2024 Altın Defne Edebiyat Ödülü ve Nuri Taner

Bilinen 23 medeniyetin 13’üne ev sahipliği yapan Hatay, 2015 yılında başlamak üzere; Hatay Büyükşehir Belediyesi, Defne Belediyesi ve Antakya Kültür Derneği ile birlikte düzenlediği Altın Defne Edebiyat Ödülü etkinlikleri ile her yıl kentin bir değerinin ödüllendirmesi dikkatleri üzerine çekmektedir. Keşke her il Hatay gibi kültürel değerlerini önemseyebilse.

2024 yılı Altın Defne Edebiyat Ödülünün de değerli dostum şair, yazar, araştırmacı; Türk halkbilim alanında önemli çalışmalara imza atmış bilim insanı Nuri Taner’e verilmesi beni derecesiz mutlu etmiştir.

29 Şubat 1952’de Ağrı, Ozanlar köyünde doğan Nuri Taner, 1971’de fark dersleri verip öğretmen olmuş, Anadolu Üniversitesi AÖF’yi bitirip Ağrı Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü ile Silivri ve Yalova Halk Eğitim merkezlerinde görev yapmış, 1997’de emekli olmuş, emekli olduktan sonra Yalova’ya yerleşerek kitap, kırtasiye ticareti ve yayıncılık yapmıştır.

Öğretmen bir babanın öğretmen çocuğu olup, çocukluğu babasının 1964 yılında başlayan kitapçı dükkânında geçip, çocuk yaşta lise bitene kadar kitaplarla haşır-neşir olmanın, dükkana gelen dergilere ilk göz atmanın, edebiyatı yakından tanımanın verdiği temel yapı edebiyat dünyasındaki başarılarının ilk harcını oluşturmuştur.

İlk şiiri 1968’de ‘Hey’ dergisinde yayınlanan, 1970’te ‘Kefen Parası’ adlı öyküsüyle, öğretmen okulları arasında açılan öykü yarışmasında birincilik kazanan Nuri Taner,1992 yılında folklorla ilgili çalışmalarından ötürü Ankara'da, Folklor Araştırmaları Kurumu tarafından verilen Türk Folkloruna Hizmet Ödülüne layık görülmüş, 2002’de Türk Şiirine Emek Ödülü verilmiş, Motif Dergisi’nin her yıl verdiği 3. Geleneksel Halkbilim Ödülünü almış ve en son 2024 yılında da prestijli ödüllerden Altın Defne Edebiyat Ödülü ile onurlandırılmıştır. Ayrıca 2024 yılı Altın Defne Edebiyat Ödülü ile (adına (Nuri Taner Kitabı, Hazırlayan: Mehmet Karasu) ödüllendirilmiştir.

Yazı ve şiirleri; Bizden Size (1970), Türk Folklor Araştırmaları (1974), Halkbilimi (1978), Türk Folkloru (1980), Damar (1986), İnsancıl (1987), Folklor (1988), Varlık (1991), Çağdaş Türk Dili (1995), Cem (1996), Yalova (1996), Folklor ve Edebiyat (1996), Motif (1996) vb. dergilerde yer almıştır.

Roman, çocuk romanı, şiir, astroloji, masal, efsane, tarih, fıkra, araştırma, inceleme dallarında 16’sı Yalova üzerine olmak üzere 120 kitap yayımlayan; Yalova Araştırmaları, Şiir Bülteni, Yalova Kaymakamı, Yalova Öykü adlarında dergiler de çıkaran Nuri Taner, 2003’ten beri ‘Yalova Şiir Akşamları’ organize etmiş, Edebiyatçılar Derneği üyesi olan Taner, 2014’te halen başkanlığını yaptığı (YAŞAD) ‘Yalova Şair ve Yazarlar Derneği’nin kuruculuğunu yapmıştır. “Kardeş Kentler Buluşması”nı da organize ederek on ilin Şair ve yazar dernekleri ile ortak etkinlikler düzenlemiş olup halen derneğin başkanlığını sürdürmektedir.

Halk kültürü ve masal alanında verdiği ürünlerini, Masal Araştırmaları / Folktale Studies’de, Folklor Araştırmaları’nda, daha sonra da Yalova Araştırmaları adlı süreli yayınlar ve Şiir Bülteni adlı şiir dergisi ile Yalova Kaymakamı adlı karikatür ve mizah dergisiyle sürdürmüştür. Evli, iki çocuk babası olup iki torun dedesidir.

İlk kitabını 1984’te yayınlayan Nuri Taner;

Güneşe Yürüyen Kar (2009), Nemli Toprak (2018), Ateşin Emzirdiği Dağ (2016), Dağın Ağrısı, Karakilise cilt-1(2022), Dağın Ağrısı, Kırıkköprü cilt 2, (2022), Üçleme (2023), Dörtleme (2023) adlı romanları ile dikkatleri üzerine çekmiş; çocuk okuyucular için yayınladığı dokuz çocuk romanıyla da önemli bir boşluğu doldurmuştur.

1999’dan 2024’e kadar 25 yılda 14 şiir kitabı yayınlayan Nuri Taner’in arşivimdeki kitaplarından gelişigüzel aldığım:

“Gülümsüyor Malta taşları

Bir seyir defteri gibi işleniyor

Yağmurun dans ettiği o sokaklarda”

*

“Sığınacağı rüzgâr altı bir yer arar

Anlatmak için bin yıllık öyküsünü

Ses sesi açarsa, dört mevsim bilir

Deniz tutamaz mavi sözünü”

*

“Dökülür kırıklarından

Gece gömlekli ayna

Uyutmaya sallar beşiğini

Gök gözlü Marmara”

*

“Sakın tarama saçlarını,

Üzülürüm.

Ürkütme rüzgarı,

Saçının ışın boyunda dalgalansın.

Bir gelincik bahçesinde

Zamanı dillendirmeden

Bırak

Uyuyakalsın.”

*

“Bir dize,

Dolu dizgin

İnmişse

Denize,

Senin aşkınadır.”

*

“Sen mi denizsin

Saçların mı denizde

Ben mi düş görüyorum

Ne!”

biçimindeki şiir parçalarında betimlemelerin zenginliği, şiirdeki ustalığını sergileyen nefis söylemlerdir.

Nuri Taner’in 1999-2023 yılları arasında yayınladığı on bir öykü ve şiir antolojisi güzel hizmetleri arasında görülenlerdendir.

Nuri Taner edebiyat dünyasında en çok masal araştırmaları ile tanınır. 1984’ten 2017’ye kadar 33 yılda; “Masal Araştırmaları / Folktale Studies-1, İstanbul,1988” adlı önemli

bir masal araştırmaları kitabı ile 36 masal kitabı yayınlayıp Türk masal külliyatına önemli katkı sağlamıştır.

Şair, romancı ve iyi bir halkbilimci olan Nuri Taner, 1998-2016 yılları arasında yayınladığı üç kitapla Yalova Efsanelerini bir araya getirip yayınlayarak kent kültürüne büyük bir hizmet yapmıştır.

1978-1999 yılları arasında yayınladığı çoğu Ağrı ve Yalova üzerine olan 31 adet Araştırma-İnceleme türünde kitaplarla doğup büyüdüğü Ağrı ve halen yaşadığı Yalova kültür ve sanatına yaptığı hizmetler araştırmacı kimliğinin önemli belgeleridir.

Ayrıca, Ortipa Yayıncılık adıyla yayıncılık yapan Taner’in, Yalova’da kültür sanat alanında şair ve yazar arkadaşlarının 46 kitabını yayınlaması da kent kültürüne ve sanata emek verenlere hizmetlerinin işaretidir.

Nuri Taner’in çalışmalarını taktir edip duygu ve görüşlerini: Mehmet Güler’in: “Taner’in ‘Yalova’ kitabına sinen bir Atatürk görüşü var. Her şey bu odaktan görülmüş. Tarih bilincine, doğa sevgisine bu kaynaklık etmiş. Bir başka ve çok önemli öğe de kitaba Nuri Taner’in yazar ve sanatçı kişiliğinin sinmesidir.” sözü; Hayrettin İvgin’in: “Onun ‘Her Yönüyle Yalova’ adlı 1984’te yayımladığı kitabı ile ‘Ağrı İli Bölge Folkloru’ adlı 1978 yılında yayımladığı araştırması, bugün dahi halkbilimcilere kaynaklık eden eserlerdir. Bazı masalları Japonca, Almanca, Romence’ye çevrilerek oralarda yayımlandı, ilkokul ve ortaokul ders kitaplarında yer aldı.” deyişi; M. Güner Demiray’ın: “Dede Korkut toprağıdır Ağrı, Dede Korkut’un ruhu sinmiştir bu yörelerin dağına taşına. İşte Nuri Taner de bir Ağrılıdır. Okumuş, kafasını çağın ışıklarıyla aydınlatmış bir eğitimci, bir halkbilimci olmuştur. Bir yandan yurt çocuklarını eğitirken bir yandan da halkına kulak vermiş, onun kültür değerlerini masallarını dinlemeye başlamıştır. İlk kez çoğunu Ağrı ve yöresinden derlediği masalları yeniden işleyerek ‘Bir Varmış-Bir Yokmuş’ adı altında yayımlamıştır.” Açıklaması; Erhan İzgi’nin: “Ağrı’nın, Silivri’nin ve Yalova’nın halk kültürünü gün ışığına çıkarmak için uzun yıllar emek verip göz nuru dökmüş bir halkbilimci.” biçimindeki görüşlere yürekten katılıyorum.

26 Ekim 1984’te Konya’da düzenlenen Uluslararası Türk Folklor ve Halk Edebiyatı Kongresi’nde tanıştığımız, en son 2023’te Yalova’da görüştüğümüz Nuri Taner’le kırk yıldır süren sanat dostluğumuz anılarımızı canlandırmış, saatlerce sanat ve edebiyat ortamının ortak kadim dostlarımızdan söz etmiştik. Bir şiirinde ‘Uyurken yüreğini yastığının altına koymayı unutma’ diyen ve Yalova’da oturup halkın ürettiği evrensel kültür değerlerini ustaca yansıtan

Nuri Taner’e esenlikler dilerim.