Reza Zarrab hakkında, ABD’nin İran’a yönelik ekonomik yaptırımlarını ihlal etmek amacıyla komplo kurmak suçundan 21 sayfalık iddianame hazırlandı. Sözcü gazetesi Zarrab hakkında hazırlanan o iddianamede merak edilen soruları cevapladı...
İşte 10 soruda ABD’deki Reza Zarrab iddianamesi;
1- REZA ZARRAB NEDEN TUTUKLANDI, NEYLE SUÇLANIYOR?
ABD, nükleer programı nedeniyle yıllardır İran’a yönelik ambargo uyguluyordu. ABD’nin ambargo kararları Temsilciler Meclisi ve Senato’dan geçerek “yasa” haline geldi. Reza Zarrab hakkındaki iddianame bu çerçevede, “ABD yasalarının ihlal edilmesi” anlamına geliyor. İddianamede Zarrab hakkında dört ayrı suçlama var; ABD’yi dolandırmak, İran ambargosunu ihlal etmek, bankacılık sahtekarlığı ve karapara aklama. Bu suçlardan dolayı Reza Zarrab toplamda 75 yıl hapis cezası istiyor. (ABD dolandırmaktan 5 yıl, İran yaptırımlarını ihlal etmekten 20 yıl, bankacılık sahtekarlığından 30 yıl ve karapara aklamaktan 20 yıl) . İddianamede Zarrab’ın İran devleti ve İran kurumları adına çalışarak, kurduğu komplo şebekesi ile İran’a yönelik yaptırımları, İran lehine ihlal ettiği iddia ediliyor.
2 – İDDİANAME SADECE REZA İÇİN Mİ HAZIRLANDI?
Hayır. İddianamede Reza Zarrab ile birlikte, ikisinin de İran vatandaşı olduğu iki kişi daha var; Camelia Jamshidy (Reza Zarrab’ın Royal Holding’deki çalışanı) ve Hossein Najafzadeh (İran hükümetinin kontrolündeki Mellat Exchange şirketinde üst düzey yetkili).
3- DAVA SADECE ÜÇ KİŞİYE Mİ AÇILDI, GENİŞLEYEBİLİR Mİ?
İddianamede sanıklara ayrılan bölümde Zarrab ve diğer iki kişinin isimleri açıkça yer alırken, ayrıca bir not da düşülmüş durumda. Bu notta, “Bilinen veya bilinmeyen diğer kişiler” ifadesi yer alıyor. İddianamede şüpheliler bölümüne böyle bir ifade konulması, davanın genişletilme ihtimalini de ortaya koyuyor. Zarrab’ın ilişkileri araştırıldıkça, ilerde Türk vatandaşı başka zanlıların da davaya şüpheli olarak dahil edilmesi mümkün olabilir.
4- YARGILAMA NEREDE YAPILACAK?
Reza Zarrab Miami’de yakalandı. Ancak yargılama New York’ta gerçekleştirilecek. Davaya New York Güney Bölgesi savcısı bakıyor.
5- REZA ZARRAB’IN YARGILANMAMA İHTİMALİ VAR MI?
İddianame hazırlandıktan sonra Reza Zarrab’ın yargılanmama ihtimali yok. Ancak yargılama iki şekilde olabilir; Ya Zarrab duruşmada hakim önüne çıkar, ya da ABD yargısıyla “anlaşma” yolunu seçer. Eğer duruşmaya çıkarılırsa, savcının iddiaları ve Reza Zarrab’ın savunmasının ardından suçlu olup olmadığına jüri karar verir. Cezasının ne olacağını da hakim belirler. Eğer ABD yargısıyla “anlaşma” yolunu seçerse, savcılığın öngördüğü 75 yıllık hapis cezasında indirime gidilir, Zarrab da “itirafçı” olur.
6- DELİLLER NELER?
21 sayfalık iddianamedeki en önemli deliller, Reza Zarrab ve şirketlerindeki çalışanlar arasındaki mailler. Savcı, çeşitli para transferi dekontlarını ve mektup taslaklarını içeren bu mailler aracılığıyla para transferlerinin ülkeler arasında nasıl gerçekleştirildiğini, aklanan paranın İran’a nasıl geri getirildiğinin izini sürüyor.
7- DAVA TÜRKİYE’Yİ ETKİLER Mİ?
İddianamede Reza Zarrab’a ait şirketler isim isim yer almış durumda. Bunlar arasında Türkiye’de kurulmuş şirketler de var. Dolayısıyla savcı, Türkiye’deki şirketlerin de kara para aklama, dolandırıcılık ve ambargo delme iddialarına nasıl dahil olduğunu ayrıntısıyla araştıracaktır. Bu çerçevede Türk makamlarından da bilgi isteyecektir. Dava ilerledikçe Türkiye’deki şirketlerin ya da kişilerin, sürece nasıl dahil olduklarına ilişkin ipuçları da ortaya çıkacaktır. Bu çerçevede, 17-25 Aralık’ta Reza Zarrab’ın Türkiye’de yaptığı işler konusunda dönemin hükümeti ile girdiği ilişkilerin de mercek altına alınması mümkün olabilir.
17-15 Aralık yolsuzluk operasyonları çerçevesinde, o dönemde görevde olan dört bakan hakkında savcılar iddianameler hazırlamış, ancak daha sonra bu davalar “paralel yapı komplosu” gerekçesiyle kapatılmıştı. Bu dört bakan’dan üçünün iddianamesinde, Reza Zarrab’la girdikleri ilişkiler “rüşvet, yolsuzluk ve görevi kötüye kullanma” yönünden araştırılmıştı. Dönemin Bakanları olan AB bakanı Egemen Bağış, İçişleri Bakanı Muammer Güler ve Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan için hazırlanan dosyalarda, Zarrab ile ilişkilerine ilişkin deliller ortaya konulmuştu. O dönemde hakkında iddianame hazırlanan Çevre ve Şehircilik Bakanı Bayraktar’ın dosyasında ise Zarrab bağlantısı bulunmuyordu.
Zarrab’ın yargılanma sürecinde, bu çerçevede, üç eski bakan, Bağış, Güler ve Çağlayan’ın dosyalarının da yeniden açılmasının gündeme gelmesi de mümkün.
8- İDDİANAMEDE ZARRAB’IN İRAN DEVLETİ İLE İLİŞKİSİ NASIL KURULUYOR?
İddianamede Zarrab’ın İran ve Türkiye, “çifte vatandaşı” olduğu vurgulanıyor. iddianemede yer verilen bir mektup ise, Zarrab’ın İran Devleti için nasıl çalıştığını belgeliyor.
Mektupta, İran Dini Lideri Ayetullah Hamaney’e övgüler dizen Zarrab, “Zarrab ailesi, İslam devriminin bilgi liderinin gösterdiği yolda Amerikan yaptırımlarını delmek için çalışmaya hazırdır” ifadesi dikkat çekiyor. İran Dini Lideri Ayetullah Hamaney’den “bilge liderimiz”, Amerikan yaptırımlarını delmek için çalışan İran Merkez bankası yetkililerinden ise “saygın insanlar” olarak bahsedilen mektupta aynen şöyle deniyor;
“Yaptırımların çoğaltılacağı ve yoğunlaştırılacağına yönelik trend artık bir sır değil. İran’ın bilge liderinin de açıkladığı gibi, bu yıl bir ekonomik cihad yılı da olacağından, yarım yüzyıllık bir döviz alım-satımı tecrübesine sahip Zarrab ailesi, Türkiye, Birleşik Arap Emirlikleri, Rusya ve Azerbaycan’da şubeler açarak, yaptırımlara karşı mali ve döviz politikalarında her türlü işbirliğinin bir ahlaki görev olduğuna inanmaktadır.”
9 – DAVANIN SAVCISI KİM?
Reza Zarrab’ın dosyasına bakacak olan Amerikalı Savcı Preet Bharara, “Wall Street’i yargılayan savcı” olarak tanınıyor.
1968 doğumlu, Hint asıllı Savcı daha önce Citibank, JP Morgan Chase, Bank of Amerika gibi bankaları ceza ödemeye mahkum ettirmiş, Wall Street’in önemli isimlerini yargılamıştı. Toyota’yı bile tazminat ödemeye mahkum ettiren Bharara, New York borsasındaki yasadışı işlemlere yönelik yaptığı yargılamalarla, ünlü Time Dergisi’ne de haber olmuştu. Time’da “Wall Street’e suç üstü yapan adam” başlığıyla verilen haberde, davanın ayrıntıları yer almıştı. Bharara o dönemde yasadışı piyasa işlemleri yapanlar hakkında açtığı 85 davayı üst üste kazanmıştı. Bharara, 2009′da New York Savcısı olduktan sonra 25 farklı ülkede operasyon yaptırarak da tarihe geçmişti.
10- RECEP TAYYİP ERDOĞAN DAHA ÖNCE ZARRAB İÇİN NE DEMİŞTİ?
Reza Zarrab hakkında Türkiye’de soruşturma açıldığının ortaya çıkmasının ardından dönemin Başbakanı olan Recep Tayyip Erdoğan, Zarrab için “altın ihracatı yapan bir zat. Ülkeye katkısının olduğu biliyorum. Hayır işlerine girdiğini biliyorum” demişti. Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş ve Ekonomi eski Bakanı Nihat Zeybekçi de, Zarrab’a plaket vermişti.
