Türkiye'nin referandum öncesi Barzani yönetimine gösterdiği tepki son derece haklıdır. Referandum sonrası buna devam etmesi de doğrudur. Ancak yaptırımların uygulamasında tereddüt edilmesi halinde prestij kaybına uğrama ve sözüne itibar edilmeme tehlikesi bulunmaktadır.

Geç gelen diyalog

Referandum konusu ciddileşinceye kadar Barzani yönetimine devlet muamelesi yapılması ve Irak Merkezi yönetiminin her alanda devre dışı bırakılmasının doğru olmadığı, iktidar dışındaki çevreler tarafından ifade edilmesine rağmen bu konuda ısrar edilmiş ve konunun bu duruma gelmesine büyük katkı sağlanmıştır.

Ancak alışık olduğumuz gibi bu konuda da yanlış yapıldığı, maalesef referandum gerçekleştirildikten sonra anlaşılmış ve "yanılmışız" denmiştir. Tabi olarak şimdi de bundan geri adım atmakta ve hataların telafisinde sıkıntı yaşanmaktadır.

Gecikmiş de olsa Türkiye, Irak yönetimiyle diyalog kurmuş ve Barzani'ye karşı girişilecek eylemlerde birlikte hareket edileceğini açıklamış, Irak yönetimin aldığı kararlara destek vermeye başlamıştır.

Yaptırımların gerçekleşme ihtimali

Bu konuda ilk adım, Irak yönetiminin de çağrısıyla Erbil'e olan uçuşların durdurulmasıyla atılarak uygulamaya geçildi.

Takiben Irak yönetimiyle petrol ticareti konusunda mutabakat sağlanarak ticaretin bundan sonra Irak yönetimiyle yapılacağı açıklandı. Bu durum, Barzani'yle yapılan anlaşmanın askıya alınması anlamına gelmekte. Ancak halen petrol akışı devam etmekte. Vana kapanmadı. Yabancı ülkelerle Barzani'nin petrol konusundaki anlaşmalarından dolayı bu konuda yeni bir düzenleme yapılmasına ihtiyaç var.

Vananın kapanmasından Barzani'nin zarar göreceği muhakkak. Ancak Türkiye'nin buradan ucuz petrol ve nakil kirası almasından dolayı kaybı büyük olacak. Bu nedenle hükümet üyeleri arasında fikir birliği yok.

Diplomatik bir adım olarak Erbil Başkonsolosluğunun, Bağdat hükümetinin izniyle açıldığı söylenerek kapatılmayacağı, bu konuda Irak hükümetini muhatap alınacağı açıklandı. Henüz atılmış bir adım yok.

Peşmergeye verilen askeri eğitimin sonlandırıldığına ilişkin de bir açıklama gelmedi. Gerçi orada bulunan Türk askeri varlığının gerekçelerinden biri de o. Ancak durum, artık böyle düşünülmesini gerektirmiyor.

Habur sınır kapısının kapatılmasında hükümet üyeleri arasında görüş ayrılığı bulunmakta. Buradan sadece Kuzeyle değil, Irak'ın tümüyle ticaret gerçekleştiriliyor. Bu nedenle Kuzeyi baypas edecek yeni kapı açılmadan bunun da  yapılamayacağı anlaşılıyor.

Referandum öncesi başlayan ve referandumdan sonra da devam eden askeri tatbikatlar devam ediyor. Bunun amacı askeri müdahale yapılabileceği konusunda gözdağı vermek. Ancak referandum yapıldı diye bir müdahalenin söz konusu olmayacağı anlaşılıyor. Böyle bir müdahalenin Irak'ın davetiyle müşterek olarak yapılabileceği, tatbikatta sembolik de olsa Irak askerlerine de yer verilmesi ve bayrak gösterisiyle ifade edilmiş durumda.

Söylemler eylemlerle uyuşmuyor

Referandum illegal. Kerkük ve tartışmalı bölgelerde referandum yapılması ise tam bir fiyasko. Referandumun bölgede bir kargaşaya yol açması kaçınılmaz görünüyor. Barzani yönetimi zarar görmemek için yumuşak mesajlar veriyor.

Türkiye, İran ve Irak işbirliği halinde. Ancak İran da, Irak da, Türkiye'nin tek başına yapacağı uygulamalarla bölgede etkili olmasını istemez. Bu işbirliğinin sadece müşterek bir tehdit karşısında oluştuğu dikkate alınmalı.

ABD, referandumun yapılmamasını değil, ertelenmesini istiyordu. Tutumu tamamen aldatmaca. Politikaları; bölge etkinliği ve İsrail'in güvenliği için "Bağımsız Kürdistan".  Trump'ın Cumhurbaşkanı'na gösterdiği yakınlık sahte. FETÖ, Zarrap, Korumalar konularıyla şantaj bile yapabilir. S-400'den dolayı ambargo uyguluyor. Ancak iş 11 milyar dolarlık ticari uçak satımına gelince işler değişiyor. Rusya'ya da ne kadar güvenileceği belli değil.

Konu beka sorunudur. Kararlı ve etkin davranmayı gerektirir. Söylemlerin sertliği yerindedir. Ancak icraat da söylemlere göre olmalıdır. Sonra başka konularda da inandırıcı olunamaz.