Türkiye'deki sığınmacılarla ilgili gün geçmiyor ki yeni bir gelişme yaşanmasın.

Öncelikle bu işin adını koymamız gerekiyor. Süreç düzgün yönetilmiyor. Hedefleme, plan, organizasyon yapılmıyor.

Devletin resmî rakamlarına göre geçen yıl 3 milyon olarak telaffuz edilen Suriyeli sığınmacı sayısı, bu yıl aynı kurumlar tarafından 4 milyon olarak tanımlanıyor.

Öyle bir tablo düşünün ki aldığınız insanların sayısını bile bilemiyorsunuz, artışları, popülasyonları, dengeleri gözetemiyorsunuz. Belki de gözetmek istemiyorsunuz!

Daha doğru bir şekilde ifade etmek gerekirse, toplumsal anlamda giderek gettolaşan sığınmacılarla ilgili, geri dönüşe yönelik proje ve planlamalar üretilmek istenmiyor.

Çünkü konuyla ilgili bir türlü sistem oluşturulamıyor. Çözüme odaklı bir çalışma yapmak yerine Türkiye'ye yönelik olağanüstü göç akışı hâlâ teşvik ediliyor.

Nasıl mı?

Bizzat devlet tarafından.

İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi'nden tüm valiliklere 7 Ocak 2019 tarihinde bir genelge gitti.

İşte 81 ilin valiliğine gönderilen o talimat:

"Ülkemizde geçici koruma kapsamında bulunan Suriye uyruklu yabancıların ülkelerine  gönüllü olarak geri dönüş yapmaları halinde geçici korumaları ilgi (a) Yönetmelik ve ilgi  (b) Bakanlık Genelgesi gereği sona ermekte ve haklarında V87  tahdit kaydı girilmektedir. Aynı mevzuat gereğince bu yabancıların yeniden ülkemize giriş yapmaları halinde İl Göç İdaresi Müdürlükleri tarafından detaylı mülakatları alınmakta. Yapılan mülakat ve alınan geçici koruma kaydı hakkında güvenlik birimleri tarafından yapılan sorgulamalar neticesinde yeniden geçici koruma kapsamına alınması uygun bulunan yabancılara tekrardan geçici koruma kimlik belgesi düzenlenmektedir. Ancak son dönemlerde bu durumda bulunan Suriyeli yabancıların talepleri tüm valilikler tarafından reddedilmekte ve bu durum da Suriyelilerin mağduriyetlerine neden olmaktadır.

Bu çerçevede bu şekilde kaydı sonlandırılmış olan Suriyelilerden özellikle hastalık ve tedavi, yaşlılık, evlilik, çocuğun okula kaydının yapılabilmesi, sosyal yardımlardan faydalanabilme (Kızılaykart ve BMMYK kış yardımları) yasal çalışma ve iller arası seyahat edebilme gibi mecburi nedenler göz önünde bulundurularak gönüllü geri dönüş nedeniyle söz konusu Suriyeli yabancılara daha önce konulmuş olan V87 tahdit kayıtları, müracaat ili tarafından ilgi mevzuata uygun bir şekilde 01/01/2019 tarihinin esas alınarak kaldırılmasını ve söz konusu şahısların geçici koruma kayıtlarının tekrardan aktifleştirilmesini, ayrıca 01/01/2019 tarihinden sonra gönüllü olarak geri dönüş yapacak olan Suriyelilere konuyla ilgili gerekli tüm bilgilendirme yapılarak ilgi (a) Yönetmelik ve ilgi (b) Bakanlık Genelgesi kapsamında işlem yapılmasını rica ederim."

Genelgede özetle; "Türkiye'yi gönüllü olarak terk eden Suriyeliler eğer yeniden Türkiye'ye dönmek isterlerse yasal gereklilikleri uygulamayın ve engellemeyin" deniyor.

Bu talimat başlı başına bir skandaldır.

Diyelim ki sığınmacı gönüllü olarak Suriye'ye gitti ve suç işledi, insan öldürdü. Türkiye'ye geri dönmek istediğinde kendisinden hiçbir belge vb. istenmeyecek!

Bu genelgenin bir diğer anlamı da devlet nezdinde sığınmacıların güvenli bölgelere geçişlerinin sağlanması için herhangi bir niyet ve politika yoktur. Dahası eğer gittikleri yeri beğenmezlerse hiçbir bürokratik talep olmadan istedikleri gibi dönebilirler!

Valiliklere de açıkça deniyor ki "Sakın engel olmayın."