Türkiye’de, her geçen gün pahalanan hayat, ekonomik sorunlar ve yeni alışkanlıklar düşük ücret düzeyiyle birleşince, borçla yaşamak kaçınılmaz oluyor. Özellikle son 15 yılda en çok bu konu tartışılıyor.
Vatandaş konuttan cep telefonuna, otomobilden tatile kadar her alandaki alışverişinde ya bireysel kredi, yahut da kredi kartı kullanır hale geldi. İşte, Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi’nin açıkladığı yeni veriler, vatandaşın bu borç durumu bütün açıklığı ile ortaya koyuyor. Bu verilere yakından bakmakta fayda var:
24,7 milyon kişiye kredi
2015 yılı Mayıs sonu itibariyle toplam bireysel kredi borcu 392 milyar liraya ulaştı. Bu rakam geçen yılın aynı ayında 346 milyar lira, 2014 sonunda 377 milyar liraydı. Bireysel kredi alan kişi sayısı da 24,7 milyon kişiye ulaştı. Bu rakam geçen yılın aynı ayında 23,3 milyon, 2014 sonunda 23,8 milyon kişiydi. Kişi başına ortalama bireysel kredi borcumuz ise 15 bin 857 lira. Bu rakam geçen yılın aynı ayında 14 bin 837 lira, 2014 sonunda 15 bin 861 liraydı.
Takipteki kredi % 3,6
Yine 2015 yılı Mayıs sonu itibarı ile vatandaşın kullandığı bireysel kredilerin yüzde 3,6’sı yasal takibe uğramış (tasfiye olunacak alacak), yani ödenmemiş kredi. Bu oran geçen yılın aynı ayında ve 2014 sonunda yüzde 3,4 oldu. Bireysel kredi kartlarına gelince, yine 2015 yılı Mayıs ayı itibariyle vatandaşın bu tür 70 milyar liralık borcu var. Bu borç geçen yılın aynı ayında 72 milyar lira, 2014 sonunda da 73 milyar liraydı. Kredi kartı olan kişi sayısı 20 milyon 500 bin düzeyine çıktı. Bu rakam geçen yılın aynı ayında 19,6 milyon kişi, 2014 sonunda 19,8 milyon kişiydi. Vatandaşın kişi başına ortalama kredi kartı borcu ise 3 bin 420 lira. Bu rakam geçen yılın aynı ayında 3 bin 682 lira, 2014 sonunda 3 bin 690 liraydı.
Kredi kartıyla ilgili sınırlamaların ortalama borcu gerilettiği görülüyor. Ancak yasal takibe uğramış kredi kartı borçlarının oranı geçen Mayıs’ta yüzde 8,6’ya çıktı. Bu oran geçen yılın aynı ayında yüzde 7,1, 2014 sonunda yüzde 6,9’du. Bireysel kredi ve kredi kartı kullanımı birlikte düşünüldüğünde, 2015 yılı Mayıs sonu vatandaşın toplam borcu 462 milyar liraya ulaşıyor. Bu rakam geçen yılın aynı ayında 418 milyar liraydı. Bu tür borçlar son 1 yılda yüzde 10,5 arttı.
Batık kredide Adana başı çekiyor
Dar gelirli de, zengin kesim de, kredi kartı limitlerinin hemen hemen yarısını kullanıyor. Kredi kartı limiti bin lira ile 2 bin 500 lira arasında olan dar gelirliler, bu limitlerinin yüzde 44,5’ini dolduruyor. Bireysel kredi riski en yüksek il, 135 milyar lira ile İstanbul olurken, riskin son 12 ayda en fazla arttığı il Van, ikinci il ise Iğdır oldu. Van’da kredi riski yüzde 87.7 arttı. Bu ilde kişi başına kredi riski de 17 bin 809 ile rekor kırdı. Bireysel kredilerde en yüksek batık oranı ise yüzde 6.9 ile Adana’da görüldü. Limiti en fazla zorlayan ikinci kesim ise genellikle öğrencilerin kullandığı limiti bin liraya kadar olan kartlar. Bin lira limiti olan kartların doluluk oranı yüzde 39.7 civarında. Limiti 100 bin liranın üstünde olan zenginler de; kart limitinin yüzde 37,4’ünü harcıyor. Limiti en az kullananlar kredi kartı limiti 25 bin ile 50 bin arasında olanlar.
