Safra kesesi taşları en sık kadınlarda ortaya çıkıyor. Sarışın veya kumral tenli, çok doğum yapmış, kilolu kadınlarda görülmesinin yanında aynı zamanda hızlı kilo kaybı nedeniyle de oluşabiliyor. Avusturya Sen Jorj Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Mehmet Öztürk konu ile ilgili önemli noktaların altını çizdi. Safra kesesi karaciğerin alt yüzeyinde, ona yapışık 50 ml hacmi olan armut biçiminde bir organdır. Safranın depolanmasını ve konsantre edilmesini sağlar. Karaciğerin ürettiği safra, kanallar yoluyla bu kesede birikerek, yemek sonrası özellikle yağlı gıdaların sindirimi amacıyla bağırsağa dökülür. Her 10 erişkinden birinde olan safra taşı özellikle 30 yaşından sonra kadınlarda daha sık görülmektedir. 60 yaşından sonra erkeklerin yüzde 10-15’inde kadınların yüzde 30-40’ında safra taşı oluşmaktadır.Safra taşı, safra kesesinde ya da safra yollarında safra içeriğinin yoğunlaşmasıyla oluşur.Safra taşı, genellikle safra kesesinin içinde oluşur fakat safranın bulunduğu her yerde safra taşı oluşabilir. (Karacaiğer içi, karaciğer dışı ana safra yolları, safra kesesi kanalı...)
SAFRA KESESİ TAŞLARI
İki çeşit safra kesesi taşı vardır.
* Kolesterol Taşları: Safra taşlarının %80’ini oluşturur. Safra kesesi içinde kolesterol birikmesi nedeniyle oluşmuşlardır.
* Pigment Taşları: Safra taşlarının %20’sini oluşturur. Safrayı oluşturan elementlerden biri olan bilirubinin safra kesesinde birikmesiyle oluşmuşlardır. Safra kesesinde tek taş olabildiği gibi yüzlerce taş da olabilmektedir. Safra kesesinde taşın tahribatına bağlı olarak zamanla enfeksiyon ve buna bağlı şikayet ve bulgular gelişir. Başlıca şikayet ve belirtiler;Yaygın karın ağrısı,Sırta ve sağ kürek kemiği altına yayılan ağrı, Karın sağ üst bölgesine vuran ağrı,Bulantı, kusma, ateş,Üşüme, titreme,Şişkinlik, hazımsızlık,Karında gaz artışı, geğirme, Yağlı gıdalara tahammülsüzlük Safra kanalı taş ile tıkandığında ise: Sarılık, sarı cilt ve gözler, kil rengi dışkı, koyu çay gibi idrar...Şikayetler genelde ağır yağlı gıdalar yendiğinde ve geceleri başlar.
RİSK FAKTÖRLERİ
* Kadın Olmak: Safra kesesi taşı ve iltihabı oluşması için başlı başına risk faktörüdür.Özellikle 5F bulgusu önemlidir:
* Kilolu olmak (FAT)
* Kadın olmak (FEMALE)
* Çok doğum yapmış olmak (FERTILE)
* Açık tenli ve sarışın olmak (FAIR)
* 40 yaş ve üzeri olmak (FORTY)
* Şişmanlık: Özellikle şişman kadınlarda görülür.
* Östrojen Hormonu (Kadınlık Hormonu): Hamilelik dışında östrojen hormon tedavisi (HRT), gebelik önleyici ilaçların kullanımı kolesterol ve safra miktarını artırarak taş oluşumunu provoke eder.
* Irk: Amerikan yerlilerinde daha sık.
* Cinsiyet: Kadınlarda 2 kat daha fazla.
* Yaş: 40 yaş ve üzeri olmak
* Kolesterol düşürücü ilaçlar
* Şeker Hastalığı: Yağ asitleri ve trigliseritler artar.
* Hızlı Kilo Kaybı: Karaciğerden safra yollarına kolesterol salgısı artar.
* Aşırı diyet yapmak
* Mide küçültme ameliyatları
* Mide bypass ameliyatları
* İnce bağırsakların bir kısmının ameliyat ile çıkarılması
* İlaçlar;Gebelik önleyici ilaçlar,Hormon tedavisi (menopozda),Kolesterol düşürücü ilaçlar,Ceftriaxone adlı antibiyotik, İdrar söktürücü ilaçlar
* Uzun süre sadece damar yolu ile beslenme (TPN)
* Karaciğer sirozu
* Omurilik yaralanmaları (Felç ve yatalak olmak)
* Crohn Hastalığı
SAFRA KESESİ TAŞI VE İLTİHABININ TANISI:
Ultrasonografi,Detaylı muayene,Kan tetkikleri,MRCP,ERCP,BT (Bilgisayarlı Tomografi)
TEDAVİ:
Safra kesesinin cerrahi olarak alınmasıdır.
1- Laparoskopik (Kapalı) Yöntem
2- Klasik (Açık) Yöntem...
