Büyük oyun enerjide

Orta Asya ve Hazar enerji kaynaklarıyla hatları üzerindeki mücadele bütün şiddetiyle sürüyor. Petrol ve doğalgazın damgasını bastığı bu büyük mücadele Yeni Büyük Oyun’un belirleyici faktörlerinin başında geliyor.

Bush yönetiminin 11 Eylül’den sonra yürürlüğe koyduğu yeni petrol (enerji) stratejisi, küresel anlamda Ortadoğu, Hazar, Orta Asya’yı merkez alarak, çevrenin yani merkezi Avrasya dışında Afrika, Latin Amerika ve Okyanuslar’daki enerji kaynaklarının denetimini askeri anlamda sağlamaktır. Bush yönetimi içinde özellikle başkan yardımcısı Cheney bu stratejinin baş mimarıdır. Irak işgalinin temel nedeni bu küresel enerji stratejisinde yatmaktadır. Büyük Petrol Oyunu’na dahil olmak isteyen Irak’taki Kürt yönetiminin ABD ve İngilizler’le çatışmasının ilk tohumları bugünlerde atılıyor. Barzani, Kerkük başta olmak üzere Kuzey bölgesindeki petrol yataklarını yabancı şirketlerle tek başına işletmek, Bağdat’ı devreden çıkartmak istiyor. Buna karşılık, hem Washington hem de Bağdat’taki hükümet, Kürtler’in petrol konusunda yabancılarla bağlayıcı anlaşmalar yapamayacağını öne sürüyor. Oysa ABD ve İngilizler’in Irak’taki egemenliğinin yeni yapılandırılan yol haritasında Kürtler’in Irak petrolleri üzerinde “mülkiyet” hakkı bulunmuyor. Bu yüzden Barzani için, PKK yüzünden Türkiye’nin Kuzey Irak’a askeri müdahelesinden çok, petrol konusunda çevresinde giderek daralan çemberin baskısı önem taşıyor.

Türkiye ise Bakü Tiflis Ceyhan’ın açılmasıyla Orta Asya ve Hazar enerji koridorunun dünyaya açılan vanası durumuna geldi. Mavi Akım gaz hattıyla birlikte çoklu enerji hatlarının geçtiği kilit ülkeye dönüşen Türkiye konusunda yeni enerji emperyalizminin lideri Rusya ne düşünüyor?
Özellikle AB’nin doğalgazının yüzde yetmişini sağlayan Rusya’nın gazdaki emperyalist fiat baskıları ve şantajları yüzünden Avrupa Birliği, Azerbaycan-Türkiye’nin Bakü-Erzurum ortak doğalgaz hattıyla Hazar doğalgazını Avrupa’ya ihraç edecek Nabucco projesine bel bağlamış durumda. AB liderleri ileride Türkmenistan’ın da katılımıyla Rusya’nın gelecekte Avrupa’yı gazsız bırakması operasyonlarına karşı alternatif arıyorlar. Ya Ruslar Nabucco operasyonuna nasıl bakıyorlar? Bir kaç ay önce Türkiye’yi ziyaret eden Rusya Ulusal Güvenlik Enerji Fonu Genel Müdürü Konstantin Simonov, yaptığı açıklamada bakın neler söylemiş:

“Türkiye seçimini yapmalı: Türkiye Avrupa’ya gidecek gazın kapısı ve güneyin o en önemli transit ülkesi. Avrupa ise ne Türkiye’yi ne de Rusya’yı Avrupa ülkesi olarak görmek istiyor ama Türkiye, Rusya’nın mı yoksa Orta Asya’nın mı kapısı olacak asıl sorun bu.”
Gaz emperyalizminin sözcüsü Simonov, daha sonra şu tehditkar sözleri söylüyor:
“Bize gaz konusunda ters düşüp Avrupa Birliğini dinlediniz. Türkiye yanlış yapmaya başladı.”
Rus sözcüsünün tehditleri bir yana, öte yandan, İran ile Türkiye arasındaki gaz anlaşmasına büyük tepki gösteren ABD’nin baskısı da önümüzdeki günlerde artacak. Türkiye enerji konusundaki büyük oyunda Rusya ya da Batı tercihi karşısında ne yapacağını bilemiyor?
Kendi seçeneği yok mu acaba?

Yazarın Diğer Yazıları