Rusya Devlet Başkanı Putin, “Sorun trajedi değil, çok daha derin” ifadesini kullanarak, olayın tekrarlanması halinde karşılık vereceklerini duyurdu. Dışişleri Bakanı Lavrov ise Rus uçağının vurulmasının ‘planlı provokasyon’ olduğunu iddia ederek “Teröristlerin Türkiye topraklarını kullanması sır değil” suçlamasında bulundu. Rus askeri yetkililer de S-400 füzelerinin Lazkiye’de uçak gemisinin ise Akdeniz’de konuşlandırılacağını açıkladı.
Rusya krizi tırmandırıyor
Düşürülen uçak olayının ardından Rusya ile gerilim artıyor. “Benzer şeyler tekrarlanırsa mutlaka tepki vereceğiz” diyen Putin, Lazkiye’ye S-400 füzeleri, Akdeniz’e ise füze gemisi gönderiyor.
Rus jetinin iki Türk F-16 uçağı tarafından düşürülmesinin ardından, Moskova ile gerilim giderek tırmanıyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, hava saldırılarına önlem olarak, Rusya’nın Suriye’nin Lazkiye kentindeki Hmeymim askeri üssüne S-400 hava savunma sistemi yerleştirileceğini açıkladı. Putin şöyle konuştu: “SU-24 uçağının düşürülmesi sonrası yeni vakaların yaşanma ihtimalini göz ardı edemeyiz. Benzer şeyler tekrarlanırsa mutlaka tepki vereceğiz. Türkiye’de bulunan vatandaşlarımız da tabii ki büyük riskle karşılaşabilir. Rusya Dışişleri Bakanlığı, bu konuda uyarı yapmak zorunda. Uçağımızın düşürülmesi ve pilotumuzun ölmesi gibi trajik bir olayın ardından ne yapılabilirdi ki? Rusların Türkiye’ye seyahat konusunda uyarılması gerekli bir tedbir ve Dışişleri Bakanlığı halkımıza tehlikelere ilişkin uyarıda bulunarak doğru yapıyor.” Putin ayrıca “Sorun sadece yaşadığımız trajediyle ilgili değil. Dünya Türkiye’deki mevcut yönetiminin birkaç yıldır kasıtlı olarak ülkeyi İslamlaştırma yolunda bir politika izlediğini görüyor” diye konuştu.
“Suç eylemi”
Rusya Başbakanı Dimitriy Medvedev de düşürülen Rus uçağıyla ilgili açıklamalarda bulundu. Medvedev, “Suç eylemi” olarak nitelediği olayın önemli ortak projelerin iptal edilmesine yol açabileceğini söyledi. Güneydoğu Asya turundan dönen Medvedev, Yekaterinburg’da yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Rus uçağını düşüren Türkiye iktidarının suç niteliğindeki düşüncesiz eylemleri, 3 sonuca yol açtı. İlki, sınırların korunması dahil hiçbir ulusal çıkarla meşru gösterilemeyecek şekilde Rusya-NATO ilişkilerinde tehlikeli bir tırmanışa yol açtı. İkincisi, Türkiye bu eylemiyle IŞİD militanlarını koruduğunu gösterdi. IŞİD’e ait işletmelerde üretilen petrol ürünlerinin sevkiyatına dahil olan bazı Türk yetkililerinin bu süreçten elde ettiği doğrudan finansal çıkarlar göz önünde bulundurulduğunda, şaşırtıcı değil. Üçüncü olarak da Rusya ile Türkiye arasındaki iyi komşuluk ilişkileri ekonomi ve siyasi açılar dahil olmak üzere zarar gördü.”
“Soykırım” misillemesi
Uçak krizinin ardından Rusya ilk önemli kozunu masaya sürdü. Haber ajansı Ria, Rus milletvekillerinin Ermeni “soykırımı” iddialarının inkarını suç sayan yasa tasarısını Rus parlamentosuna sunduğunu duyurdu.
Askeri ilişkilere son
Rusya Genelkurmay Başkanlığı ise uçak olayının ardından Rusya’nın Türkiye ile askeri ilişkilere son verdiğini duyurdu. Rusya Savunma Bakanlığı’nın internet sitesinde, Genelkurmay Başkanlığı Ana Harekat Direktörlüğü Başkanı Korgeneral Sergey Rudskoy’un Türk hava sahasını ihlal eden Rus savaş uçağının düşürülmesiyle ilgili yaptığı açıklamalara yer verildi. Bütün hava saldırılarının savaş uçaklarının korumasında yapılacağı belirtilen açıklamada, “Lazkiye açıklarına Fort hava savunma füze sistemiyle donatılmış Moskva kruvazörü gönderilecek” denildi.
Operasyon sürecek
Kremlin, Suriye’nin Türkiye sınırındaki hava operasyonlarına da devam edeceğini bildirdi. Putin’in Basın Sözcüsü Dmitry Peskov, düşürülen Su-24 Rus uçağından sonra Türkiye ile Rusya arasında üst düzeyde bir temas kurulmadığını söyledi.
Lavrov: Planlı provokasyon
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Rus savaş uçağının düşürüldüğü olayın planlı bir provokasyon gibi göründüğünü söyledi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile yaptığı telefon görüşmesinin ardından Moskova’da basın toplantısı düzenleyen Lavrov, “Umuyorum ki Rus jetinin düşürülmesi Suriye üzerinde uçuşa yasak bölge kurulmasının sağlanması için kullanılmaz” dedi. AFP’ye göre Lavrov ayrıca, “Rusya’nın Türkiye’ye savaş açmayı planlamadığını ve Türk halkına yönelik yaklaşımının değişmediğini” söyledi. “Uçağın düşürülmesinin ardından Türkiye ile olan ilişkilerimizi ciddi bir şekilde gözden geçireceğiz” diyen Lavrov, “Rusya’nın herhangi bir Türk yetkiliyi ağırlama gibi bir planı yok” ifadesini kullandı. Rus Bakan, “Teröristlerin Türkiye topraklarını kullandıkları sır değil” iddiasında da bulundu. Gerilen ikili ilişkiler ile ilgili de açıklamalarda bulunan Lavrov, olayın ardından Türkiye ile olan ilişkilerin ciddi olarak yeniden değerlendirileceğini vurguladı. Lavrov, “NATO Genel Sekreteri’nin Türkiye’nin uçağımızı düşürmesinin ardından yaptığı açıklama tüm NATO üyelerinin fikrini yansıtmıyor. NATO’dan Türkiye’nin eylemiyle ilgili tarafsız değerlendirmeler yapanlar da oldu” diye konuştu. Lavrov sözlerine şöyle devam etti: “Türk Dışişleri Bakanı ’Türkiye, Suriye’deki militanların tesislerinin bulunduğu toprakları mı korumaya çalışıyor’diye sorduğumda cevap veremedi.”
Taraf suçlaması
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov, Rusya’nın NATO’nun Türkiye tarafından vurulan uçağı konusunda objektif olmasını beklemediğini bildirdi. Ryabkov “Durum oldukça endişe verici. NATO’dan objektif olmasını beklemiyoruz. NATO tabii ki müttefiki olan Türkiye’yi tutacak” dedi. Ryabkov şöyle devam etti: “Türkiye pilotlarımızı birçok kez uyardığını söylüyor. Türkiye daha önce bu uçağın hangi ülkeye ait olduğunu bilmediğini belirtmişti.”
Moskova, NATO’yla masaya oturmaya hazır
Rusya Dışişleri Bakanı Yardımcısı Sergey Riyabkov, New York’taki temaslarında Rus uçağının Suriye sınırında düşürülmesini değerlendirdi. Riyabkov, üyelerle ayrı ayrı görüşülmesinin de daha iyi olacağını vurguladı. TSK’nın Türk hava sahasını ihlal eden bir uçağın angajman kuralları çerçevesinde Suriye sınırında düşürüldüğünü duyurması, Rusya’nın uçağın kendilerine ait olduğunu açıklaması ve Rusya lideri Putin’in sert ifadeleri gündemin ilk sırasındaki yerini korurken, ABD’nin New York kentinde önemli bir buluşma gerçekleşti.
Rusya Dışişleri Bakanı Yardımcısı Riyabkov, Silahların Kontrolü ve Uluslararası Güvenlikten Sorumlu ABD Dışişleri Bakanı Yardımcısı Rose Gottemoeller ile bir araya geldi. Gazetecilere açıklama yapan Riyabkov, Rusya’nın hava kazalarını önlemek için NATO ile anlaşma müzakerelerine hazır olduğunu belirtip, “NATO müşterek ve çok taraflı bir belge üzerinde ortak bir pozisyon belirlemek isterse, değerlendirmeye alırız” dedi. Yükümlülükleri açısından NATO’nun nerede durduğundan tam olarak emin olamadıklarını belirten Riyabkov, “Şimdiye kadar bu tür tüm anlaşmalar iki taraflıydı” dedi. Riyabkov, her bir NATO üyesi ülkeyle ayrı ayrı görüşülmesinin daha doğal olacağını vurguladı.
