Sivas Kongresi de Erzurum Kongresi’nde olduğu gibi vatanı düşman işgalinden kurtarmak, bağımsızlık ve özgürlüğü sağlamak amacını gütmüştür. Ulusal bir kongre olan Sivas Kongresi’nin önemini, Atatürk, bu kongrede bir milletin kurtuluşunu hazırlayan kararlar verildiğini vurgulayarak ifade etmiştir.
Sivas Kongresi ile vatanın bölünmez bütünlüğü ve tam bağımsızlık hedefiyle Kurtuluş Savaşı’nın esasları belirlenmiştir. Büyük bir azimle uygulanan bu kararlar sonucunda kesin bir zafer elde edilmiş ve demokratik, laik, çağdaş Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşu gerçekleştirilmiştir.
* * *
Türk Kurtuluş Savaşının adımlarının atıldığı bu kısa bilgiyi verdikten sonra, Niksar Belediyesi’nin bir kültür hizmeti olarak hazırladığı ’Milli Mücadele Yıllarında Niksar’adlı eserden alıntıladığımız bazı bilgileri aktarmak istiyorum.
Orta Karadeniz bölümünün iç kesiminde yer alan Tokat ilinin bir ilçesi olan Niksar, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Mustafa Kemal’e ilk kucak açan kentlerimizdendir.
İstiklal Savaşı sırasında Rum ve Ermeni çetelerinin baskılarıyla karşılaşan Niksar, diğer taraftan memleketimizi işgal eden düşmanlara karşı, İzmir’in işgalini protesto etmek amacıyla Anadolu’daki ilk mitinglerden birini gerçekleştirmiştir.
20 Haziran 1919’da, İzmir’in Yunanlılar tarafından işgal edilmesi üzerine Tokat’taki ilk miting Niksar’da yapmıştır. Binlerce kişinin katıldığı miting sonunda Redd-i İlhak Cemiyeti Reisi Hacı Mahir Bey’in imzası ile İtilaf Devletleri temsilcilerine aşağıdaki metinle telgraf çekilmiştir.
“Hukukun hamisi olduğunu iddia eden Wilson’a ve diğer değerlere müracaat ediyoruz. Artık bizim feryatlarımıza kulak tıkamayınız, bizim tamamiyet-i mülkiyemize, mevcudiyet-i milliyemize tecavüzü ve bu tecavüzde devamı kasdediyorsanız en kısa yol bizi öldürmektir. Geliniz öldürünüz. Biz Türk olarak en küçük vatan parçasının Türk kalmasını istiyoruz. Siz de buna söz vermiştiniz. Şimdi ise sözünüzde durmadığınızı görüyoruz. Anadolu’ya uzatılacak bir tecavüz bizi öldürmek için uzatılan bir adımdır. İsnaniyet ve adalet namına bu suikastten vazgeçmenizi rica ediyoruz.”
9. Ordu birlikleri Müfettişi Tuğgeneral Mustafa Kemal, Savaş İşleri Bakanlığı’na gönderdiği 5 Haziran 1919 tarihli yazısında Rumların azınlık olmalarına karşın, Sivas ilinin Amasya ve Tokat sancaklarında da Samsun sancağında olduğu gibi çetecilik ve politik amaçlı örgütlerini koruyup yönettiklerini, Niksar’da ise avanesi güçlü beş Rum çetesinin varlığından bahsederek şöyle demekteydi: “...Bugün özellikle Samsun sınırında olması dolayısiyle Amasya Sancağı içerisinde 21 Rum çetesi bulunmaktadır. Bunların başkanları ve bölgesel çalışmaları en yeni olayları saptanmıştır. Tokat sancağında da ilgilenmeye değer olmak üzere ve gene Samsun Sancağı sınırında ve Amasya’nın Ladik ilçesi doğusunda Erbaa ilçesinde ve birazı da Niksar’da avanesi güçlü beş Rum çetesi vardır. Ama bu ilçelerin çeteleri sessizlik içerisinde görülüyor. Örgüt ve donatımları oldukça iyidir. İlde kimlikleri yeterince belirlenemeyen birkaç Ermeni çetesi varsa da etkili olanı görülmüyor...”
