Biden'in sözünün bir etkisi olur mu?

1985 yılında Dr. Şükrü Elekdağ, ABD Türkiye Büyükelçisi idi. Elekdağ, Uğur Dündar''a verdiği mülakatta, Washington''a tayininin ikinci yılında Türk Etütleri Enstitüsü (Institute of Turkish Studies) kurduğunu ifade ediyor. Bu Enstitü aracılığı ile ABD''de önde gelen 69 bilim insanı Ermeni soykırım iddiasına karşı, 19 Mayıs 1985 günü New York Times ve Washington Post gazetelerinde yarım sayfalık ilan veriyor. Bu ilanda soykırım iddialarının yanlış olduğu ve nedenleri açıklanıyor. Elekdağ, ''''Bu deklarasyon sayesinde, Türkiye birden hamle yaparak, moral ve siyasi üstünlüğe sahip bulunan Ermeni lobilerle arasındaki mesafeyi kapatmayı başardı'''' diyor.
Bu örnek aynı zamanda elçiliklerin ve lobi faaliyetlerinin dış politikadaki önemini gösteriyor. AKP hükümeti Ermeni lobisine ve ABD''de Türkiye karşıtı Senato ve Temsilciler Meclisi üyelerine karşı benzer bir lobi faaliyeti yapamadı. ABD ve Avrupa''da dış politikada lobi faaliyetleri önemlidir.
Türkiye''de; Fethiye''de yerleşik 300 kadar İngiliz ailesi vardı. Bunlar Türkiye için aynı zamanda etkili lobi grubuydu. OHAL ve Başkanlık Sistemi''nden sonra hepsi evlerini satıp çıktılar.
Bidenin soykırım sözünü kullanması, bundan sonrasında ilişkileri çıkar esasına dayalı bir zemine çekecektir. Belki böylesi daha da iyi olacaktır. Zira pazarlık gücümüzü artırmak için, önce dış politikayı iç siyasi popülizmden uzak tutmamız ve güçlü olmamız gerekiyor.
ABD''de yaşayan Ermenilerin, mahkemelerde davalar açarak, Türkiye''den tazminat talepleri ve arkasından toprak talebi şeklindeki yorumlar tamamiyle yanlıştır. Bunun temel nedeni soykırım tamamen bir iddiadır. Ama ABD''de bu iddia sahipleri dava açamaz. Çünkü;
1- Varsayalım ABD''de bir mahkeme tazminat kararı verdi. Bu kararın uygulanması için, davacının Türkiye''ye gelerek, Türk mahkemeleri nezdinde ''''Tanıma ve Tenfiz davası'''' açmaları gerekiyor. Türkiye''de uygulanması için Türk Mahkemeleri''nin de bu kararı tanıması gerekiyor. Kaldı ki, Biden bildirgede ''''bu Türkiye''yi suçlama değildir'''' diyor.
2- Uluslararası hukuka göre, soykırıma maruz kalmış ve sağ kurtulmuş olanlar ancak tazminat davası açabiliyor. Mirasçıları dava açamıyor.
3- Böyle bir iddianın Uluslararası Ceza Mahkemesi''nde görülmesi için, her iki tarafın da bu mahkemenin yetkisini kabul etmesi gerekir. Yetkisi anlaşmayı imzalayan ülkeler için geçerlidir. Türkiye bu anlaşmada taraf değildir. Yine T 24''ten Mehmet Yılmaz''ın da belirttiği gibi bu mahkeme; ülkeleri değil suçu işleyen bireyleri cezalandırmaya yetkilidir.
Ekonomiye gelince; Türk-Amerikan ilişkilerinin bozulması veya yaşanan sorunlar, doların uluslararası para olması nedeni ile her ülkeyi etkiler. Türkiye''de de zaten spekülatörler bu ilişkileri kullanıyor. Biden''in soykırım sözünü önceden değerlendirmişti. Dolar kuru 8,31''e yükseldi.
Bundan sonra eğer biz Türkiye olarak ihtiyatlı ve doğru adımlar atarsak, bu işi iç politikada kullanmaya kalkmazsak, Biden''in sözünün hiçbir etkisi olmaz.

Yazarın Diğer Yazıları