Demokraside erozyon

Freedom House (Özgürlük Evi)  2019 raporunun kapağında, "Dünyada Demokrasi inişte" diyor.

Fredoom House; 1941 yılında, Hitler ve Mussolini Faşizmi ile  komünist  stalinin insanlığa verdikleri zarara tepki üstüne kurulmuş, merkezi Washington'da olan ve dünyanın birçok bölgesinde ülkelerde şubeleri bulunan  kâr amacı gütmeye bir sivil toplum örgütüdür. 

Bu kuruluş her sene bütün ülkelerde anketler yapıyor ve insan hakları ve demokratik özgürlükler endeksi yayınlıyor. Ülkeleri, yaptığı anket sonucuna göre, insan hakları ve demokratik özgürlükler açısından,  "özgür, yarı özgür ve özgür olmayan ülkeler" olarak tasnif ediyor.

Dünya, insan hakları ve demokratik özgürlükler açısından 2008 yılına kadar iyileşme gösterdi, 2008 yılında sonra kötüleşmeye başladı.

Aşağıdaki tablodan anlaşılacağı gibi;

* Dünya ülkelerinin 1988 yılında yüzde 35.8'i özgür ülke statüsünde  iken, 2008 yılında bu oran yüzde 46.1'e yükseldi ve fakat 2018 yılında yeniden yüzde 44.1'e geriledi.

* Yine dünya ülkelerinin 1988 yılında yüzde 37.8'si özür olmayan ülke statüsünde iken, 2008 yılında bu oran yüzde 21.8'e geriledi ve fakat  2018 yılında yeniden yüzde 25.6'ya yükseldi.

 

             Ülkeler özgürlük endeksi ( yüzde )

 

Yıl

Özgür

Kısmen özgür

Özgür olmayan

1988

35,8

26,7

37,6

1998

45,5

28,3

26,2

2008

46,1

32,2

21,8

2018

44,1

30,3

25,6

     

 

 

 

 

Ülke sayısı olarak değilde, dünya nüfusu olarak yapılan özgürlük endeksinde ise, 2018 yılında Dünya nüfusunun yalnızca yüzde 39'u insan hakları ve demokratik özgürlükler olarak özgür yaşıyor. Dünya nüfusunun yüzde 61'i ise  yine insan hakları ve demokratik özgürlükler açısından kısmen özgür ve özgür olmayan nüfustan oluşuyor.

2018 Dünya Nüfusu 7.6 milyardır. Bu nüfusun; 

* Özgür nüfus, 2 964 milyon, yüzde 39'u

* Kısmen Özgür Nüfus, 1 824 milyon, yüzde 24'ü,

* Özgür olmayan nüfus, 2 812 milyon,  yüzde 37'sidir.

Özgür olmayan ülkeler Asya (Rusya dahil ) ve Afrika'nın büyük kısmını oluşturuyor. Güney Amerika da özgür olmayan tek ülke Venezuela'dır. Dünyanın kalanında özgür olmayan ülke yoktur.

Öte yandan 2018 yılı içinde,  insan hakları ve siyasi özgürlükler puanında dünyada 68 ülkede düşüş yaşanırken, 50 ülkede artış yaşanmıştır.

Raporda Trumph'ı dünyada demokrasiyi ateşe veren lider olarak tarif edilmektedir. ABD' de demokrasi alanında olumsuz gelişmelere neden olarak, Rusların ABD seçimlerine müdahale tartışması, hukukun üstünlüğünde ortaya çıkan kayıplar, sığınmacıların yasal haklarının kısıtlanması, göçmenlere uygulanan ayırımcı ve sert önlemler  gösteriliyor.

2018 yılı özgürlük endeksinde ABD'nin Puan 100 üzerinden  86'dır. Oysaki Demokratik ülkeler, Kanada'nın 98, Avusturalya'nın 97, Japonya'nın 96, Almanya'nın 94,  İngiltere'nin 93, Fransa'nın 90'dır. 

ABD, halk tarafından kurulmuş demokrasi örneği bir ülkedir. Ne var ki  başkanlık sistemi ve başkanın sınırlı bile olsa yetkileri nedeniyle, eğer demokrasiyi hazmetmemiş Trump gibi birisi ise demokrasiye zarar verebileceğini gösteriyor.

 

Yazarın Diğer Yazıları