Çalışan emeklilerin emekli aylıklarının kesilip kesilmeyeceği konusunda; kamuoyuna yansıyan haberler üzerine tereddütler yaşanmaktadır. Emekliler, işe girerlerse emekli aylıklarının kesileceğinden tedirgin. Çalışan emeklilerde ise emekli aylıklarının geriye dönük iptal olacağı tedirginliği. Öncelikle peşin peşin çalışan emeklinin aylıklarının kesilmesi ile ilgili yeni bir düzenleme bulunmadığını belirtmekte fayda var. Hali hazırda yürürlükte bulunan mevzuat çerçevesinde işlemler yürütülüyor.
1/10/2008 tarihinde yapılan yasa değişikliği nedeniyle söz konusu tarihten önce ya da sonra işe başlayan emeklilerin çalışmaları durumda uygulanacak kurallar farklılık göstermektedir. Diğer bir ifade ile milat olarak 2008 Ekim ayı başından önce ya da sonra ilk defa sigortanız olup olmadığı çalışan emeklinin aylığının kesilip kesilmeyeceğini belirliyor.
1-) 1/10/2008 tarihinden sonra ilk defa sigortalı olup emekli olanlar için:
2008 Ekim ayı başından sonra sigortalı olanlardan emeklilik koşullarını sağlayarak yaşlılık aylığı alanların tekrar çalışması durumunda emekli aylıkları kesilecektir. Bu emeklilerin çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi itibariyle aylık almaya devam etmeleri olanaklı değildir. Örneğin yaşlılık aylığı alan bir emeklinin 2025 Mart ayında işe girmesi durumunda 2025 Nisan ayından itibaren aylığı kesilecektir. Sadece tarımsal faaliyetlerde kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar bu uygulamanın istisnasını oluşturmakta ve aylıkları kesilmemektedir.
Bilindiği üzere sosyal güvenlik destek primine tabi olunması hem emekli aylığının alınmasını hem de aylığın kesilmeden çalışılmasını sağlamaktadır. Söz konusu emeklilerin sosyal güvenlik destek primine tabi çalışma olanağı da bulunmamaktadır. Bu nedenle çalışan emekli zorunlu sigortaya tabi olacak; kısa vade, uzun vade ve genel sağlık sigortası primi ödenecektir. Emeklilik sonrası girdiği işten ayrılması ile ikinci kez yaşlılık aylığı bağlanacaktır. Bu defa ikinci kez bağlanan aylıklara; son defa çalıştığı işyerinden yapılan bildirimler de katılarak yeniden yaşlılık aylığı hesabı yapılacaktır.
Engelli emekliler için de farklı bir uygulama söz konusu değildir. Engelli emeklilere bağlanan aylık da yaşlılık aylığı statüsünde bulunduğu için; ilk defa 2008 Ekim başından sonra sigortalı olan engelliler de emekli aylığı alırken işe girerlerse emekli aylıkları kesilecektir. Akabinde tekrar işten ayrılmaları ile ikinci kez emekli olabileceklerdir.
2008 sonrası işe girenler halen emeklilik koşullarını sağlamaya çabalıyorlar. Sadece özel emeklilik koşullarını sağlayabilenler, örneğin engelliler emekli olmaya başladılar ve emekli aylığı alırken çalışamayacaklarını öğrenmiş bulunuyorlar. Bu durum ile 2008 sonrası işe girenlerin emekliliği arttıkça daha çok karşılaşılacak. Doğal olarak da yakınma konusu olacak. Diğer taraftan da kayıt dışı çalışmayı besleyen bir kola dönüşecek.
2-) 1/10/2008 tarihinden önce ilk defa sigortalı olup emekli olanlar için:
1/10/2008 tarihinden önce ilk defa sigortalı olup emekli olanların tekrar işe girmeleri durumunda emekli aylıkları kesilmeden çalışmaya devam edebileceklerdir. Bunun için çalıştıkları işyeri tarafından sosyal güvenlik destek primine tabi tutulmaları yeterlidir. Emeklilerin söz konusu hakları ile ilgili yeni bir düzenleme yapılmamıştır. Emeklilikte yaşa takılanlar yasası kapsamında emekli olanlar için de aynı koşullar geçerli olmaya devam etmektedir.
Söz konusu emekliler sosyal güvenlik destek primine tabi çalışabilecekleri gibi emekli aylıklarını kestirerek zorunlu sigortaya da tabi olabilirler. Bu durumda da tekrar emekliliğe karar verip işten çıkmak koşulunu sağlayarak ikinci emekli aylıkları bağlanacaktır. Yeni emekli aylıkları, eski aylığın üzerine yeni bildirilen hizmetlerin de dikkate alınması ile tekrar hesaplanacaktır. Benzer bir düzenleme Ekim 2008 sonrası işe giren emeklilerin çalışmaları durumuna getirilebilir.
Yine engelli indirimi ile emekli olanlarda da farklı bir düzenleme bulunmamaktadır. İlk defa 2008 Ekim başından önce sigortalı olup emekli olmuş olan engelli emekliler de yaşlılık aylığı alırken çalışmaları halinde aylıkları kesilmeyecektir.
3-) Kamu sektöründe işe giren emeklilerin durumu:
4/a (SSK), 4/b (Bağ-Kur) veya 4/c (Emekli Sandığı) statüsünde emekli iken; 5335 sayılı yasa kapsamında (kamu sektöründe) 4/a (SSK) ya da 4/c (Emekli Sandığı) statüsünde çalışanların aylıkları kesilmeye devam edilmektedir.
Söz konusu emeklilerin çalışmaya başlamaları ile yaşlılık aylıkları, işe girdikleri tarihi takip eden ödeme dönemi başında kesilecektir. Dolayısıyla zorunlu sigortaya tabi olacaklar, sosyal güvenlik destek primine ise tabi olmayacaklardır. Kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortasına ait primi ödenecektir. İşten çıkarak ikinci kez yaşlılık aylığı bağlanması durumunda; son yaşlılık aylık, eski aylığın kesildiği tarihten sonra aylıklara yapılacak artışlar uygulanarak aylık başlangıç tarihi itibarıyla bulunan tutarı ile emeklilik sonrası çalışmaya ait kısmi aylığın toplamından oluşacaktır.
---------
Sorularınız için e-posta adresi: hkaganoyken@gmail.com
