Türkçülük, Türk milletini yükseltme ülküsünün adıdır. Bu çok kısa tanımı açmak için Türk, millet, yükseltme ve ülkü kavramları üzerinde durmak gerekir. Türk, büyük bir çoğunlukla Türk soyundan gelen, Türk dilinin kollarından birini konuşan, tarihin belirli dönemlerini Türk adıyla ve ortak olarak yaşayan, tarihî veya bugünkü Türk vatanlarından birinde doğup büyüyen, özü Türk olan bir kültürü paylaşan insanların oluşturduğu sosyolojik topluluktur. Bu tanım içinde ortak olan beş unsur vardır: soy, dil, tarih, vatan, kültür. Bu ortak unsurların tamamı veya bir kısmı, hatta bazen sadece biri bir insanı Türk yapar. Önemli olan insanın kendisini, ortak unsurlar dolayısıyla Türk kabul etmesidir. Elbette ortak unsurlar arttıkça insanların kendini bir milletten kabul etme ihtimali artar; aksi durumda da ihtimal azalır. Ancak sadece bir ortaklığa dayanarak kendini Türk kabul eden hiçbir kimseyi de biz Türklüğün dışında kabul etme hakkına sahip değiliz.
Türk’ün tanımı, millet kavramına da açıklık getirmiş olmalıdır. Millet, bir veya birkaç ortak unsura sahip sosyolojik topluluk demektir. Bazen sadece ortak bir vatan, bazen sadece ortak bir tarih, bazen de sadece ortak bir din veya mezhep bir topluluğu millet hâline getirir. Pakistanlılar, farklı dinleri sebebiyle kendilerini Hintlilerden ayrı bir millet kabul ediyorlar. Hırvatlar, Sırplar ve Boşnaklar aynı dili konuştukları ve aynı soya mensup oldukları hâlde, Boşnaklar farklı dinleri, Hırvatlar farklı mezhepleri dolayısıyla kendilerini ayrı millet kabul ediyorlar. Bugünkü Türklerin yüzde 98’i Müslüman’dır; ancak Müslüman olmayan Gagavuzlar, Çuvaşlar, Sahalar (Yakutlar), Tuvalar da Türk’tür. 15. asırdan önce, Türklerin yüzde 70’i Müslüman’dı. 10. asırdan önce ise belki yüzde 5’i, belki yüzde 10’u. 15. yüzyıla kadar Müslüman olmayan Uygurlar ve Kimekler (bugünkü Kazak ve Kırgızların ataları) de Türk’tü; 10. yüzyıldan önce Müslüman olmayan Köktürkler, Türgişler, Oğuzlar, Karluklar da. Bin yıldan beri Müslümanlık Türk kültürünü çok önemli bir şekilde etkilemiştir. Ayrıca bugünkü Türklüğün yüzde 98’inin ortak dini olması dolayısıyla da önemli bir birleştiricidir. Ancak Araplar, Farslar, Sudanlılar, Endenozyalılar gibi başka Müslüman milletler de vardır; dolayısıyla Türklüğü oluşturan unsurlardan biri din değil; fakat dinin de kuvvetle tesir ettiği ortak kültürdür.
Yükseltme kavramı maddi ve manevi yönleri olan bir kavramdır. Maddî anlamda milletin yükseltilmesi açıktır: Hem tek tek millet fertlerinin, hem de ülke ve devletin zengin hâle getirilmesi, ilmî ve teknolojik ilerleme, kültür ve sanat alanında ilerleme, siyasi ve askerî güç. Milleti manen yükseltme ise insanları birbirine bağlı ve ahlaklı hâle getirme demektir. Kültür ve sanatta ilerleme ise maddi olduğu gibi manevi yükselmeyi de ifade eder.
Ülkü, ideal kelimesinin Türkçesidir. Gökalp’ın ideal kavramına bulduğu karşılık mefkûre idi. Bir süre kullanılan bu terimin yerini bugün artık ülkü kelimesi almıştır. Ülkü, insanların veya toplulukların geleceğe dönük büyük emelleri için kullanılan bir kavramdır. Gelecekteki belli bir noktayı ifade etmez; yükselmenin sonu olmadığı için ülkünün de belli bir sınırı yoktur. Ayrıca millî ülküler, şahsi çıkarların üstünde görülür ve ülkücüler, millî ülküleri için şahsi, ailevi ve grup çıkarlarını feda eden insanlardır.
Yukarıdaki tanım ve açıklamalardan anlaşılacağı üzere Türkçülük, basit bir duygu hâli değildir. Türk milletini yükseltme ülküsüne sahip olabilmek için duygudan daha fazlası, şuur ve bilgi gerekir. Yükseltmek istediğiniz milleti iyi tanıyacaksınız. Tarihini, dilini, edebiyatını, sanatını, coğrafyasını, psikolojisini, sosyolojisini, ekonomisini... Türkçülük için sizden önce kim, neler söylemiş; neler yazmış ve neler yapmış, bunları bileceksiniz. Tarih içinde ve bugün Türklüğün ilişkide bulunduğu millet ve devletleri ve bunların Türklük için yarar ve zararlarını öğreneceksiniz. Kendi alanınızda da en iyi olmaya çalışacaksınız. Ancak bu bilgilere sahip olunca Türklüğü yükseltme yolunda en kısa ve yararlı yolu bulabilir; potansiyel tehdit ve tehlikeleri en az zararla atlatabilirsiniz.
Bilgi ve şuur sahibi olursanız ancak o zaman iyi Türkçü olursunuz.