Dünyaya gelişi gibi aramızdan ayrılışı da ocak ayında gerçekleşen Necati Cumalı, edebiyata yalın şiirlerle ve güçlü Sabahattin Ali etkileri taşıyan hikayelerle girmiş, giderek özgün bir soluk oluşturmuş usta bir Türk edebiyatçısıdır. Bir başka unutulmaz yazı ustası Yaşar Kemal’in, “Yaşlanmaz Şair Çocuk” dediği Cumalı; 13 Ocak 1921’de, Yunanistan’ın Cuma kazasında doğdu. 1923’teki Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesi kapsamında, İzmir’in Urla ilçesine yerleşti. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde okurken; Orhan Veli, Oktay Rıfat, Cahit Sıtkı, Nurullah Ataç gibi önemli kişilerle tanışarak; onların etkisiyle şiirine yön verdi. Toprak Mahsulleri Ofisi ile Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü’nde çalışırken; dizeleri “Ulus” gazetesi ile “Varlık”, “Ülkü”, “Ankara” dergilerinde yayımlandı. Sonraları; öykü ve romanlar kaleme aldı. 1956’da İzmir’de “Ara Tiyatro”yu kurdu. 1959’da, Paris Büyükelçiliği Basın Ataşeliği’ndeki görevini; “hayatını edebiyat adamı olarak kazanma” kararıyla bırakıp, İstanbul’a yerleşti. İstanbul Radyosu’nda redaktörlük yaptıktan sonra, 1963 itibariyla yaşamını roman ve oyun yazarlığıyla sürdüren Necati Cumalı, 10 Ocak 2001’de, karaciğer kanseri nedeniyle vefat etti ve cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığı’na gömüldü.
ESERLERİNDEN BAZILARI
"Ay Büyürken Uyuyamam", "Makedonya 1900", "Tütün Zamanı", "Boş Beşik", "Nalınlar", "Başaklar Gebe", "Bağımsızlık ya da Ölüm", "Ulus Olmak".
CUMALI’NIN KAZANDIĞI ÖDÜLLER
1957-Sait Faik Hikaye Armağanı, 1969-Türk Dili Kurumu Şiir Ödülü, 1970-Sait Faik Hikaye Armağanı, 1984-Yeditepe Şiir Ödülü, 1995-Yunus Nadi Odulu, 1995-Orhan Kemal Ödülü, 1995-1. Omer Asım Aksoy Odulu, 2000-Tiyatro Yazarlar Derneği Onur Ödülü, 2001-P.E.N Yazarlar Derneği Şiir Buyuk Ödülü.
TÜRKİYE’DE SANSÜR ALMANYA’DA ÖDÜL
Necati Cumalı’nın, avukatlık yıllarında edindiği gözlemlerine dayanarak yazdığı “Susuz Yaz”; 1963’de Metin Erksan tarafından filme çekildi. Ancak sansür engeline takıldı. Bu nedenle de ilk gösterimi, ertesi yıl Berlin Film Festivali’nde yapıldı ve ‘Altın Ayı’ya layık bulundu. Uluslararası alanda ödül kazanan ilk eserimiz olan; Erol Taş ile Hulya Kocyiğit’in de oynadığı “Susuz Yaz”, başka armağanlar da kazanmasının yanı sıra 37. Akademi Ödülleri’nde ’Yabancı Dilde En İyi Film’dalında Oscar aday adayı seçildi. Elden geçirilmiş hali de 61. Cannes Film Festivali’nin ’klasikler’bölümünde gösterildi.
Edebiyatımızın usta kalemi Necati Cumalı'nın şiirlerinden alıntılar;
KAR AYDINLIĞINDA
Sen sıcaktın yataklar sıcak
Pencerende aydınlık kar
Ateşim kömürüm esmerim benim
O günlerin tadı başka nerde var
Gençtik âşıktık deliydik
Seviştikçe ağardı karanlıklar
Bunca dağın karlarını erittik
EKSİK GÜNEŞLER
Kaç günümüz varsa şunun şurasında
O kadar güneşimiz var
Her günlük hakkımızdır mutluluk
Anla
Dün bugün eksilen güneşler
Ödenmez yarınla
KARABATAK
Dalar gider pencereler önünde şimdi
Ilık yaz akşamlarını hatırlar
Vapurlar geçer bomboş güverteleri
Bomboş uzanan denizin üstünde
Aç bir karabatak dalar çıkar
Bilirim yalnızlık üşütür insanı
Kalp daima sevecek birini arar
Hatırlar bakışlarda kalan aklarını
Avuçları hafif terli, yanakları al al
Ağaçlıklı yollarda akşam dolaşmalarını
