Finlandiya'nın bizdeki yeri başka

Finlandiya'nın bizdeki yeri başka

Biz Finlandiya, PKK''ya kucak açıyor, diye tavır koyuyoruz. PKK''yı silmezseniz NATO''ya giremezsiniz, diyoruz. İskandinav ülkeleri içinde, en bariz PKK''cı İsveç. Finlandiya''da PKK nasıl yer tutmuş bilgim yok.

Finlandiya deyince aklıma Türkler gelir. Birileri "Türk"ü ayırıp ısrarla "Tatar" dese de, orada Türkler kendilerini "Finlandiya Türkleri" diye adlandırırlar. "Tatar"ı eklediklerinde de "Tatar-Türk" derler.

Abdullah Battal Taymas''ın, "Rus İhtilalinden Hatıralar 1917 - 1919" kitabını (Ötüken Neşriyat) lise yıllarında okumuşum. Kazanlı Abdullah Battal Taymas (1883-1969), maceralı bir yolculukla Sovyetler''den kaçmayı kaçarak Finlendiya''ya geçmiş ve 12921-1925 arısında bu ülkede yaşamış. Finlandiya üzerinde Avrupa''ya oradan Türkiye''ye geçen başka Turancı aydınlar da vardır.

Finlandiya''ya yerleşen Türkler 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren İdil boyunda Nijninovgorod vilâyetinden Finlandiya''ya göç etmişler. Göçlerine ekonomik sebep gösterilir. İskandinavya o sıra Rus Çarlığı içinde. Finlandiya 1919''da bağımsızlığını kazanıyor. Türkler de Finlandiya vatandaşı oluyorlar. Fin hükûmeti tarafından bir İslâm cemaati olarak tanıyorlar. Finlandiya Türkleri, 1925''te "Finlandiya Cemaat-i İslâmiyesi" çatısı altında dayanışıyorlar. Fin-Türk Halk Mektebini Himaye Cemiyeti''nin kuruyorlar ve Türkiye ile temasa geçiyorlar okul açmak için destek istiyorlar.

Edebiyatçılarımızın çok iyi bildiği şair-yazar Şükûfe Nihal (Başar) (1896-1973), 1932''de üç günlüğüne Finlandiya''ya gidiyor, seyahat kitabı "Finlandiya" 1935''te yayınlanıyor.

Prof. Dr. Hülya Argunşah "Bir Cumhuriyet Kadını: Şükûfe Nihal" (Timaş Yayınları, 404 s.) kitabında bize tatmin edici bilgiler verir: 

"Şükûfe Nihal''in gerek gazete ve dergilerde yer alan özellikle Anadolu seyahatlerini teşvik eden yazılarıyla seyahat notları, gerekse kitaplaştırılmış olan Domaniç Dağlarının Yolcusu ve Finlandiya''da hâkim olan unsur, Cumhuriyet aydınlarının memleketi yüksek medeniyetler seviyesine yükseltmek isteyen idealist bakış tarzıdır. Bu aydın sorumluluğuyla yazar, kafasında daima gezdiği yerleri imar etme fikriyle dolaşır. Asıl medeniyet seviyesine Anadolu köyleri ve köylülerinin durumunu iyileştirmek ve onları iyi bir hayat seviyesine yükseltmekle ulaşılabileceğine inanmaktadır. Bunun için en iyi örnek ülke olarak Finlandiya''yı görür. Topyekûn ve köyden başlayan bir çalışmayla medeni seviyeye gelen Finlandiya''ya seyahat eden yazar, kitaplaştırdığı intibalarıyla aydınımıza yol göstermek istemiştir."

Hülya Angunşah şu bilgileri de ekler:

"Finlandiya, Şükûfe Nihal''in 1932 yılında bu ülkeye yaptığı gezi üzerine yazdığı bir kitaptır. Bu gezide, hayran olduğu Finlandiya''yı tanıyan Şükûfe Nihal, birçok bakımdan imkânsızlıklarına rağmen çalışkan insanları sayesinde yeni doğan medeniyetin güzelliğini okuyucusuyla paylaşmak ister.

Sanatkârda bu kitabın yazılmasına yol açan seyahat, Grigoriy Petrov''un Beyaz Zambaklar Ülkesinde adlı eserinin okunması üzerine gerçekleşmiştir. Kitabın giriş kısmında yer alan ''Finlandiya''yı Niçin Yazdım?'' başlıklı yazıda da bu belirtilir:

''Finlandiya''yı on, on beş yıl önce okuduğum Beyaz Zambaklar Ülkesinde adlı eserle tanıdım. ''İyi, doğru, güzel'', insanlar üzerinde en çekici şeylerdir. Ben bunların Fin toprağında en yalansız, en lekesiz olarak bulunduğunu sezdim. O gündenberi Finlandiya sevgisi içimde her gün biraz daha büyüdü; biraz daha kökleşti... Lakin, oraya bir gezi yapmak, bana, erişilmez bir hayal gibi geliyordu. Üç yıl oluyor; bir fırsatla nihâyet Finlandiya''yı; bu temiz insanlar, ince şiirler ve renkler toprağını gördüm.

Bu güzellikler, bu şiirler ve yüksek insanlar yurdu beni kendisine sonsuz bir sevgi ile bağladı...''"

Hülya Argunşah Hocamızın hatırlattığı gibi Finlandiya deyince akla "Beyaz Zambaklar Ülkesinde" gelir. Yazarı Grigoriy Petrov sanılanın aksine Rus''tur. Rusça müsveddeleri Bulgarcaya tercüme edilmiş ve ilkin bu dilde basılmıştır

Tartışmaların bir faydası oldu: Finlandiya''yı, ora Türklerini tanımaya başladık.

Yazarın Diğer Yazıları