YABANCI YAZARLARA GÖRE ÇANAKKALE SAVAŞLARINDA MUSTAFA KEMAL’İN ROLÜ -7-

YABANCI YAZARLARA GÖRE ÇANAKKALE SAVAŞLARINDA MUSTAFA KEMAL’İN ROLÜ -7-
Türkler Anafartalar Cephesi’nde olağanüstü bir direnç gösterdiler


Mayıs ayı sonunda Anzaklar’ın saldırı planı yine aynıydı. Yani denizden itibararen tepeye kadar Sarıbayır sırtlarını ele geçirip oradan da Kocaçimen Tepesi’ne sahip olmaktı. Bunun üzerine 19. Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal, Esad Paşa’dan Sarıbayır sırtlarındaki birliklerin takviye edilerek Anzaklara karşı yeni bir saldırı başlatılmasını istedi. Esad Paşa bu isteği geri çevirdi. Bu durum karşısında Yarbay Mustafa Kemal, Sazlıdere Bölgesi’nde düşman hareketlerini gördükçe Esad Paşa’ya karşı ısrarlarını artırdı. Çünkü Anzaklara karşı şimdi bir saldırı gerçekleştiriImezse Conkbayırı her an düşman eline geçebilecekti. Yarbay Mustafa Kemal, Conkbayırı’nın Türk savunması için çok önemli olduğunu ve buradan asla vazgeçilemeyeceğini biliyordu (Pugsley, 2004: 97-98).

Charles E. W. Bean ’The Story of Anzak II.’ adlı eserinde Çanakkale Cephesi’nde Anafartalar Muharebeleri ve bu muharebelerde Albay Mustafa Kemal’in oynadığı rol hakkında şöyle yazar; Ağustos ayı geldiğinde Esad Paşa müttefiklerin yeni bir saldırı başlatacağı konusunda kesin bir bilgiye sahip olmasa da bugünlerde bir saldırı başlatacağını tahmin ediyordu. Hatta bu konuda kesin bir delil elde etmek için askere ödül bile koydu (Bean II, 1940: 502). 4 Ağustos 1915 günü müttefikler yeni bir saldırı başlattı. Hatta saldırının hemen başında müttefik ordu komutanı General Johnston, Conkbayırı sırtlarını seyrederek tepenin ele geçirilmesi durumunda Türk birliklerinin dağılarak cephenin kapanacağını düşündü. Zaten savaş planını da buna göre hazırlamıştı. Saldırı başladığı zaman 19. Tümen Komutanı Albay Mustafa Kemal, Sazlıdere Bölgesi’ndeki karargâhında bulunuyordu. Albay Mustafa Kemal, Anzaklann Conkbayırı sırtlarına tırmanmakta olduğu haberini alınca atına binerek Conkbayırına geldi. Burada Anzaklar önce biraz başarı kazandıysa da sonradan 7 Ağustos günü 1. Taburun, 14. Alayı ve 2. Taburun 72. Alayının bölgeye gelmesiyle Albay Mustafa Kemal komutasındaki Türk birlikleri, Anzakları Kocaçimen Tepesi’ne ulaşamadan geri püskürttü (Bean II, 1940:641-642).
Çanakkale Savaşları süresince Liman Paşa 7. ve 12. Tümen Komutanı Fevzi Bey’den çok memnun değildi. 7 Ağustos günü Liman Paşa ona düşmana saldırması talimatı vermesine rağmen o, askerin yorgunluğunu bahane gösterip bu emri uygulamadı. Bu olay Liman Paşa’nın Fevzi Bey’i görevden almasına neden oldu. Bu olaydan sonra Liman Paşa Kuzey Cephesi’ni ikiye ayırıp Conkbayırı ve Kireçtepe’den oluşan Suvla Koyu’nun kuzeyini Anafartalar Grup Komutanlığı yapıp, başına Albay Mustafa Kemal’i atadı. Albay Mustafa Kemal, Fevzi Bey’den görevi devraldıktan sonra hiç beklemeden 7. ve 12. tümene düşmana karşı saldırı emir verdi. Bu saldırıyı, Aspinall’in raporuna güvenen Müttefik Ordu Komutanı Hamilton hiç beklemiyordu. Bunun üzerine Hamilton General Hammersly’ye Suvla Platosu’nun doğusuna yani Tekke Tepe’ye General Birdvvood ve Godley’e Sarıbayır Bölgesi’ne saldırması talimatını verdi. Fakat bu saldırılarda ne Yeni Zelanda ne de İngiliz birlikleri Conkbayırı’na yaklaşabildi. Türkler, Albay Mustafa Kemal komutasında Anafartalar Cephesi’nde olağanüstü bir direnç gösterdiler. Bu da müttefik güçlerinin geri çekilmesine neden oldu (Bean II, 1940: 684-686).