Özbekistan'dan umutluyuz...

İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) 43. Dışişleri Bakanları Konseyi toplantısı Özbekistan'ın başkenti Taşkent'te gerçekleştirildi. Toplantının konsepti, Özbekistan'ın teklifi ile "Eğitim ve Aydınlanma: Barış ve Yaratıcılığa Giden Yol" şeklinde belirlenmişti. Türkiye açısından ayrı bir önem taşıyan bu organizasyonda FETÖ bir terör örgütü olarak ilan edildi. Bu yönüyle teşkilat üyesi 57 ülkenin Türkiye'nin mücadelesinde daha resmi bir tavır sergileyebilmesi mümkün hale geldi. Diğer önemli bir husus da yeni dönemde Türkiye-Özbekistan ilişkilerinin olması gereken bir seyir izlemesi umudu... Ancak bu konuda kardeş ülkemize zaman tanımak gerekiyor.

Ülkenin kurucu Cumhurbaşkanı İslam Kerimov'un vefatının ardından özellikle Batı medyasındaki kaos beklentisi karşısında yetkililer vefat haberinin açıklanması için beklenen kısa sürede belirli bir siyasal-toplumsal uzlaşmanın temelini aradılar. İç siyasal denklemin ve güç mücadelesinin belirleyici unsuru olan bölgeler rekabeti bağlamında şu ana kadar beklenenden daha başarılı bir süreç geçirildiğini söyleyebiliriz.

Bu sebeple 4 Aralık'ta yapılacak olan devlet başkanlığı seçimleri büyük önem taşıyor. Seçimin favorisi olarak gösterilen geçici Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoev İİT toplantısında çok önemli bir konuşma yaptı. Özbekistan'ın İslam Dünyasına ve kültür coğrafyasına açılmak konusunda daha etkili adımlar atacağına yönelik ipuçları vardı. 57 üyeli İİT'de temsil edilen ülkelerin Dışişleri Bakanları, Özbekistan'ın dönem başkanlığı süresinde ülkenin tarihi dokusu, Türk ve İslam Dünyası için önemi ve bölgedeki olası hamleleri konusunda daha fazla bilgi sahibi olacaklar.

***

Toplantıdan yansıyan bilgilere bakıldığında 70 yıl süren komünist idare sürecinde sadece 130 kişi hacca gidebilmiş. Bugün ise her yıl beş binden fazla kişi bu görevi yerine getiriyor. Sovyet rejimi altında büyük zarar gören Buhara vilayetinde 330 cami ve mescit yıkılmış. Buna karşın ülkede geçen yıl 30 cami inşa edilmiş. Ayrıca Orta Asya'nın ilk İslam Üniversitesi Özbekistan'da kurulmuş ve bugün Taşkent İslam Enstitüsü önemli faaliyetler gerçekleştiriyor. Ülkenin GSYİH'nın %7'si eğitim için ayrılıyor. Türkiye'de bu oran %4.3, OECD ortalaması ise %6 düzeyinde.

Öte yandan geçici Başkan Mirziyoev İİT kapsamında Özbekistan'ın önerilerini şu şekilde sıralıyor:

1) Hayat standartlarının artırılması amacıyla eğitimin önemli bir araç olarak kullanılması

2) İslam ülkeleri arasındaki bağları güçlendirmek ve gençlerin geleceğe doğru hazırlanabilmeleri için dünya medeniyetine katkı sunmuş önemli İslam alimlerinin tanıtılması. Bu kapsamda İmam Buhari, Bahaddin Merginani, Kaffal Şaşi, Bahaddin Nakşibendi, Fergani, Beruni, İbni Sina, Ulugbey ve Alişir Nevai gibi isimler ortaya konuluyor.

3) Yenilikçilik belirli bir seviyeye getirilmeden ve teknolojik iş birliği olmadan sosyal ve ekonomik ilerlemenin sağlanması imkansız. Bu sebeple İslam Kalkınma Bankası bu alandaki iş birliğini artırmaya yönelik olarak etkin şekilde kullanılacak.

4) Tüm İslam ülkelerinin güvenliği önemli bir sorun haline gelmiştir. Bunu asgariye indirebilecek çalışmalar yapılacaktır. Bu çalışmalarda diplomasi, karşılıklı hoşgörü ve evrensel hukuk alanı nihai zemin olacaktır.

5) İslam dünyası çok büyük bir ekonomik potansiyele, enerji kaynaklarına ve yatırım imkanlarına sahip. Bunların doğru kullanılabilmesi için finans ve yatırım iş birliğinin genişletilmesi, ulaşım koridorları kurulması gerekiyor. Dolayısıyla üyelerin (İİT) diğer dünya ülkeleriyle iş birliği seçenekleri artırılmalıdır.

6) Özbekistan'ın nükleer silahlardan arındırılmış bölge konusunda inisiyatif almaya hazır olduğunu ifade eden Miriziyoev konuşmasının sonunda bir müjde olarak Semerkant'ta İmam Buhari Kompleksi'nin kurulmasını teklif etti.

***

İki gün önce Fergana vilayetinde bir askeri helikopter düştü. Altısı asker 9 kişi hayatını kaybetti. Bu vesileyle Özbek halkına başsağlığı diliyoruz.

Yazarın Diğer Yazıları