İnme, dünya genelinde kalp hastalıkları ve kanserden sonra en sık ölüm nedenlerinden biri olarak öne çıktı. Beyne kan akışının kesilmesi veya damar yırtılması sonucu ortaya çıkan bu durum, kalıcı sakatlıklara ve hatta ölüme yol açabildi.
Bilimsel araştırmalar ve uzman görüşleri, inme riskini azaltmada dört temel sağlık faktörünün etkili olduğunu gösterdi.
Hipertansiyon kontrolü, sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve sigara kullanımının bırakılması. Bu faktörlerin uygulanması, inme riskini önemli ölçüde düşürebilir.
HİPERTANSİYON: İNMENİN BİR NUMARALI DÜŞMANI
Yüksek tansiyon, inme riskini artıran en önemli değiştirilebilir faktör olarak kabul edildi.
Hipertansiyon, hem iskemik hem de hemorajik inme için ciddi bir risk faktörü. Kan basıncını 140/90 mmHg’nin altında tutmak, inme riskini %35-45 oranında azaltabilir.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, hipertansiyon kontrol altına alındığında inme vakalarının önemli bir kısmı önlenebildi.
ABD’deki Mayo Clinic’ten kardiyolog Dr. Francisco Lopez-Jimenez, “Kan basıncını düzenli ölçmek ve gerekirse antihipertansif ilaçlarla tedavi etmek, inme önlemede ilk adım olmalı” diye ekledi.
SAĞLIKLI BESLENME: BEYNİ BESLEYEN DİYET
Beslenme alışkanlıkları, inme riskini doğrudan etkiledi. Akdeniz tipi diyet, inme önlemede en etkili beslenme modellerinden biri olarak öne çıktı.
Harvard T.H. Chan Halk Sağlığı Okulu’ndan Dr. Walter Willett, “Sebze, meyve, tam tahıllar ve zeytinyağı ağırlıklı bir diyet, damar sağlığını koruyor ve inme riskini azaltıyor” dedi.
American Heart Association’ın bir çalışması, yüksek tuzlu gıdalar ve işlenmiş et tüketiminin inme riskini artırdığını, buna karşın lif açısından zengin gıdaların koruyucu etki gösterdiğini ortaya koydu.
Beslenme ve Diyet Bölümü’nden Dyt. Nilüfer Tokgöz, “Potasyum açısından zengin gıdalar, örneğin muz ve ıspanak, kan basıncını dengeleyerek inme riskini düşürüyor” dedi.
DÜZENLİ EGZERSİZ: DAMARLARI AÇIK TUTUN
Fiziksel aktivite, inme riskini azaltmada kritik bir rol oynadı. Dünya Sağlık Örgütü, haftada en az 150 dakika orta şiddette aerobik egzersiz yapılmasını önerdi.
İngiltere’deki Oxford Üniversitesi’nden nörolog Dr. Peter Rothwell, “Düzenli egzersiz, kan dolaşımını iyileştiriyor, kolesterol seviyelerini düşürüyor ve damar tıkanıklığı riskini azaltıyor” dedi.
Yürüyüş, yüzme veya bisiklet gibi aktiviteler, inme riskini %20’ye kadar azaltabilir.
Araştırmalar, egzersizin sadece fiziksel değil, zihinsel sağlığı da destekleyerek inme sonrası iyileşme sürecini olumlu etkilediğini gösterdi.
SİGARAYI BIRAKIN: RİSKİ YARI YARIYA DÜŞÜRÜN
Sigara, damar duvarlarında hasara yol açarak pıhtı oluşumunu tetikledi. Sigarayı bırakanlarda inme riski, beş yıl içinde içmeyenlerle aynı seviyeye iniyor. ABD’deki Johns Hopkins Üniversitesi’nden Dr. Ana Navas-Acien, “Pasif içicilik bile inme riskini %30 artırıyor. Sigarayı bırakmak, sadece kendiniz için değil, çevrenizdekiler için de koruyucu bir adım” dedi. Bilimsel çalışmalar, sigara bırakıldığında damar sağlığının hızla iyileştiğini ve inme riskinin önemli ölçüde azaldığını doğruladı.
DEĞİŞTİRİLEMEYEN FAKTÖRLER VE ERKEN MÜDAHALE
Yaş, cinsiyet, ırk ve aile öyküsü gibi değiştirilemeyen risk faktörleri de inme riskini etkileyebiliyor. 55 yaşından sonra her 10 yılda inme riski ikiye katlanırken, erkeklerde kadınlara göre daha yüksek risk gözlendi. Ancak uzmanlar, değiştirilebilir faktörlere odaklanmanın bu riskleri dengeleyebileceğini vurguladı. Ailede inme öyküsü olan bireylerin düzenli sağlık kontrolleri yaptırması ve risk faktörlerini yönetmesi şart.
ERKEN MÜDAHALE HAYAT KURTARIYOR
Yüzde felç, kol veya bacakta güçsüzlük, konuşma bozukluğu, ani şiddetli baş ağrısı veya görme kaybı. Bu belirtiler fark edildiğinde, ilk 4,5 saat içinde pıhtı eritici tedavi (tPA) uygulanması, hastaların üçte birinin tamamen iyileşmesini sağlayabildi.
Apollo Hastaneleri’nden nörolog Dr. Sudhir Kumar, “İnme tedavisinde her saniye önemli. Hastaneye erken ulaşmak, kalıcı hasarı önleyebilir” dedi.
BİLİNÇLİ ADIMLARLA İNMEDEN KORUNUN
İnme, önlenebilir bir sağlık sorunu olarak dikkat çekti. Hipertansiyon kontrolü, sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve sigarayı bırakma gibi dört temel sağlık faktörü, inme riskini büyük ölçüde azaltabilir.
Uzmanlar, bu adımların sadece inmeden korunmada değil, genel sağlık üzerinde de olumlu etkiler yarattığını vurguladı.
