Türkiye, son bir yılda yaşadığı kuraklık, don ve dolu gibi olumsuz iklim koşulları nedeniyle tarımda oldukça zor bir yıl geçiriyor. Gıdadaki fiyat artışlarının enflasyona olumsuz yansımaları hali hazırda hissedilirken şimdi de gözler büyüme tarafına çevrildi. Tarım, enflasyondan sonra bu yılki büyüme beklentilerinde de hesapları değiştirebilir.
Ciddi bir kuraklığın yaşandığı 2007 yılında yüzde 4.2 büyüyen Türkiye’de tarım sektörü yıllık bazda yüzde 6.7 daraldı. Böylece tarım sektörünün büyümeye binde 7 oranında negatif etkisi oldu. Eğer o yıl tarımdaki büyüme sıfır dahi olsaydı Türkiye 2007 yılını yüzde 4.2 yerine yüzde 4.9 büyüme ile kapatacaktı. Uzmanlar, bu yılki kuraklık etkisinin 2007 yılına göre çok daha şiddetli geçtiği noktasında hem fikir. Bir de buna ek olarak don ve dolu gibi olumsuz hava koşulları tarım sektörü açısından hem iç piyasa hem de ihracat tarafında önemli sıkıntılara yol açtı.
Yüzde 0.5 daraldı
İşte bu yüzden Türkiye’nin bu yıl yüzde 4 seviyelerindeki büyüme beklentisini yine tarım sektöründeki olumsuz gelişmeler sekteye uğratabilir. TÜİK verilerine göre Türkiye ekonomisi 2014 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 2.1 ile beklentilerin altında büyürken, dönemsel bazda ekonomi yüzde 0.5 daraldı. Tarımdaki büyüme ise 2009’un ilk çeyreğinden bu yana ilk kez yeniden eksiye döndü. Tarımda büyüme 2014 ikinci çeyrekte yüzde 1.8 daraldı. Böylece 2014 ikinci çeyrekte tarımın büyümeye etkisi binde 1 oranında negatif olarak gerçekleşti.
Bunun ne anlama geldiğini hemen söyleyelim. Eğer tarımdaki büyüme negatif yerine sıfır dahi olsaydı bu yılın ikinci çeyreğindeki ekonomik büyüme yüzde 2.1 yerine yüzde 2.2 olarak gerçekleşecekti. Ekonomistler tarımdaki daralmanın özelikle üçüncü çeyrekte etkisini daha fazla göstereceği ve bu yıl sonuna kadar tarım tarafındaki büyüme trendinin eksi yönde devam edeceği görüşünde.
Belirsizlik sancısı
Trakya Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sadi Uzunoğlu da başta İç Anadolu ve Çukurova’daki olumsuz koşulların üretimde kayıplar yaşanmasına neden olduğunu belirtti. Prof. Dr. Uzunoğlu, “Tarımda ciddi bir sıkıntı yaşandı. Rusya’ya yaptırımlar doğrultusunda Türkiye’den gönderilmesi hedeflenen ürünler içeride fiyatları aşırı şekilde zorladı. İhracatçı ve tüccar ürün bulmakta zorlandı. Ürün fiyatlarında inanılmaz yükselme var. Bunların da iç piyasaya enflasyonist baskısı var. Bir de üretim yetersiz olduğu için tarımın büyümeye katkısı çok düşük. Birileri bugünkü ortamda para kazanacak ama bunun üretici olduğunu söylemek mümkün değil” dedi.
