Orta Vadeli Plan OVP geçtiğimiz hafta yürürlüğe girmesinin ardından Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi TES ilişkin detaylar araştırılmaya başlandı. İşte Orta Vadeli Plan OVP ve Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi TES ilişkin ayrıntılar. Peki, Orta Vadeli Plan OVP nedir? Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi TES ayrıntıları neler?
ORTA VADELİ PROGRAM OVP NEDİR?
Orta Vadeli Program, bütçe sürecini başlatarak stratejik amaçlar temelinde kamu politikaları ve uygulamalarını şekillendirecek ve kaynak tahsisini bu çerçevede yönlendirecektir. Aynı zamanda, kamu ve özel kesim için öngörülebilirliği artıracak bir yol haritası niteliğinde olan bu Program, son yıllarda sosyal ve ekonomik alanda sağlanan gelişmelerin daha sağlam bir zeminde sürdürülmesi suretiyle güven ve istikrara katkıda bulunacaktır.
OVP'de çalışma hayatı ile ilgili belki de en önemli nokta Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES). OVP'de 'Otomatik Katılım Sistemi'nin (OKS) işverenlerin de katkısı ile ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşeceği tamamlayıcı emeklilik sistemi kurulacaktır' ifadesine yer verilmiş durumda. Bu ifadeden Bireysel Emeklilik Sistemi'nde (BES) halihazırdaki yapıya işveren katkısının da eklenerek sistemin genişletileceği ve Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi'ne dönüştürüleceği anlaşılıyor. Bu ifade çerçevesinde tabii ki kıdem tazminatının ne olacağı sorusu akıllara geliyor. Önceki dönemde TES çerçevesinde yürütülen çalışmalara işçi sendikalarının şiddetli tepkisi olmuştu. Aynı şekilde işverenler de bütün çalışanları için sisteme ilave katkıda bulunma konusunda çekinceli davranınca TES konusu rafa kalkmıştı. OVP'de yer alan bu ifade sonrasında TES'e ilişkin detaylar yeniden gündeme gelecektir.
İKİNCİ AYLIK İMKANI
TES temel anlamda işçinin çalıştığı dönemde tasarruf etmesini ve emekli aylığına ek olarak ikinci bir aylığa hak kazanmasını öngören bir yapıdır. TES'de işçinin belirli bir miktar katkı payı ödediği buna ilave olarak işverenin ve devletin de katkı payıyla birlikte işçinin hesabında para biriktiği bir sistemdir. TES için her ay işçi, işveren ve devletin ödediği katkı payları işçiye ait TES hesabında birikir ve nemalanır. Bu sayede işçi adına ikinci bir emekli aylığının oluşması söz konusu olur.
İŞÇİYE SAĞLADIĞI AVANTAJ
TES'in işçi için en büyük avantajı çalışırken yapılan tasarruf ve işveren#8211;devlet katkısıyla birlikte emeklilikte ikinci bir aylığa hak kazanabilmektir. Diğer yandan halihazırdaki sistemde kıdem tazminatına erişemeyen ve çalıştığı sürenin sonunda ilave bir gelir elde edemeden işten ayrılmak durumunda kalabilen işçilerin, TES ile çalıştıkları her ayın karşılığında tasarruf edebilmeleri söz konusu olabilecek. İşçinin bazı şartlarda TES hesabında biriken parayı alabilmesi mümkün olabilecek. Örneğin; ev almak ya da hastalık nedeniyle yapılması gereken masraflar çerçevesinde bu tutarın işçiye ödenmesi sağlanabilecek. Böylece işçiler TES sayesinde ilave bir gelir elde etmiş olacaklar.
İŞVERENE KATKISI NELER?
TES, işveren açısından da kıdem tazminatının sistematik hale gelmesini sağlayacak. Bu sayede dava yükü azalacağı gibi işçi uyuşmazlıkları için kaybedilen süreler de ortadan kalkacak. Diğer yandan işverenler, TES'e her ay katkı payı ödemek durumunda kalacakları ve işçinin işten ayrılmasının kolaylaşacak olması nedeniyle TES'e geçmiş dönemde sıcak bakmamışlardı.
2024'ÜN SONUNDA ÇIKACAK
OVP'de TES için 2024'ün son çeyreği hedef olarak belirlenmiş durumda. Ancak OVP yalnızca bir politika belgesi. Bu süreç; konuyla ilgili yapılacak düzenlemenin ayrıntılarının netleşmesi, sosyal tarafların konuya ilişkin tavırları ve yürütülecek sürece bağlı olacak.
EMEKLİ ZAM ORANI
OVP'deki 'gerçekleşen enflasyon değil de enflasyon hedefi üzerinden emekli zam oranlarına' dair yorum yapmak mümkün olabilir. Ancak bu noktada net bir rakam ortaya çıkmadan beklentiye girilmesi doğru olmayacak. Memur ve memur emeklileri için ocak ayında yüzde 15 zamma ilave, enflasyonun yüzde 6'yı aşan kısmı oranında zam söz konusu olacak. SSK ve Bağ-Kur emeklileri için ise doğrudan haziran-aralık enflasyonu zamlara yansıyacak.
ESNEK ÇALIŞMAYA GÜVENCE
OVP'de çalışma hayatı ile ilgili iki hedef daha var.
Bunlardan bir tanesi esnek çalışma biçimlerine güvence getirilmesi. Özellikle son dönemde artan esnaf kurye modeli çalışma gibi konularda güvenceye dair mevzuatın geliştirilmesi hedefleniyor. Bunun yanında kısmi süreli ve uzaktan çalışanlar ile ilgili de yeni düzenlemelerin hayata geçirilmesi planlanıyor.
Diğer bir önemli hedef ise savunma sanayii, yapay zeka, siber güvenlik, temiz ve sürdürülebilir enerji ile uzay teknolojileri gibi stratejik alanlarda nitelikli işgücü yetiştirmeye yönelik kamu-üniversite-özel sektör işbirliği programlarının uygulanması. Gençlere yönelik olarak bu sektörlerde atılacak adımlar ve işbirlikleri genç işsizliğinin azaltılması açısından önemli.
