Akaryakıtta sistem değişiyor. Zorunlu olacak

Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı, akaryakıt sektöründe usulsüz fatura kullanımını önlemek ve vergi kaybını azaltmak amacıyla Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) adında yerli ve milli bir sistem geliştirdi.

UTTS'nin altyapı çalışmaları tamamlandı. Bu sistem, vergi mükellefi olan araçları otomatik olarak tanıyacak ve fiş ile faturalarda bu bilgiyi yer almasını sağlayacak. Böylece, araç plakalarının manuel olarak girilmesinden kaynaklanan usulsüz fatura uygulamalarının önüne geçilecek.

VERGİ KAYBI ENGELLENMEYE ÇALIŞILIYOR

Gelir İdaresi Başkanlığı, UTTS ile akaryakıt sektöründe her yıl yaklaşık 15 milyar lira olan vergi kaybını engellemeyi hedefliyor. Sistem, devletin vergi güvenliğini sağlarken aynı zamanda akaryakıt sektöründe rekabet ortamı da oluşturacak.

TARİH BELLİ OLDU

UTTS, sadece vergi mükellefi olan kişi ve kuruluşlar için zorunlu olacak. Bu kişi ve kuruluşların, iş yerlerine ait veya kiraladıkları taşıtlara, 31 Aralık 2024'e kadar taşıt tanıma birimini taktırmaları gerekecek. UTTS kapsamında yükümlü kılınmamış bireysel taşıt sahipleri ise sistemi isteğe bağlı olarak kullanabilecek.

Vergi mükellefleri, akaryakıt harcamalarını gider olarak gösterebilmek için UTTS kapsamında düzenlendiğini gösteren ödeme kaydedici cihaz fişini almak zorunda olacak. 31 Aralık 2024'ten sonra UTTS'den düzenlenmeyen belgeler, vergi kanunları açısından hiç düzenlenmemiş sayılacak ve vergi indirimine konu edilemeyecek.

PLAKA BİLGİSİ MANUEL GİRİŞİ KALDIRILIYOR

Türkiye'de trafiğe kayıtlı 29 milyon taşıtın 8 milyona yakını, akaryakıt harcamalarını gider göstererek vergi indirimi elde eden vergi mükelleflerine hizmet veren araçlardan oluşuyor. Bunların da 3 milyona yakını ticari taşıt tanıma sistemi bulunan araçları kapsıyor.

Mevcut sistemde, akaryakıt dolumu yapılan aracın plaka bilgisini istasyon görevlisi manuel olarak giriyor ve bu da usulsüz fatura oluşturulmasına neden olabiliyor. UTTS ile 2025 başından itibaren bu tür uygulamaların sona ermesi bekleniyor.

SİSTEMİN İŞLEYİŞİ

UTTS'nin kurulumu ve işletme görevi Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından yürütülecek. Akaryakıt dağıtım şirketleri, akaryakıt istasyonu işletmecileri, yetkili donanım üreticileri, yetkili taşıt ve istasyon montaj firmaları, yeni nesil pompa ödeme kaydedici cihaz üreticileri (YN Pompa ÖKC) ve taşıt sahibi mükellefler, sistemin paydaşları arasında yer alıyor.

Sistem kapsamında yükümlü kılınan taşıtların yakıt depo girişlerine taşıt tanıma birimi takılacak ve bu sayede taşıtın sahiplik ve plaka bilgisi kayıt altına alınacak. Akaryakıt istasyonlarında pompa tabancasına takılan taşıt tanıma okuyucu cihaz, şifre çözümleme işlemlerini iletişim modülündeki güvenlikli haberleşme anahtarı ile yapacak. Böylece UTTS yükümlüsü taşıtların yakıt dolum işleminde plaka bilgisi otomatik olarak YN Pompa ÖKC'ye aktarılacak ve fatura ile satışa ilişkin veriler UTTS'ye işlenecek. Bu taşıtlar için artık plaka bilgisinin sisteme elle girilmesi mümkün olmayacak.

KAYIT VE KURULUM AŞAMASI

Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığının UTTS Uygulama Genel Tebliği, 5 Ekim 2023 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Tebliğ ile akaryakıt satışlarında, yeni nesil akaryakıt pompa ödeme kaydedici cihazlara plaka bilgisinin otomatik olarak iletilmesine ve bu kapsamda oluşturulan sistemin teknik özelliklerinin belirlenmesine ilişkin düzenlemeler yapıldı.

UTTS'nin "www.utts.gov.tr" adresli portalı Mart 2024'te paydaşların kullanımına açıldı. Ağustos 2024'e kadar akaryakıt istasyonlarına ilişkin kurulumların teknik hazırlıkları tamamlanacak.

UTTS donanımlarının montaj, onarım ve servis işlemleri, yalnızca Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğünün yetkilendireceği firmalar tarafından yürütülecek. Birim montajını yetkili taşıt montaj firmaları, akaryakıt istasyonlarına taşıt tanıma okuyucusu ve güvenlikli haberleşme cihazının kurulumunu ise yetkili istasyon montaj firmaları yapacak.

Tebliğ kapsamında YN Pompa ÖKC'lerin yazılımlarında güncelleme yapılarak UTTS entegrasyonu sağlanacak. Akaryakıt dağıtım şirketleri, işletmekte oldukları taşıt tanıma sistemlerini UTTS'ye entegre edebilecek.