İGDAŞ Genel Müdürü Dr. Mithat Bülent ÖZMEN ile İGDAŞ bünyesinde yürütülen deprem çalışmaları üzerine konuştuk.
- Deprem Türkiye’nin ve İstanbul’un bir gerçeği. Deprem riskini yönetebilme ve afete yönelik önlemler alma konusunda kurumlara büyük görevler düşüyor. Peki, İGDAŞ depreme nasıl hazırlanıyor?
İGDAŞ olarak uzun yıllardır depreme karşı projeler geliştiriyoruz. Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve TÜBİTAK iş birliği ile Deprem Risk Azaltım Sistemini hayata geçirdik. Deprem sonrası gaz akışını otomatik olarak kesebilecek kabiliyette olan bu akıllı sistemle Erken Uyarı Sistemini entegre ederek hassas ölçüme dayalı teknolojik geliştirme ve güncellemeleri hayata geçirdik.
- Deprem Erken Uyarı Sistemi’nin işleyişi hakkında bize bilgi verebilir misiniz?
Deprem Erken Uyarı Sistemi, Kandilli Rasathanesi''nin Marmara kıyılarında bulunan deprem sensörleri ve İGDAŞ''ın ana kumanda merkezi arasında 7/24 veri akışı sağlıyor. Meydana gelen deprem bilgisi, veri transferi yoluyla afetin kıyıya ulaşmasından 5-10 saniye önce Marmara kıyılarındaki alıcılar üzerinden İGDAŞ''ın ana kumanda merkezine aktarılıyor. Yer hareketlerini algılayan 850 kayıt cihazı sayesinde deprem alarmının hemen ardından tüm istasyonlardan yapılan doğal gaz dağıtımı anlık olarak kesilebiliyor. Biz bu sistem sayesinde tüm İstanbul’un gaz akışını depremin kıyıya ulaşmasından 5-10 saniye önce kesebilme kabiliyetine sahibiz. Böylelikle deprem esnasında doğal gaz hatlarında meydana gelebilecek hasarlarından kaynaklı ikincil felaketlerin önüne geçmiş oluyoruz.
Yine bu sistem, “deprem oldu, gazı kestik ama en çok hasar nerede? Öncelikli nereye müdahale edeceğiz?” gibi sorulara cevap üretiyor. Ayrıca gerçek zamanlı deprem riski haritaları oluşturma ve bu haritaları acil müdahale ekipleri ile paylaşma gibi afet yönetimine dair kritik bir görevi de yerine getiriyor. Sistem sayesinde depremden sonraki 15 dakika içerisinde otomatik olarak üretilen hasar öngörü raporu ilgili tüm personelimize ulaşmaktadır. 7/24 esasına göre çalışan İGDAŞ''ın acil müdahale ekiplerine online olarak ulaşan bu raporlar, deprem sonrası doğal gaz altyapısı ve bina üst stokunda oluşabilecek muhtemel hasarları gösteriyor. Böylece ilgili personelimiz, bölgesel ve noktasal olarak nereye müdahale edeceğini öngörebiliyor ve buna göre harekete geçebiliyor.
- Biliyoruz ki İstanbul, deprem kuşağında bir şehir. Depreme hazırlıklı olmak için öncelikli olarak bilinçli olmak gerekir bu konuda neler söylemek istersiniz?
Sizin de belirttiğiniz gibi İstanbul aktif fay hatlarının ve bu hatların kırılma noktalarının bulduğu bir bölgede. Hiç kuşku yok ki deprem İstanbul’un kaçınılmaz bir gerçeği. Şehir nüfusunun yoğun olması olası afetlerde çok fazla can ve mal kaybına neden oluyor. Yaşanan afetler birkaç yıl içerisinde unutularak alınması gereken önlemler gecikebiliyor. Bu nedenle önce deprem gerçeğinin farkında olmak gerekir. Bu farkındalık önlem almayı da beraberinde getirecektir. Deprem farkındalığın oluşturulması ve deprem konusunda toplumun eğitilmesi için bizim gibi kurumlara çok önemli görevler düşmektedir. Bu bilinçle biz de AKUT Vakfı ile işbirliği yaparak Deprem Farkındalık Projesi’ni başlattık.
- Bu iş birliğinin doğuş noktası nedir?
AKUT Vakfı, her türlü doğal afet konusunda deneyimli ve arama-kurtarma çalışmaları alanında büyük başarılara imza atmış bir kurum. İşinin uzmanı çalışanları sayesinde birçok olayda binlerce insanın hayatını kurtararak onlara yeni bir yaşam kazandıran bir oluşum. Bu nedenle biz de çalışanlarımızı ve ailelerini deprem konusunda bilgilendirirken AKUT Vakfı’nın tecrübelerinden yararlanmak istedik.
- Deprem Farkındalık Projesi ile ilgili daha detaylı bilgi alabilir miyiz?
Öncelikle deprem riskini yönetebilme, afete yönelik önlem alma ve toplumu bilinçlendirme konusunda bizim gibi büyük kurumlara büyük görevler düşüyor. Buradan hareketle Deprem Farkındalık Projesi’ni başlattık. Bu proje kapsamında İGDAŞ çalışanlarına ve ailelerine deprem bilinçlendirilme eğitimleri veriyoruz. Eğitim sonrasında da çalışanlarımıza afet anında ve sonrasında tüm ihtiyaçlarını karşılayacak acil durum çantası dağıtıyoruz.
Bu eğitimler, deprem öncesi, deprem anı ve deprem sonrasında yapılması gerekenler, ilk müdahale bilgisi ve acil durum çantasında bulunması gereken malzemeler ve bu malzemelerin kullanımı gibi içeriklerden oluşmaktadır. Amacımız çalışanlarımızın farkındalığını arttırarak deprem konusunda bilinç kazandırmaktır.
- Bu proje sadece çalışanlarınızla mı sınırlı
Tabi ki sadece çalışanlarımız ile sınırlı değil tüm İstanbullulara dönük bir proje. İGDAŞ’ın en geniş çaplı sosyal sorumluluk projelerinden biri olan Deprem Farkındalık Projesi’nde, deprem farkındalığına dikkat çekmek üzere kurgulanan “Depreme Hazır Mısınız? filmiyle birlikte “Depremde Yapılması Gerekenler”, “Depremle İlgili Doğru Bilinen Yanlışlar”, “ Acil Durum Çantası Kullanımı” ve AKUT Vakfı Başkanı Nasuh Mahruki’nin anlatımı ile “Deprem Bilinçlendirme ” filmleri gibi eğitici içerikler de yer alıyor. Bu içeriklerimizi deprem farkındalığı yaratma adına bir çok ulusal mecra kanalıyla 16 milyon İstanbullu ile paylaşıyoruz.
Son olarak neler söylemek istersiniz?
Biz, İstanbullulara güvenli doğal gaz arzı sağlayarak daha güvenli bir yaşamı hedefliyoruz. 16 milyon İstanbullunun hayatı bizler için çok önemli. Bu nedenle deprem farkındalık faaliyetlerini kurumumuzun öncelikli sorumluluklarından biri haline getirdik. Teknolojik gelişmeler ve diğer etkenler imkân verdikçe yeni projeler üretmeye ve mevcut projelerimizi güncellemeye devam ediyoruz. İGDAŞ, altyapı tedbirleri ve inovatif projeleri ile depreme en hazır kurumlardan biri olmaya devam edecek.
