Gabar’ın 2 bin 500 yıllık gizli apartmanı: 7 katlı mağara mucizesi! İşte tarihçesi

Güçlükonak ilçesine bağlı Akdizgin köyü Gabar Dağı Kırkağaç mevkiinde, sarp kayalara oyulmuş benzersiz yapı, yedi katlı birbirine bağlı odalardan meydana geliyor.

Yöre halkınca “Ulya Şeyhan” olarak anılan bu “7 katlı apartman mağara”, katmanlı mimarisiyle çağdaş apartmanları çağrıştırıyor.

İçerisinde barınma alanlarının yanı sıra ibadet ve öğrenim için ayrılmış bölümler barındırıyor.

Yüzlerce mağaranın yer aldığı bölge, manevi değer taşıdığı için özel bir yere sahip; doğa yürüyüşleri ve fotoğrafçılık için gözde bir nokta olurken, maceracılara görsel ziyafet sunuyor.

Birçok yeri dolaştığını ve bu harikadan uzun süre uzak kaldığı için hayıflandığını belirten Devran Mola, “Milattan önce 2 bin 500 yıllara dayanan bir mağara şeklinde apartman odacıklar söz konusu. Daha önde gerek ev olarak gerek medrese olarak, diğer yaşam alanları olarak kullanmışlar. Büyük bir bölümü tahripten dolayı yıkılmasına rağmen halen apartman etkisini gösteriyor” dedi.

Dilovan Mete ise “Şırnak’ın doğal güzelliklerinden her zaman mahrum bırakıldık. Böyle tarihi yerlere yeni 2 yıldır görmeye başladık. Burada hem apartman mağaralarını gezdik. Şırnak bölgesinin birçok tarihi yerleri oraların gelip görülmesi gereken alanlar. Buranın doğal güzellikleri var, dağın temiz havasını alıyoruz. Burada arkadaş gruplarımızla beraber doğa yürüyüşü yaptık. Piknik tadında geziler düzenledik, gelip görülmesi gerekilen bir yer” diye konuştu.

Tarihi mekanları keşfetmek üzere dernek kurduklarını ve bu yolla bölgeyi merak eden ziyaretçileri ağırladıklarını söyleyen Metin Baykara, apartman mağaraları çevresini doğa meraklıları için yürüyüş rotalarına dönüştürdüklerini dile getirdi.

GABAR DAĞI 7 KATLI MAĞARA TARİHÇESİ

Şırnak'ın Güçlükonak ilçesine bağlı Akdizgin köyü, Gabar Dağı Kırkağaç mevkiinde yer alan "7 katlı apartman mağara" (yerel adıyla Ulya Şeyhan), Mezopotamya'nın kadim tarihine uzanan benzersiz bir tarihi yerleşim alanıdır.

Sarp kayalıklara oyulmuş bu yapı, yedi farklı katmanda birbirine bağlı odacıklardan oluşur ve katmanlı mimarisiyle modern apartmanları andırdığı için bu isimle anılır.

Mağaranın kökeni, MÖ 2500 yıllarına, yani Tunç Çağı'na dayanır; bu dönemde ev, medrese ve diğer yaşam alanları olarak kullanıldığı tahmin edilmektedir.

Bölge, Mezopotamya uygarlıklarının (Sümerler, Asurlular ve Hititler gibi) etkisi altında kalmış, stratejik konumu nedeniyle savunma ve yerleşim amaçlı geliştirilmiştir.

Yedi katlı sistem, doğal kaya oyuklarını insan eliyle genişleterek oluşturulmuş; her kat arasında dar tünellerle bağlantı sağlanmış. İçeride barınma odalarının yanı sıra ibadet ve eğitim bölümleri bulunur, bu da manevi bir merkez olduğunu gösterir.

Antik dönemde konut ve eğitim merkezi olarak işlev görmüş. Ortaçağ'da ise Asur ve Arap dönemlerinde sığınak veya dini mekan olarak kullanılmış olabilir. Yöredeki yüzlerce (yaklaşık 360) mağara, Gabar Dağı'nı bir "mağara şehri"ne dönüştürür; bunlar insanlık tarihinin en eski yerleşim izlerini taşır ve 50.000 yıl öncesine kadar uzanan kanıtlar barındırır.

Gabar Dağı, Güneydoğu Toroslar'ın bir parçasıdır; kireçtaşı ve volkanik kayaçlardan oluşan yapısı, karstik mağara oluşumuna elverişlidir. Dağ, Dicle Nehri ile çevrili olup, binlerce mağara ve vadiye ev sahipliği yapar.

Gabar Dağı, 20. yüzyılın sonlarında terör olayları nedeniyle yasaklı bir bölgeydi; bu, mağaranın uzun süre gizli kalmasına neden oldu. 2021'den itibaren güvenlik önlemleriyle erişim serbestleşti ve Şırnak Üniversitesi gibi kurumlar trekking etkinlikleri düzenleyerek tanıtıma başladı. 2025'te keşfedilen "Hazara Mağara Şehri" ile birlikte, Ulya Şeyhan'ın turizm potansiyeli vurgulandı; Şırnak Kültür ve Turizm İl Müdürü Celal Baz, bölgenin "insanlık tarihinin büyük işlerini" yansıttığını belirtti.

Günümüzde doğa yürüyüşü, fotoğrafçılık ve kültürel turlar için popüler bir rota haline gelmiş, ancak tahribat nedeniyle koruma çalışmaları devam etmektedir.Bu mağara, Mezopotamya'nın gizemli mirasını simgelerken, bölgenin huzur ortamıyla turizme açılması, tarih meraklıları için yeni bir keşif kapısı aralamıştır. Ziyaret için yerel rehberler önerilir, zira arazi zorludur.