diğerine sinyal ileten ağlarda herhangi bir sebeple karışıklığa yol açan kimyasal maddelere ise “endokrin karıştırıcı” adı verilmektedir. Radyofrekans iletiminin bozulmasına yol açan “jammer”lara benzetebilecek bu maddeler moleküler düzeyde sinyal taşıyıcı maddeleri algılayan sabit sensörleri geçici olarak köreltmek ya da bu sensörleri kandırarak aşırı uyarmak suretiyle etki gösterir.
Tanımlanmış bine yakın endokrin bozucu arasında; ev ortamında bulunanlar aletler, yapı/izolasyon malzemeleri, mefruşat, mobilya ve temizlik ürünleri, kozmetikler, şampuan, losyon ve sabun gibi kişisel bakım ürünleri, gıda katkı maddeleri, plastik ve lastik ürünleri, haşere ve böcek öldürücüler, dezenfektanlar ve antimikrobik ürünler, tutkal, boya, ahşap ürünlerinde kullanılan yüzey koruyucular, çözücüler, alev almayı önleyecek kimyasallar, metalurjide kullanılan ürünler, fitoöstrojenler, flavinoidler, fenolik asitler ve hastane ortamında özellikle laboratuvarda kullanılan kimyasallar sayılabilir.
Önlemler...
l Bu kimyasal maddelere karşı bilinç daha çocukluk döneminde verilecek eğitimle artırılmalı. l Hava, su kaynakları, bitki örtüsü ve yaşam alanlarımızdan uzakta dahi olsalar başka canlıların doğal ortamlarının korunmasına özen gösterilmeli. l Dayanıklı tüketim malzemeleri, ev ortamında kullanılan ürünler alınırken bilinçli davranılmalı. l Sebze ve meyvelerin tarımsal ilaçlardan arınmış olmasına özen gösterilmeli. l Kaynağı ve içeriği bilinmeyen bitkisel karışımlar sağlık profesyoneline danışılmadan tüketilmemeli, bilinmeyen mantarlar toplanıp yenmemeli.
