Ney; sulak zeminde ,muhtelif uzunluklarda yetişen bitki ve bu bitkiden üretilen nefesli bir çalgıdır. Ortaya çıkışıyla ilgili birçok hikaye vardır.
Kadim hikayeye göre, Allah evrenin tüm sırlarını, onu idrak edeceğini bildiği Hz. Muhammed’e vermiş ve o da bu sırları dünyada tek paylaşabileceği kişi olan, kamil insan makamını temsil eden Hz. Ali’ye anlatmıştır.
Bu sırrın yükü altında ezilen Hz. Ali gidip Medine dışında kör bir kuyuya bu sırrı anlatmıştır. Kör kuyu bu sır ile çoşup köpürmüş ve taşmış, su her yeri kaplayınca kenarlarında kamışlar yetişmiştir.
Oralardaki bir çoban bu kamışlardan birini kesip muhtelif yerlerinden delmiş ve üflemeye başlamıştır. Çıkan ses kalplere çoşku ve heyecan verip ilahi sırrı anlatır olmuş, Hz. Muhammed tesadüfen bu çobanın ney sesini işitince bu durumu anlamıştır.
O günden sonra ney,bir ilham kaynağı olmuştur. Bu dönüşümün de aslında sazlıklardan koparılan insanoğlunun, beşeri vaziyetten kamil insana dönüşüm hikayesi olarak tasavvufta yer alır.
