Birçok profesyonel, her talebi kabul etme veya her görevi üstlenme isteğiyle karşı karşıya kalıyor. Ancak, bu durumu fark etmeden devam ettirmek, tükenmişlik sendromu, kaygı bozuklukları ve depresyon gibi ciddi sonuçlar doğurabiliyor.
Psikolog ve stres yönetimi uzmanı Dr. Amy Sullivan, "Çalışanlar sıklıkla kendilerini, her teklife ‘evet’ demek zorunda hissediyorlar. Ancak, sürekli başkalarının isteklerine evet demek, kişinin kendi sınırlarını ihlal etmesine ve tükenmişlik yaşamasına yol açabiliyor" diyor.
‘Hayır’ demek, sadece kişisel sınırlarınızı korumakla kalmaz, aynı zamanda işyerindeki verimliliğinizi de artırır.
İşyeri sağlığı uzmanı Dr. David Miller, "Bir çalışanın, kendisine sunulan her iş teklifini kabul etmesi, işin kalitesini ve verimliliği olumsuz etkileyebilir. Sınır koymak, daha odaklı ve verimli bir çalışma ortamı oluşturur" dedi.
BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR: ‘HAYIR’ DEMEK, BEYİN SAĞLIĞI İÇİN FAYDALIDIR
Bilimsel araştırmalar, ‘hayır’ demenin psikolojik ve nörolojik açıdan faydalar sağladığını gösteriyor.
2016’da yapılan bir araştırma, sınır koymanın ve “hayır” demenin beyin üzerinde rahatlatıcı bir etkisi olduğunu ortaya koydu.
Nörolog Dr. Sarah Johnson, “Hayır demek, vücutta stres hormonu kortizol seviyelerini düşürür. Bu, sinir sistemini rahatlatır ve kişinin daha iyi bir karar verme yeteneğine sahip olmasını sağlar” açıklamasını yaptı.
Ayrıca, araştırmalar ‘hayır’ demenin özgüven artırıcı etkisi olduğunu da gösteriyor. Bir kişinin, kendisine gelen taleplere ve baskılara karşı durabilmesi, duygusal dengeyi sağlamasına yardımcı olur.
Klinik psikolog Dr. Mark Thompson, "İşyerinde veya günlük yaşamda sınır koyabilmek, bireyin kendini değerli hissetmesine ve başkalarına karşı daha sağlıklı sınırlar oluşturmasına olanak tanır. Bu da stres seviyelerini doğal bir şekilde azaltır" diyor.
HAYIR DEMEK NEDEN ZOR?
Birçok çalışan, özellikle iş dünyasında ‘hayır’ demeyi güç bir davranış olarak görmekte. Bu durumun birkaç nedeni vardır: İnsanlar genellikle başkalarını hayal kırıklığına uğratmaktan korkar ve bu yüzden talepleri kabul etme eğilimindedirler. Ayrıca, bazı kişiler, işlerinde ilerlemek için sürekli olarak başkalarına yardımcı olmanın gerek olduğunu düşünürler. Ancak, bu yaklaşım uzun vadede kişisel ve profesyonel sağlık üzerinde olumsuz etkiler oluşturdu.
İşyeri psikologu Dr. Elizabeth Parker, “Çalışanlar, sürekli ‘evet’ demenin, işyerinde daha fazla takdir görmelerine veya daha fazla fırsat elde etmelerine yol açacağına inanabilirler. Ancak bu durum, kısa vadede faydalı olsa da uzun vadede tükenmişlik ve motivasyon kaybına neden olabilir” diyor.
HAYIR DEMEK İÇİN STRATEJİLER:
Peki, 'hayır' demek nasıl öğrenilebilir? İşte birkaç strateji:
1. Kendinize Zaman Tanıyın: Başka birine hemen yanıt vermek yerine, "Biraz düşünmem gerek" diyerek zamanı erteleyin. Bu size doğru kararı verme şansı tanır.
2. Kibarca Sınır Koyun: "Bu isteği yerine getiremiyorum çünkü şu anda başka bir projeye odaklanmam gerekiyor" gibi yapıcı ve nazik bir dil kullanın.
3. Alternatif Sunun: Yardım edemediğinizde, başkalarına alternatif çözümler veya öneriler sunarak olumsuz cevabınızı hafifletebilirsiniz.
4. Önceliklerinizi Belirleyin: Sadece kendi ihtiyaçlarınıza ve projelerinize odaklanarak, diğer talepleri daha iyi yönetebilirsiniz. Bu, kendinizi aşırı yüklenmiş hissetmekten alıkoyar.
‘HAYIR’ DEMEK, SAĞLIKLI BİR İŞ YAŞAMI İÇİN ŞART
İşyerinde sınır koyabilmek ve ‘hayır’ demek, sadece bireysel sağlığınızı değil, iş verimliliğinizi de olumlu yönde etkiler. Bu basit ama güçlü davranış, stresle mücadele etmenin, daha sağlıklı bir iş yaşamına sahip olmanın ve duygusal dengeyi korumanın anahtarı.
Uzmanların önerileri doğrultusunda, iş yerinizde sağlıklı sınırlar belirleyerek, iş stresini azaltabilir ve profesyonel yaşamınızda daha fazla başarı elde edebilirsiniz.
