Çalışan işçiler "meslek hastalığı", memurlar da "vazife malulü" kapsamında bulunuyor. İşini yapmaya engel sağlık sorunu olanlar vergi indirimi talebinde bulunarak erken emekli olabilir. Engelli vatandaşlar her yıl belirlenen miktarda vergi indirimi alarak gelirlerini artırarak erken emeklilik fırsatı yakalıyor.
Harp, vazife malulleri, 15 Temmuz gazileri, dul ve yetimlerine 1 konut ile sınırlı olmak kaydıyla faizsiz konut kredisinden yararlanma hakkı bulunuyor. Toplu Konut İdaresi tarafından ayrıca öncelik sıralamasına göre belirlenen hak sahiplerine, bir konut ile sınırlı olmak kaydıyla yapılan konutlardan; yüzde10 peşin ve 240 ay vade sabit taksitlerle konut edinme imkânı veriliyor.
Sabah’tan Hazal Ateş’in haberine göre; Sosyal Güvenlik Kurumu, vergi indirimi ile emeklilik, vazife malullerine sağlanan haklara ilişkin merak edilen sorulara yanıt verdi. İşte 15 soru ve yanıtları:
1- FAİZSİZ KONUT KREDİSİNDEN KİMLER YARARLANABİLİR
Emekli Sandığı, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında harp veya vazife malulü olmaları sebebiyle aylık bağlananlar, 15 Temmuz gazileri, dul ve yetimleri faizsiz konut kredisinden yararlanma hakkı bulunuyor.
2- KREDİDEN YARARLANACAK HAK SAHİPLERİ ARASINDA ÖNCELİK SIRALAMASI NASIL İŞLİYOR
Hak sahiplerinin talepte bulunması halinde öncelikle malulün kendisine, faizsiz kredi hakkından yararlanmaksızın ölümü halinde dul eşine, eşi hayatta değilse ya da evlendiyse çocuklardan birisine Toplu Konut İdaresi tarafından veriliyor. Yetim aylığı almakta olması kaydıyla talepte bulunan çocuklarına müştereken, bunlar olmadığında öncelikle anaya veya babaya bir konut ile sınırlı olmak üzere veriliyor.
3-KREDİDEN YARARLANMAK İÇİN ''HAK SAHİPLİĞİ BELGESİ'' NEREDEN ALINIYOR
Kredi kullanabilecek kişilerin görev alanına göre Kamu Görevlileri Ödemeler Daire Başkanlığı, Bağımsız ve Hizmet Akdiyle Çalışanlar Daire Başkanlığı ya da SGK il müdürlüklerine dilekçe başvurması gerekiyor. E-devlet üzerinden "faizsiz konut kredisi ve TOKİ kampanya hak sahipliği belgesi başvurusu" bölü tıklanarak başvuru yapılabilir.
4- KULLANILAN KREDİ BORCU TAHSİLATI NASIL GERÇEKLEŞTİRİLİYOR?
Kredi hak sahibi tarafından ödeniyorsa aylığının dörtte biri oranında kesinti yapılıyor. Aylık bağlanmayan ya da kesilen müşterek kredi açılmış çocukların geri ödemelerinde ise, ödemenin başladığı tarihte aylığa bağlanan çocukların geri ödemeye esas olarak tahsil edilen aylığının 4''te birinin yüzde 25 fazlası aylık taksit kabul edilir ve borç bitene kadar hak sahibi çocuk tarafından bankaya yatırılır.
5-BORÇ BİTMEDEN AYLIĞI KESİLENLER YA DA AYLIK ALMAYAN HAK SAHİPLERİ NASIL ÖDEME YAPACAK?
Sosyal Güvenlik Kurumu, kredi kullananlardan her ne suretle olursa olsun aylığı kesilenlerin aylıklarının kesildiğini ve bakiye borç tutarını Ziraat Bankası''na bildiriyor.Kurumdan aylık almayan, kamu kurum statüsünde olmayan bir yerde çalışan kredi kullanıcılarının bakiye kredi borcu, kurumdan almış olduğu son aylığının 4''te birinin yüzde 25 fazlası aylık taksit kabul edilerek her ayın yirminci günü akşamına kadar bankaya krediyi kullananlar tarafından yatırılıyor.
6-FAİZSİZ KONUT KREDİSİ DIŞINDA KONUT EDİNDİRMEDE SAĞLANAN KOLAYLIK VAR MIDIR?
TOKİ konut satış kampanyaları düzenlenmekte olup kapsama giren ve öncelik sıralamasına göre belirlenen hak sahiplerine, bir konut ile sınırlı olmak kaydıyla yapılan konutlardan; yüzde10 peşin ve 240 ay vade sabit taksitlerle konut edinme imkânı veriliyor.
7-EĞİTİM ÖĞRETİM YARDIMINDAN KİMLER FAYDALANABİLİR?
Eğitim ve öğretim yardımı, öğrenimi devam eden, vazife veya harp malullüğü aylığı alanların, erbaş ve erlerin, güvenlik korucusu ve sivillerin kendilerine ve çocuklarına ödeniyor.
8-EĞİTİM YARDIMI İÇİN NEREYE BAŞVURU YAPILIYOR?
Eğitim ve öğretim yardımı ödemeleri yılda bir defa olmak üzere, başvuru şartı aranmaksızın 1 Eylül-31 Aralık tarihleri arasında YÖK ve MEB sistemlerinden öğrenim durumu ve seviyesi tespit edilen hak sahiplerine toptan ödeniyor. Talep e-Devlet üzerinden "Eğitim Öğretim Yardımı Talebi" bölümünü tıklayarak da gerçekleştirebilir.
9- EK ÖDEME (TÜTÜN İKRAMİYESİ) KİMLER FAYDALANABİLİR?
Harp veya vazife malullüğü (gazi) aylığı bağlananlarla bunların hak sahiplerine (dul ve yetimlerine), bu kapsamda olup da tekrar çalışmaya başlamaları nedeniyle maaşları kesilenlere her yıl ek ödeme (tütün ikramiyesi) veriliyor. Yılın ilk üç ayında 1 Ocak tarihinde belirlenen memur maaş katsayısı esas alınarak ödeniyor. Ek ödeme ödenmesi müracaata tabi bulunmuyor.
10-MESKENLERDE KULLANILAN ELEKTRİK, SU TARİFESİNDE İNDİRİMDEN KİMLER FAYDALANABİLİR?
Vatani hizmet tertibinden aylık alanlar, vazife ve harp malulleri ve bunların dul ve yetimleri uygulamadan faydalanabilir. SGK, Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Kamu Görevlileri Emeklilik Daire Başkanlığı''na dilekçeyle müracaat edilmesi gerekiyor.
11- EMEKLİLİK İÇİN VERGİ İNDİRİMİNDEN KİMLER YARARLANABİLİR?
Sağlık sorunları nedeniyle işe gitmek de zorlananların emeklilik işlemlerinde bazı ayrıcalıklar tanınıyor. Bunların başında gelir vergisi matrahından yapılan indirimler geliyor. Şeker hastası ya da astım hastası olanlar da sağlık kurulundan alacağınız yeterlilik raporu ile vergi indirimine başvurabiliyor. Alınacak vergi indirimi ile SGK''ya yapacağınız başvuru sonucunda da erken emekli olunabilir. Çalışma gücünün asgari yüzde 80''ini kaybetmiş olan çalışanlar birinci derecede engelli, asgari yüzde 60''ını kaybedenler ikinci derece engelli, asgari yüzde 40''ını kaybedenler de üçüncü derece engelli sayılıyor. Bu oranlara göre gelir vergisi matrahından indirim sağlanan çalışanlara emeklilik için gerekli sigortalılık süresi, prim gün sayısında farklı koşullar uygulanıyor.
12-VERGİ İNDİRİMİ İLE EMEKLİLİK ŞARTLARI NELER?
Vergi indirimi alarak SGK''ya başvurup emeklilik talebinde bulunacaksanız sırası ile sigortalı olarak bir kurumda çalışılması, sağlık kurulundan en az yüzde 40 engelli raporu alınması ve vergi dairesinden vergi muafiyetine hak kazanılması gerekiyor.
13- VERGİ İNDİRİMİ UYGULAMASI NASIL İŞLİYOR, YARARLANMAK İÇİN NEREYE BAŞVURULUYOR?
Kendisi, eşi ya da çocuğu yüzde 40 veya daha fazla oranda engelli olanlar, engelli sağlık raporu ile bağlı bulunduğu iş yerinin vergi dairesine başvurarak engelli indirimi hakkı elde edebiliyor. İşveren kendisine vergi dairesinden iletilen bu yazıya istinaden engellilik oranına göre çalışanın bordrosuna gelir vergisi matrahından engelli indirimi tutarını düşürüyor. Böylece çalışanın vergisi daha düşük bir matrahtan hesaplanıyor, ay sonunda çalışanın ücretine yansıtılıyor.
14-SİGORTALILIK BAŞLAMA TARİHİ DİKKATE ALINIYOR MU?
Engelli indiriminden yararlanan işçilerin (kendi engelli olmak şartıyla) erken emekli olma hakkı bulunuyor. Bu haktan yararlanabilmek için çalışanın ilk sigortalılığının 1 Ekim 2008''den önce başlaması, 15 yıl sigortalılık, 3 bin 600 prim gün şartını gerekiyor. İkinci ve üçüncü derece engellilerde ise sigortalılık yılı ve prim günü şartı ilk işe giriş tarihine göre değişkenlik gösteriyor.
15-VERGİ İNDİRİMİ SORGULAMASINI NEREDEN YAPILABİLİR?
Engelli vergi indirimi sorgulama sayfasına giriş yapılarak kimlik numarası ve soyadı ile vergi indirimi başvurusu sorgulanabilir. Merkez Sağlık Kurulu''nca tespit edilen çalışma gücü kayıp oranlarına göre belirlenen engellilik dereceleri Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından engellinin başvurduğu Vergi Dairesi Başkanlığı''na veya defterdarlığa bildirilir.
