"İran'a ambargolarda Türkiye istisna isteyecek"

"İran'a ambargolarda Türkiye istisna isteyecek"
İran'ın ABD'nin taleplerini kabul etmesinin; teslim olacağı anlamına geleceğini belirten Emekli Büyükelçi Onur Öymen, "Ekonomik yönden, ABD, İran'a nefes aldırmayacak" dedi.

Fatih ERBOZ/Ankara

ABD'nin İsrail'in de etkisiyle İran'a karşı tutumu değişmiyor. ABD Dışişleri Bakanı Pompeo'nun, "tarihin en sert yaptırımlarını uygulayacağız" yönündeki açıklamaları ise tartışılmaya devam ediyor. Emekli Büyükelçi Onur Öymen, İran'ın ABD'nin taleplerini kabul etmesinin; teslim olacağı anlamına geleceğini belirterek, "İran'ın yaptırımları kolay kabul etmeyeceği belli. Bu şartlarda; ben, her şeye rağmen İran'a yönelik bir sıcak çatışma beklemiyorum. Ancak, ekonomik yönden, ABD, İran'a nefes aldırmayacak. Türkiye ise bu şartlarda petrol ve doğal gaz açısından bağımlı olduğu İran'a yönelik yaptırımlarda istisna isteyecektir" dedi.

Pompeo'nun diplomaside beklenmeyecek kadar sert bir dil kullandığını söyleyen Onur Öymen, şöyle devam etti,

"İran'ın bu talepleri kabul etmesi, tam anlamıyla teslim olması, şimdiye kadar savunduğu bütün görüşlerinden vazgeçmesi anlamına geliyor. Eğer bunlar, ABD'nin vazgeçilmez talepleriyse bunlardan vazgeçmek zor. Satrançta olduğu gibi bir açılış gambiti ise, yani müzakereye açık, aşırı taleplerle ortaya çıkıp, makul bir çizgiye gelmek istiyorsa ABD bu başka. Avrupalıların tutumu önemli. Avrupalılar, açıkça ters düştüler ABD'ye. Onların da bir uzlaşma arayacaklarını düşünüyorum, özellikle füzeler konusunda. Mevcut antlaşmaya ek füze sınırlandırması için çalışırlarsa, ya da ikinci bir füze antlaşması yaparlarsa, bu, uzlaşmanın kapısını açabilir."

"CİDDİ BİR DİPLOMATİK KRİZİN İÇİNDEYİZ"

İran'ın bu antlaşmaya nasıl yaklaşacağının da önemli olduğunu dile getiren Emekli Büyükelçi Onur Öymen, "Daha iyisini sağlamışken, 5 artı bir antlaşmasında vermediğini verir mi, Trump'u tatmin etmek için bu da, ayrı bir konu. Burada İsrail'in tutumu önemli, İsrail'in bunun peşini bırakmayacağı anlaşılıyor. ABD'nin de İsrail'in etkisiyle böyle bir tavır içine girdiği anlaşılıyor" şeklinde konuştu.

ABD'nin ayrıca iç politikadan dikkatleri dış politikaya çekmek için böyle önemli bir krize ihtiyacı olduğuna da değinen Onur Öymen şunları kaydetti:

"Pompeo, zaten radikal tutumları ile tanınıyor. İçinden geçtiğimiz süreç, İran konusunda zor bir aşamaya geldiğimizi gösteriyor. Bunun silâhlı bir çatışmaya dönüşme ihtimalini, her şeye rağmen çok kuvvetli görmüyorum. Daha ağır yaptırımlar uygulayabilirler. İran'ı ekonomik açıdan nefes alamayacak duruma getirebilirler. Avrupa şirketlerine yaptırım getirebilirler. Doğal gaz ve petrol ihraç eden ülkelere istisna getirebilirler. Sonuçta ciddî bir diplomatik krize giriyoruz ya da girdik."

"ABD HEM SIKIŞTIRIYOR, HEM KAYBETMEK İSTEMİYOR"

Türkiye'nin tutumunun zor olduğunu ifade eden Onur Öymen, "Bir taraftan, siyasî iktidar, ABD ile ipleri kopartmak istemiyor. Diğer taraftan İran ile ticareti sürdürme ihtiyacımız var. Türkiye'ye petrol ve doğal gaz konusunda istisna tanınırsa meselâ füze konusunda antlaşma olmasın gibi, ya da diğer konularda, Türkiye'nin çok fazla ön plana çıkacağını sanmıyorum. En azından kendi çıkarlarını ilgilendiren konularda istisna isteyecektir" diye konuştu. Öymen sözlerini şöyle tamamladı:

"Zarrab konusunda çıkartılacak sonuçlar var. ABD'nin koyduğu ambargolara uymayanlara nasıl davrandığını görmüş olduk. Öte yandan, ABD'nin biraz esnek tavır takındığına dönük işaretler var ama daha net görmedik. Halk Bankası'na ceza verilecek mi, ne kadar verilecek, bunu ertelediler. Hakan Atila'ya daha az bir ceza verdiler. Belli ki; Türkiye'yi büsbütün karşılarına almak istemiyorlar. Bir taraftan gözdağı veriyorlar, ama, diğer taraftan da büsbütün harcamak istemiyorlar."