Dünyaca ünlü sokak sanatçısı Banksy, Londra’nın duvarlarını yeni eserleriyle bir kez daha açık hava galerisine çevirdi. 5-7 Ağustos 2024 tarihlerinde, üç gün üst üste ortaya çıkan hayvan temalı duvar resimleri, keçi, fil ve maymun figürleriyle dikkat çekti. Sanatçının Instagram hesabından doğruladığı eserler, iklim değişikliğinden toplumsal kaosa kadar güncel meselelere işaret etti. Banksy’nin bu hızlı ve çarpıcı serisi, sanat dünyasında ve sosyal medyada yoğun tartışmalara yol açtı.
ÜÇ GÜN, ÜÇ ESER, BİNLERCE YORUM
Banksy’nin serisi, 5 Ağustos Pazartesi günü Londra’nın güneybatısındaki Kew Köprüsü yakınlarında bir CCTV kamerasının üzerinde beliren dağ keçisiyle başladı. Şablon tekniğiyle çizilen keçi, uçurumun kenarında tehlikeli bir pozisyonda tasvir edildi. Ertesi gün, Chelsea’de bir binanın tuğla örülü pencerelerinden birbirine uzanan iki fil silueti ortaya çıktı. 7 Ağustos Çarşamba günü ise Doğu Londra’daki Brick Lane’de bir demiryolu köprüsünde sallanan üç maymun figürü belirdi. Banksy, eserlerin anlamını açıklamasa da, sosyal medya kullanıcıları ve sanat eleştirmenleri, bu serinin ardındaki mesajları çözmek için kolları sıvadı.
UZMANLARDAN ÇARPICI YORUMLAR
Sanat tarihçisi ve Bristol Üniversitesi’nden Prof. Paul Gough, The Guardian’a yaptığı açıklamada, “Banksy’nin hayvan temalı eserleri, vahşi yaşamın kentleşmeyle yok oluşuna ve İngiltere’deki toplumsal huzursuzluğa güçlü bir eleştiri. Keçi, toplumun kaosun eşiğindeki kırılganlığını; filler, görmezden gelinen büyük sorunları; maymunlar ise kolektif çaresizliği sembolize ediyor olabilir” dedi. Gough, Banksy’nin eserlerinin her zaman çok katmanlı olduğunu ve izleyiciyi düşünmeye sevk ettiğini vurguladı.
Londra’daki Courtauld Enstitüsü’nden sanat eleştirmeni Dr. Ruth Millington, Banksy’nin hayvan serisini iklim değişikliğiyle ilişkilendirdi. Millington, “Bu eserler, kentleşmenin vahşi yaşamı beton ormanlara hapsettiğine dair bir uyarı. Banksy, doğanın çığlığını duvarlara taşıyor” dedi. Millington, sanatçının Glastonbury Festivali’nde sergilediği göçmen teknesi enstalasyonunun da benzer bir toplumsal eleştiri içerdiğini hatırlattı.
TOPLUMSAL KAOS VE İKLİM KRİZİ Mİ?
Banksy’nin eserleri, İngiltere’de başlayan ve aşırı sağcı grupların öncülük ettiği protestoların gölgesinde ortaya çıktı. Sosyal medyada popüler bir teori, sanatçının hayvan figürleriyle bu kaotik ortamı eleştirdiğini öne sürdü. Instagram’da bir kullanıcı, “Keçi, uçurumun kenarındaki İngiltere toplumunu; filler, odadaki görmezden gelinen sorunları temsil ediyor” yorumunu yaptı. Bir başka kullanıcı ise, “Banksy, kentleşmenin hayvanları şehirlerden uzaklaştırdığını söylüyor. Tek görevimiz gezegeni korumaktı, ama berbat ettik” dedi.
İklim değişikliği, Banksy’nin eserlerinde sıkça işlenen bir tema. King’s College London’dan çevre bilimci Prof. Mark Maslin, “Banksy’nin hayvan serisi, insanlığın doğayla ilişkisindeki başarısızlığı gözler önüne seriyor. Beton ormanlarda hapsolan hayvanlar, gezegenin alarm zillerini çalıyor” dedi.
Maslin, Banksy’nin sanatının, bilimsel verileri halka ulaştırmada güçlü bir araç olduğunu belirtti.
BANKSY’NİN TARTIŞMALI GEÇMİŞİ
Banksy’nin son serisi, Glastonbury Festivali’nde sergilediği göçmen teknesi enstalasyonunun ardından geldi. Idles ve Little Simz’in performansları sırasında kalabalık sörfü yapan bu tekne, dönemin İçişleri Bakanı James Cleverly tarafından “göçmen krizini önemsizleştirdiği” gerekçesiyle “aşağılık” olarak nitelendirilmişti. Ancak sanat çevreleri, Banksy’nin bu eserle mülteci krizine dikkat çektiğini savundu.
Sanatçının eserleri, sıkça çalınma ve vandallıkla karşı karşıya. Ağustos 2024’te, Banksy’nin hayvan serisinin dördüncü eseri olan uluyan kurt silueti, Peckham’da bir uydu anteninden saatler içinde çalındı. Paris’te 2015 Bataclan saldırısı anısına yaptığı bir eserin de çalınması, Banksy’nin eserlerinin hem sanatsal hem de maddi değerini gözler önüne serdi.
SANAT MI, AKTİVİZM Mİ?
Banksy’nin kimliği hâlâ bir sır. Sanatçının Bristollu Robin Gunningham olduğunu iddia etse de, bu iddia doğrulanmadı.
Sanat dünyası, Banksy’nin serisinin devam edip etmeyeceğini merak ediyor. Sotheby’s müzayede evinden sanat danışmanı Alex Branczik, “Banksy’nin eserleri, sadece estetik değil, aynı zamanda bir çağın ruhunu yansıttı. Bu seri, onun en güçlü işlerinden biri olabilir” dedi.
GELECEK NE GETİRECEK?
Banksy’nin hayvan temalı serisi, 14 Ağustos’ta Londra Hayvanat Bahçesi’nin kepengini kaldıran bir goril resmiyle dokuzuncu eserle tamamlandı. Sanatçının ekibi bu eserin serinin finali olduğunu doğruladı. Ancak Banksy’nin öngörülemez doğası, yeni sürprizlere her zaman kapı araladı.
Londra’nın duvarlarında yankılanan bu hayvan çığlıkları, Banksy’nin sanatıyla bir kez daha dünyayı sarsıyor. Sanatçı, sessiz ama güçlü mesajlarıyla, izleyenleri hem hayran bırakıyor hem de derin düşüncelere sürükledi.
