Geçen yıl Kasım ayında yayınlanan 7256 sayılı torba yasa ile foreks işlemleri ‘diğer sermaye piyasası araçları’ arasına dahil edildi. Gelir Vergisi Kanunu 67’nci maddesi uyarınca bu gruptaki sermaye piyasası araçlarından yüzde 10 gelir vergisi kesintisi yapılıyor. Ancak yabancı para ile yapılan işlemlerde matrah tespitinde kur farkının dikkate alınmayacağına ilişkin yasa hükmüne rağmen, bazı aracı kurumların, 257 seri numaralı tebliğdeki açıklamayı esas alarak zarar edilen işlemlerden de kesinti yaptığı kaydediliyor.
Son dönemlerde ilginin oldukça yoğunlaştığı kaldıraçlı alım satım işlemlerinin vergilendirilmesinde, aracı kurumların matrah hesabında dikkate alınmaması gereken kur farkını da göz önünde bulundurarak işlem yaptığı kaydediliyor.
Konuyla ilgili yaptığı araştırmayı paylaşan Gelir İdaresi E. Strateji Geliştirme Daire Başkanı, Yeni Ekonomi Danışmanlık A.Ş. Kurucu Ortağı Nazmi Karyağdı, EUR/USD paritesi üzerinden yapılan işlemde, paritenin bir ‘fiyat’ olduğunu belirterek pozisyon açılması ve kapatılması sırasında değerlerin TL’ye dönüştürülemeyeceğini bildirdi.
FOREKS İŞLEMİNİN KARLA MI YOKSA ZARARLA MI SONUÇLANDIĞI İNCELENMELİ
Kur ile parite farkı kavramlar iken hesaplamada ikisinin aynı gibi değerlendirildiğinin altını çizen Karyağdı, “Forekste işlemler parite üzerinden yapılır. Yani kur kullanılarak açılan ve kapatılan pozisyonların değeri (matrah) TL''ye dönüştürülmez. Paritenin zaten kendisi bir fiyattır ” ifadelerini kullandı.
Karyağdı, “Foreks işleminde zaten kendisi bir fiyat olan paritenin baz alınması ve bunun değerinde meydana gelen farklılaşmaya bağlı olarak, Foreks işleminin kârla mı yoksa zararla mı sonuçlandığı incelenmelidir” dedi.
Foreks işleminde hiçbir zaman TL''ye dönüşüm yapılmadığını, yani dolar/TL kurunun kullanılmadığını kaydeden Nazmi Karyağdı, “Bunun için de yatırımcı lehine veya aleyhine kurdan kaynaklanan bir değer artışı veya bir değer azalışı söz konusu olmamaktadır. Tüm kâr ve zarar hesaplamaları tamamen paritedeki değişim baz alınarak tespit edilmektedir” şeklinde konuştu.
TEBLİĞ''DE DEĞİŞİKLİK YAPILMALI
Vergileme tekniği bağlamında pozisyonun açılması sırasındaki TL kurunu ve daha sonra da pozisyonun kapatılması sırasındaki TL kurunu baz alarak matrah hesaplamasının, Foreks işleminin özüne uymadığını dile getiren Karyağdı, “Bu sebeple de İdarenin 257 seri nolu GVGT’de bir ekleme yaparak sorunu çözmesi haksız vergilemenin önüne geçeceği gibi yatırımcılarımızın yurtdışına gitmesini de engelleyecektir” dedi.
Örnek bir hesapla pozisyon zararı nasıl gerçekleşiyor?
1.000 $ teminat bedeli ile 1’e 10 oranında kaldıraç oranı ile kaldıraç sonucu 10.000 $ sermaye elde edilmiş olsun. Pozisyon öncesi EUR/USD paritesi 1,25 olsun. Pozisyon açma işlemi olarak da ALIŞ yapılsın. Bu tarih itibariyle de 1$= 5 olsun. Açılan pozisyon sonucu elde edilen 8.000 EUR olacaktır. Bir müddet sonra Pozisyon Kapatma İşlemi olarak SATIŞ yapılsın. Pozisyonun Kapatılmasına Esas EUR/USD Paritesinin 1,20’ye düştüğünü ve o günkü kurun da 1$=8 olduğunu varsayalım. Pozisyonun kapatılması sonucu elde edilen USD: 9.600$ olur. Açılan ve Kapatılan Pozisyondan Doğan Brüt Kar/Zarar (USD) (10.000$ - 9.600$=) 400$ zarar olacaktır. Bu durumda da herhangi bir stopaj hesaplanmaması gerekir. Ancak GİB’in görüşünden hareketle yapılan hesaplamada ise pozisyon zararı 500$’dır. ((1.25- 1.20)*10000= - 500$) İşlem zararla sonuçlanmasına karşın 418.75 $ stopaj yapılmaktadır.
(10.000*1.20*8) - (10.000*1.25*5) = 33.500 33.500*0.1/8 = 418,75$
Kaynak: Hüseyin Gökçe/Dünya
