Prostat kanseri, erkekler arasında en sık görülen kanser türlerinden biri olarak sağlık dünyasının radarında.
Son yıllarda yapılan bilimsel çalışmalar, genetik yatkınlığın bu hastalığın riskini önemli ölçüde artırdığını gösterdi.
Ailede prostat kanseri öyküsü bulunan erkeklerin, diğerlerine göre beş kata kadar daha yüksek risk taşıdığı belirtildi.
Uzmanlar, erken teşhisin hayat kurtarıcı olduğunu vurgularken, genetik faktörlerin bu mücadelede kilit rol oynadığını ifade etti.
BİLİM GENETİK ŞİFREYİ ÇÖZÜYOR
Prostat kanserinin tek bir nedene bağlı olmadığını, ancak genetik yatkınlığın risk faktörleri arasında öne çıktığını belirtildi. Ailede prostat kanseri vakası varsa, bireyin riski ciddi şekilde artıyor. Bu, genetik mirasın hastalığın gelişiminde ne kadar etkili olduğunu gösteriyor.
Uluslararası alanda yapılan araştırmalar da bu görüşü destekledi. ABD’deki Johns Hopkins Üniversitesi’nden onkoloji uzmanı Dr. Kenneth Pienta, prostat kanserinin yaklaşık %9’unun kalıtsal olduğunu ve BRCA2 genindeki mutasyonların riski artırdığını ifade ederek, “BRCA2 mutasyonu, sadece kadınlarda meme ve yumurtalık kanseriyle değil, erkeklerde de prostat kanseriyle bağlantılı. Bu genetik değişiklik, hastalığın daha agresif seyrine yol açabiliyor” diye ekledi.
BRCA GENLERİ VE PROSTAT KANSERİ
BRCA1 ve BRCA2 genlerindeki mutasyonlar, meme ve yumurtalık kanserleriyle ilişkilendirilse de, son yıllarda prostat kanseriyle olan bağlantıları da dikkat çekti.
İngiltere’deki Kanser Araştırma Enstitüsü’nden Dr. Rosalind Eeles’in liderliğinde yürütülen bir çalışma, BRCA2 mutasyonu taşıyan erkeklerin prostat kanserine yakalanma olasılığının %20’ye kadar yükseldiğini ortaya koydu. Eeles, “Bu mutasyonlar, kanserin daha genç yaşlarda ortaya çıkmasına ve daha hızlı ilerlemesine neden olabiliyor. Bu nedenle genetik testler, risk grubundaki bireyler için kritik önem taşıyor” dedi.
ÇEVRESEL FAKTÖRLER DE ROL OYNUYOR
Genetik yatkınlık, prostat kanseri riskini artıran tek faktör değil. Obezite, sağlıksız beslenme ve hareketsiz yaşam tarzı, genetik yatkınlığı olan bireylerde kanser riskini daha da artırıyor. Ancak likopen içeren domates gibi gıdalar ve düzenli egzersiz, koruyucu bir etki sağlayabilir.
ERKEN TEŞHİS HAYAT KURTARIYOR
Uzmanlar, genetik yatkınlığı olan erkeklerin 40’lı yaşlardan itibaren düzenli tarama testleri yaptırmasını önerdi.
PSA (Prostat Spesifik Antijen) testi ve multiparametrik prostat MR gibi yöntemler, erken teşhiste kritik rol oynadı.
Erken teşhis, prostat kanserinden ölüm riskini ve metastaz gibi komplikasyonları önemli ölçüde azaltıyor. Aile öyküsü olan bireyler, bu konuda daha dikkatli olmalı.
GENETİK TESTLER GELECEĞİ ŞEKİLLENDİRİYOR
Kanser genetik testleri, risk altındaki bireylerin belirlenmesinde giderek daha fazla kullanılıyor.
BRCA1 ve BRCA2 testleri, ailede kanser öyküsü olan bireyler için erken önlem alma şansı sunuyor.
Test sonuçları pozitif çıkan kişiler, düzenli kontrollerle hastalığın önüne geçebilir.
YAŞAM TARZI DEĞİŞİKLİKLERİYLE RİSK AZALTILABİLİR
Bilim insanları, genetik yatkınlığın değiştirilemez bir faktör olduğunu, ancak yaşam tarzı değişiklikleriyle riskin azaltılabileceğini vurguladı. Harvard Tıp Fakültesi’nden Dr. Lorelei Mucci, “Sağlıklı beslenme, düzenli fiziksel aktivite ve sigaradan uzak durmak, prostat kanseri riskini düşürmede etkili. Özellikle Akdeniz diyeti, bu konuda olumlu sonuçlar veriyor” dedi.
GENETİK MİRASA KARŞI BİLİNÇLİ ADIMLAR
Prostat kanseriyle mücadelede genetik yatkınlık önemli bir rol oynasa da, bilimsel gelişmeler ve uzman önerileri umut vadetti. Erken teşhis, genetik testler ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları, bu hastalığa karşı en güçlü silahlar. Aile öyküsü olan erkeklerin vakit kaybetmeden bir uzmana başvurması, bu savaşta bir adım önde olmalarını sağlayabildi.
