YABANCI YAZARLARA GÖRE ÇANAKKALE SAVAŞLARINDA MUSTAFA KEMAL’İN ROLÜ -4-

YABANCI YAZARLARA GÖRE ÇANAKKALE SAVAŞLARINDA MUSTAFA KEMAL’İN ROLÜ -4-
Önceden saldırıyı tahmin ederek liderlik vasfını ortaya çıkarmıştı

Yarbay Mustafa Kemal Kemalyeri’ne doğru tırmandı ve burada hiçbir Türk askerini göremedi. 57. Alay tamamen dağılmıştı. Bunun üzerine Yarbay Mustafa Kemal yanındaki 1. Tabur Komutanı Zeki Bey’e emir vererek 1. Taburun soldan ve 2. Taburun da sağdan Anzaklara karşı harekete geçerek onları denize kadar sürmesini emretti. Yarbay Mustafa Kemal ise kendisi Kemalyeri’nde Dağ Bataryası’nın ba-şında kaldı (Bean I, 1981:449).
Kemalyeri’nde savaş o kadar şiddetli devam ediyordu ki 27. Alay tamamen düşman ateşi altında kaldı. Bunun üze-rine Yarbay Mustafa Kemal ikinci bir alayın Kemalyeri’ne yardıma gelmesini istedi. Bu arada Yarbay Mustafa Kemal 77. Arap Alayı’na da emir vererek onların 57. Alay ile 27. Alay arasından düşmana karşı Arıburnu’na doğru saldırmasını emretti. Bu emirden sonra Yarbay Mustafa Kemal kendisi Esad Paşa ile görüşmek için onun yanına gitti. Esad Paşa ise Maydos’a sabah saat 10’da gelmiş ve Kocaçimen’deki saldırıyı merak ediyordu. Yarbay Mustafa Kemal, saldırı hakkında Esad Paşa’ya ayrıntılı bilgi verdi. Esad Paşa kıdemli, sakin ve sabırlı bir komutandı. Yarbay Mustafa Kemal’in ilk Anzak saldırısını zekice geri püskürtmesinden Esad Paşa derinden etkilendi. Esad Paşa, Yarbay Mustafa Kemal’in 72. Alay ile birlikte diğer üç alayı buraya götürerek Anzaklara karşı kullanmasını takdirle karşıladı. Daha sonra Yarbay Mustafa Kemal, Esad Paşa’dan ayrılarak tekrar aynı gün akşam Kemalyeri’ne geldi. Bu yer daha sonra Türk tarihinde “Kemalyeri” olarak anılacaktır (Bean l, 1981: 449-450).
26 Nisan sabahı Anzaklar Kocaçimen Tepesi’ni ele geçirmek için yeni bir saldırı daha başlattılarsa da Yarbay Mustafa Kemal, yeni bir saldırı olacağını tahmin ettiği için burada daha önceden 3 Türk alayını görevlendirmişti. Bu saldırı karşısında 72 ve 77. alaylar 57. Alaya yardıma koşarak Anzakların Conkbayırı tepesine ulaşmasını engelledi. Bu, önceden saldırıyı tahmin etme ve saldırı karşısındaki kararlı tutumu Yarbay Mustafa Kemal’in liderlik vasfını bir kez daha ortaya koydu (Bean I, 1981: 451).
Arıburnu saldırısı müttefikler açısından çok ciddi bir çıkarmaydı. Burada ilk defa Anzakların savaş kabiliyeti test edilecekti. 5 Türk tümeni, Saros Körfezi’ne çıkarma yapılacak diye, burada tedbir almış olmasına rağmen, Anburnu’na Yarbay Mustafa Kemal dışında hiç kimsenin, çıkarma yapılabileceği konusunda tahminde bulunmayıp gerekli tedbiri almaması, Türk tarafı için büyük handikaptı (Bean I, 1981: 477).
Ne Avustralyalı ne de Yeni Zelandalı askeri yetkililer Anburnu’na ilk çıkarma sonrası Türklerin bu derece karşı koyup direnç göstereceklerini hiç tahmin etmemişti. Anzaklar bütün gün makineli tüfeklerle yapılan saldırılara rağmen, ancak saat 10.00-12.00 arası karaya ayak basabildiler. Anzaklar karaya çıktıktan sonra ise 27. ve 57. alaylar ölümleri pahasına Anzaklara direndi. Burada 57. Alay’ın Komutanı Yarbay Mustafa Kemal idi ve bu alaylar ilk gün yaklaşık 2.000 kişi kayıp verdi (Bean I, 1 981: 477-479)